Δηλώσεις σοκ από Μπαλτά, Μουζάλα: «Τιμητική» η εικόνα στα σύνορα, «πολιτική επιλογή» το δράμα των προσφύγων

Του Σπύρου Γκουτζάνη

Ενώ η κατάσταση στο προσφυγικό είναι εκτός ελέγχου και οι εικόνες από την Ειδομένη προκαλούν σοκ σε όλο τον κόσμο, ο μεν υπουργός Πολιτισμού Αριστείδης Μπαλτάς χθες χαρακτήρισε τιμητική την εικόνα στα βόρεια σύνορα της χώρας, ενώ ο Γιάννης Μουζάλας είπε απερίφραστα ότι είναι πολιτική επιλογή να μείνουν έτσι οι πρόσφυγες!

Ο κ. Μουζάλας σχολίασε ότι η απουσία κρατικής δομής φιλοξενίας προσφύγων στα σύνορα «ήταν και νομική ανάγκη και πολιτική επιλογή», καθώς «θα είναι μια μόνιμη πηγή

τριβών με την Ευρώπη και τα Σκόπια». «Θέλουμε να μεταδώσουμε το μήνυμα ότι στην Ειδομένη όποιος πηγαίνει, πηγαίνει με δική του ευθύνη», επεσήμανε και συμπλήρωσε: «Εξακολουθούμε να θέλουμε να πειστούν οι άνθρωποι να έρθουν στις δομές που χτίζουμε προς τα κάτω, ώστε να τους προσφέρουμε αυτά που δικαιούνται με τη στοιχειώδη αξιοπρέπεια που η χώρα μας μπορεί να προσδώσει».

Ωστόσο, όπως παραδέχτηκε «οι άνθρωποι στην Ειδομένη πολύ δύσκολα μεταφέρονται γιατί προσδοκούν και ελπίζουν ότι θα ανοίξουν τα σύνορα». Σχετικά με το εγχείρημα προσφύγων να περάσουν τα σύνορα σχολίασε: «Νομίζουμε και έχουμε στοιχεία ότι με αυτή την προσδοκία και την ελπίδα παίξανε βρώμικο παιχνίδι οργανώσεις που ισχυρίζονται ότι είναι εθελοντές ή αλληλέγγυοι αλλά δεν έχουν καμία σχέση με τους πραγματικούς εθελοντές ή τις ΜΚΟ που βοηθούν».

Ο κ. Μουζάλας προέβλεψε πάντως ότι «με βάση την εμπειρία της Μυτιλήνης το πολύ σε ένα μήνα η Ειδομένη δεν θα είναι αυτή που είναι σήμερα». «Στη Μυτιλήνη η κατάσταση ήταν χειρότερη τον Σεπτέμβριο. Μας πήρε περίπου 15 μέρες από τότε να ετοιμάσουμε μια κατάσταση ώστε να εκκενώσουμε τη Μυτιλήνη, και πέντε μήνες μετά έχουμε στη Μυτιλήνη δομές ώστε να χωρέσουν αρκετές χιλιάδες ανθρώπων χωρίς να ενοχλείται κανείς και αυτοί να μένουν με αξιοπρέπεια».

Απαντώντας στις κατηγορίες για απουσία του κράτους στην Ειδομένη, ο ίδιος τόνισε: «Δεν είναι αλήθεια ότι δεν υπάρχει κράτος στην Ειδομένη, υπάρχουν άνθρωποι της EASO και της Υπηρεσίας Ασύλου, οι οποίοι προσπαθούν να δώσουν άσυλο».

Από την πλευρά του ο κ. Μπαλτάς δήλωσε: «Νομίζω ότι η εικόνα που δίνει η Ειδομένη είναι τιμητική για την Ελλάδα. Όσο και αν σας φαίνεται περίεργο...Διότι εμείς εν προσπαθούμε να τους εκδιώξουμε, ούτε να τους μαζέψουμε και να τους μαντρώσουμε, προσπαθούμε να τους πείσουμε να πάνε στους καταυλισμούς που με πυρετώδεις ρυθμούς φτιάχνονται στη χώρα. Η ντροπή της Ειδομένης είναι ντροπή της ανθρωπότητας. Αν θέλετε, γενικά και πολύ πιο ειδικά, είναι ντροπή των χωρών που κλείνουν τα σύνορά τους. Η Ελλάδα δεν έχει τίποτα να ντραπεί σε σχέση με την Ειδομένη».

