Επιστροφή στον ανταγωνισμό των Μεγάλων Δυνάμεων
Πόσο μακριά είμαστε, τελικά, από την εποχή όπου ο Φράνσις Φουκουγιάμα και το «Τέλος της Ιστορίας» του έδιναν τον ιδεολογικό τόνο στις παγκόσμιες εξελίξεις μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και του Ανατολικού Στρατοπέδου. Οι γνωστές προβλέψεις του («ότι μετά τις γιγάντιες συγκρούσεις του 20ού αιώνα, … η ακαταμάχητη νίκη του οικονομικού και πολιτικού φιλελευθερισμού -πάνω σε όλους τους ανταγωνιστές του- σημαίνει όχι μόνο το τέλος του Ψυχρού Πολέμου ή την παρέλευση μιας συγκεκριμένης περιόδου της μεταπολεμικής
Δεν είναι στις προθέσεις μας να προβούμε σε συνολική κριτική των απόψεων του Φ. Φουκουγιάμα. Ομως ένα σημείο χρειάζεται να αναδειχθεί: αυτό που αναφέρεται στον πόλεμο. Πρόκειται για το πιο σημαντικό σημείο της άποψής του: «Συγκρούσεις μεγάλης κλίμακας πρέπει να εμπλέκουν μεγάλα κράτη που αναγνωρίζονται (ως τέτοια) στο ρου της Ιστορίας, και τα οποία φαίνεται ότι τώρα έχουν φύγει από τη σκηνή. Συνεπώς δεν θα υπάρξει Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος, ούτε επιστροφή σε Συγκρούσεις Μεγάλων Δυνάμεων που χαρακτήρισαν τον 18ο και 19ο αιώνα». Μάλιστα στο κλείσιμο του άρθρου χαρακτήριζε τους επερχόμενους (sic!!!) αιώνες της μετα-ιστορίας ως βαρετούς.
Ο Φουκουγιάμα θεωρούσε ότι ο ανταγωνισμός ανάμεσα στα μεγάλα κράτη θα μπορούσε να απειλήσει τη νέα παγκόσμια τάξη μόνο αν μία ή περισσότερες απ’ αυτές θα καταλαμβάνονταν από το είδος του εθνικισμού που είχε οικουμενικές φιλοδοξίες, που στοχεύει δηλαδή στην παγκόσμια αυτοκρατορία. Θεωρούσε ότι εντός των πλαισίων του παγκόσμιου φιλελεύθερου καπιταλισμού η κινέζικη εξωτερική πολιτική έμοιαζε περισσότερο με εκείνη της γκολικής Γαλλίας παρά με της Γερμανίας του Γουλιέλμου. Πίστευε ότι μέσα στη ζώνη του προχωρημένου καπιταλισμού το επίπεδο των ανταγωνισμών πέφτει ακόμα περισσότερο.
Ομως οι εξελίξεις φαίνεται να διαψεύδουν το θεωρητικό υπόδειγμα του Φουκουγιάμα. Τον Φεβρουάριο του 2018 δόθηκε στη δημοσιότητα η «Εκθεση για την Πυρηνική Στάση των ΗΠΑ» του αμερικανικού υπουργείου Αμυνας (Office of the Secretary of Defense, «Nuclear Posture Review (NPR)», February 2018), στην οποία επανέρχεται με μεγαλοπρέπεια και έμφαση ο όρος «Ανταγωνισμός των Μεγάλων Δυνάμεων» (The Return of Great Power Competition). Για τις ΗΠΑ η κατάσταση σχετικά με τη διεθνή ασφάλεια είναι πολύ σύνθετη - ίσως περισσότερο σύνθετη από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αναφέρεται ρητά στην έκθεση: «Από το 2010 έχουμε επιστρέψει στον ανταγωνισμό των Μεγάλων Δυνάμεων.
Σε διαφορετικούς βαθμούς, Ρωσία και Κίνα έχουν καταστήσει γνωστό με καθαρότητα ότι επιδιώκουν την ουσιαστική αναθεώρηση της διεθνούς τάξης και των κανόνων συμπεριφοράς που εγκαθιδρύθηκαν στον πλανήτη μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Η Ρωσία έχει αποδείξει τη θέλησή της να χρησιμοποιήσει δύναμη για να μεταβάλει τη γεωγραφία της Ευρώπης και να επιβάλει τη θέλησή της στους γείτονές της, με ρητούς και άρρητους εκφοβισμούς, στηριζόμενη πρωταρχικά στο πυρηνικό της οπλοστάσιο… Η Κίνα αρνήθηκε τους κανόνες του Permanent Court of Arbitration Tribunal (Διαρκούς Δικαστηρίου Επίλυσης Διαφορών) το οποίο δεν έκανε αποδεκτές τις απαιτήσεις της στη South China Sea (Νότια Κινέζικη Θάλασσα) και μη νόμιμες μερικές ενέργειές της σε σχέση με το Δίκαιο της Θάλασσας. Στη συνέχεια, η Κίνα συνέχισε να λαμβάνει δυναμικές στρατιωτικές πρωτοβουλίες ώστε να δημιουργηθούν “facts on the ground” προκειμένου να υποστηριχθούν εδαφικές απαιτήσεις στην Ανατολική και Νότια Θάλασσα της Κίνας».