Η τοποθέτησή του προκάλεσε την απάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη ο οποίος χθες επισκέφθηκε την Ειδομένη και μέσω twitter πρότεινε στον κ. Μπαλτά να επισκεφθεί την Ειδομένη "για να αισθανθεί εθνικά υπερήφανος". Σε ανακοίνωση του το Ποτάμι αναφέρει: "Αν ο κ. Μπαλτάς θεωρεί 'τιμητική για την Ελλάδα την εικόνα της Ειδομένης τότε είναι ντροπή για την Ελλάδα να έχει υπουργό Πολιτισμού που κάνει τέτοια δήλωση".

Ο κ. Μητσοτάκης από την Ειδομένη δήλωσε: "Αυτό που είδα σήμερα στην Ειδομένη είναι μια γροθιά στο στομάχι για τη χώρα μας, για όλη την πολιτισμένη Ευρώπη, για τον πολιτισμό μας, συνολικά. Οι συνθήκες εδώ είναι απολύτως απάνθρωπες. Με 12.000 ανθρώπους σε συνθήκες πρωτόγνωρες, μέσα στη λάσπη, με λίγους εθελοντές, οι οποίοι παρέχουν τη βοήθειά τους, με όλες τους τις δυνάμεις, αλλά προφανώς το μέγεθος του προβλήματος τους ξεπερνά. Κάνω, και σήμερα, εδώ, μια ύστατη έκκληση στην κυβέρνηση να εκπονήσει άμεσα ένα οργανωμένο σχέδιο εκκένωσης αυτού του χώρου και μεταφοράς των ανθρώπων αυτών σε συνθήκες αξιοπρεπείς".

Η επίσκεψη και οι δηλώσεις προκάλεσαν την απάντηση της κυβερνητικής εκπροσώπου Όλγας Γεροβασίλη: «Ο κ. Μητσοτάκης αποφάσισε, σήμερα, να κάνει επίδειξη ευαισθησίας από την Ειδομένη. Κατά τα άλλα, το κόμμα του οποίου ηγείται, κατηγορεί, εδώ και μήνες, την κυβέρνηση ότι δεν επαναπροωθεί πρόσφυγες στην θάλασσα, αντιδρά στα κέντρα υποδοχής και φιλοξενίας, επιδίδεται σε κάθε είδους ακροδεξιά καπηλεία του προσφυγικού, σιωπά σε μονομερείς ενέργειες σε βάρος της χώρας μας. Οφείλουμε να επισημάνουμε στον κ. Μητσοτάκη ότι δεν μπορεί να πατά ταυτόχρονα στην βάρκα του ακροδεξιού λαϊκισμού και στην βάρκα της ευαισθησίας», ανέφερε, στη δήλωσή της, η κυρία Γεροβασίλη.

Παράλληλα στην Συγγρού συνεδρίασε η επιτροπή για το προσφυγικό και στην συνέχεια σε δήλωσή του ο εκπρόσωπος της ΝΔ Γιώργος Κουμουτσάκος αφού υποστήριξε το αδιέξοδο της κυβερνητικής πολιτικής ως προς την τουρκία ανέφερε: «Η δήθεν ανθρωπιστική ευαισθησία του κ. Τσίπρα έχει πλέον όνομα: "Ειδομένη". Η εκεί εφιαλτική κατάσταση είναι το όνειδος μιας παντελώς ακατάλληλης Κυβέρνησης. Ανίκανης να δώσει λύση σε οποιοδήποτε πρόβλημα. Ούτε τα σύνορα της χώρας προστατεύει, ούτε, όμως, και τους ανθρώπους, πρόσφυγες και μετανάστες. Μετέτρεψε την Ελλάδα σε χώρα - καταυλισμό».