Το χαρακτηριστικό αυτό απόσπασμα μάς επιτρέπει να αντιληφθούμε ότι έχει παρέλθει η εποχή της απόλυτης μονοκρατορίας των ΗΠΑ, παρότι η χώρα αυτή εξακολουθεί να βρίσκεται πολύ μπροστά σε σχέση με τις υπόλοιπες Μεγάλες Δυνάμεις, όπως ονομάζονται η Ρωσία και η Κίνα.
* Ο Κώστας Μελάς είναι Καθηγητής Διεθνούς Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Οικονομία
- Τι πρέπει να γνωρίζει ο καταναλωτής για τους λογαριασμούς ρεύματος
- Κύπρος: Βρέθηκαν κρυμμένα τεκμήρια από την άγρια δολοφονία του ζευγαριού
- Η τιμωρία του "μπαχαλάκια"...
- Ζώδια: Ημερήσιες προβλέψεις (Τρίτη 8 Μαΐου)
- Παρανάλωμα του πυρός beach bar στην Ολυμπιάδα Χαλκιδικής
- Η δήθεν ελληνοτουρκική φιλία και η αλήθεια για το Κουτί της Πανδώρας
- Αγρότες και «η φύση δείχνει πια πως έχει τρελαθεί»
- Ευαγγέλιο για την κυβέρνηση να γίνει η περίπτωση Folli -Οι “αγορές” δεν είναι…Γιούνκερ και Μοσκοβισί – Στα χέρια τους η Ελλάδα μετά τον Αύγουστο
- Ο Κουτεντάκης «εξαφάνισε» την κριτική για τη φοροκαταιγίδα της κυβέρνησης
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις New Money
- Ο Κουτεντάκης «εξαφάνισε» την κριτική για τη φοροκαταιγίδα της κυβέρνησης
- ΥΠΕΝ: Επιστρέφουν οι θεσμοί, ξεκινούν οι συζητήσεις για ΔΕΠΑ
- Η διπλωματία των μεγάλων επιχειρήσεων!
- Οι μεγάλες αλυσίδες οικιακού εξοπλισμού «κινούν» την ελληνική κτηματαγορά
- Ρέγκλινγκ: Η Ελλάδα θα μπορέσει να αποπληρώσει όλα τα δανεικά
- Επιστροφή στον ανταγωνισμό των Μεγάλων Δυνάμεων
- Αλέξη πρόσεχε τι εύχεσαι
- Όλα τα βλέμματα στη Folli Follie - Πώς επηρεάζει το Χρηματιστήριο
- Ελληνικό: Στην άδεια του καζίνου «σκαλώνουν» τώρα οι μπουλντόζες
- Το ολιστικό σχέδιο και η διαβούλευση που δεν έγινε
- Τελευταία Νέα New Money
- Επιστροφή στον ανταγωνισμό των Μεγάλων Δυνάμεων
- Το ολιστικό σχέδιο και η διαβούλευση που δεν έγινε
- Η διπλωματία των μεγάλων επιχειρήσεων!
- Αλέξη πρόσεχε τι εύχεσαι
- Οι μεγάλες αλυσίδες οικιακού εξοπλισμού «κινούν» την ελληνική κτηματαγορά
- ΥΠΕΝ: Επιστρέφουν οι θεσμοί, ξεκινούν οι συζητήσεις για ΔΕΠΑ
- Όλα τα βλέμματα στη Folli Follie - Πώς επηρεάζει το Χρηματιστήριο
- Ο Κουτεντάκης «εξαφάνισε» την κριτική για τη φοροκαταιγίδα της κυβέρνησης
- Ρέγκλινγκ: Η Ελλάδα θα μπορέσει να αποπληρώσει όλα τα δανεικά
- Ελληνικό: Στην άδεια του καζίνου «σκαλώνουν» τώρα οι μπουλντόζες
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Οικονομία
- Οι μεγάλες παγίδες για τον τουρισμό της Βόρειας Ελλάδας
- Φεστιβάλ Καννών: Ελληνικό χρώμα στην Κρουαζέτ
- Συνάντηση Γκουτέρες με τον νέο πρόεδρο της Κούβας
- Ραβασάκια στο taxisnet θα λάβουν 463.000 οδηγοί με ανασφάλιστα οχήματα
- Αναχρηματοδοτήσεις δανείων: Τι διαπραγματεύονται 13 εισηγμένες
- Προετοιμασμένα «συνοικέσια» για 15 εγχώριες επιχειρήσεις
- Φυσικό αέριο και πράσινη ενέργεια οι τελευταίες ενεργειακές ουρές με τους θεσμούς
- Ρέγκλινγκ: Η Ελλάδα μπορεί να πληρώσει τα δανεικά της
- PIF: Ώρα να αποσυρθεί το «χαράτσι» εισόδου (25%) στα νέα φάρμακα
- Δύο νεκροί και 14 τραυματίες από σύγκρουση τρένων στη Βαυαρία