Στην Ομάδα Διαχείρισης Κρίσεως της ΝΔ απάντησε η κυρία Γεροβασίλη αναφέροντας ότι «η κυβέρνηση δεν δέχεται υποδείξεις ευαισθησίας από αυτούς που την εγκαλούσαν γιατί δεν απωθεί τις βάρκες με τους πρόσφυγες. Η «Ομάδα Διαχείρισης Κρίσεως», που έχει συστήσει ο κ. Μητσοτάκης για τις ανάγκες της τηλεοπτικής του πολιτικής, εξέδωσε προ ολίγου μια ανακοίνωση – μνημείο άγνοιας, διαστρέβλωσης και υποκρισίας...Ο κ. Μητσοτάκης χύνει από το πρωί σήμερα κροκοδείλια δάκρια για την λάσπη της Ειδομένης, ενώ βουλιάζει στην δική του μικροπολιτική λάσπη. Ας αποφασίσει αν ακολουθεί την ακροδεξιά ατζέντα ή την «γραμμή ευαισθησίας» για το προσφυγικό. Το ενδιάμεσο δεν είναι τίποτε περισσότερο από μικροπολιτική υποκρισία».

H χθεσινή παραδοχή του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα για το προσφυγικό ότι «όσοι έκλεισαν τον Βαλκανικό Διάδρομο δεν θα τον ξανανοίξουν», δείχνει τον εγκλωβισμό της ελληνικής κυβέρνησης η οποία επιχειρεί αντιπερισπασμό ανεβάζοντας τους τόνους στην εσωτερική πολιτική αντιπαράθεση κυρίως με τη ΝΔ.

Καθώς η ροή στα ελληνικά νησιά συνεχίζεται και ο αριθμός των προσφύγων εντός της χώρας αυξάνεται -έχουν ξεπεράσει τους 45.000 ακόμη και με την επίσημη καταγραφή στις δομές φιλοξενίας-, η κυβέρνηση εναποθέτει πλέον όλες τις ελπίδες της στη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας στην αυριανή Σύνοδο Κορυφής. Ωστόσο μία τέτοια λύση παρά την επιμονή της Γερμανίας, η οποία την μεθόδευσε στο παρασκήνιο αιφνιδιάζοντας στην προηγούμενη Σύνοδο τους ηγέτες, προσκρούει σε μία σειρά αντιδράσεις. Κατ' αρχήν των χωρών Βισενγκραντ που δεν δέχονται τη μετεγκατάσταση, αλλά και της Γαλλίας και αρκετών ακόμη χωρών που δεν δέχονται την απελευθέρωση της βίζας για 80 εκατομμύρια Τούρκους πολίτες, όπως και της Ιταλίας που θέλει άμεσα λύση και φοβάται μήπως ανοίξει άλλος δρόμος για τους πρόσφυγες μέσω των δικών της εδαφών. Για την Ελληνική κυβέρνηση υπάρχει και εθνική πτυχή. Ήδη η Κύπρος έχει διαμηνύσει ότι δεν σκοπεύει να συναινέσει στην ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας και να ξεμπλοκάρει τα κεφάλαια που την αφορούν όσο η Άγκυρα δεν τηρεί τις δικές της υποχρεώσεις απέναντί της. Καθώς η κυπριακή κυβέρνηση επιμένει το ερώτημα είναι τί στάση θα κρατήσει ο κ. Τσίπρας στην Σύνοδο Κορυφής.

Μία επιπλέον πτυχή για την κυβέρνηση της Αριστεράς είναι ότι με την λύση της επαναπροώθησης στην Τουρκία αποδέχεται την καταστρατήγηση όλου του προστατευτικού πλαισίου του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Καταρρέει έτσι όλη η δήθεν αριστερή ρητορική περί αλληλεγγύης και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κάτι που επισημαίνεται και στο εσωτερικό του, τόσο από την Τασία Χριστοδουλοπούλου, όσο και από οπαδούς των δικαιωμάτων όπως ο Πέτρος Λάμπρου.

Ανθρωπιστική καταστροφή

Μετά την συνάντησή του με τον πρόεδρο της Αρμενίας ο κ. Τσίπρας δήλωσε ότι ενώ η Ελλάδα ανταποκρίθηκε στις δεσμεύσεις έναντι τις ΕΕ για την καταγραφή και την ταυτοποίηση των προσφύγων, «με απαράδεκτες και μονομερείς ενέργειες, ο Βαλκανικός Δρόμος έκλεισε και η Ελλάδα βρέθηκε μπροστά στην ανάγκη να υλοποιήσει το ανθρωπιστικό καθήκον για αυξανόμενο αριθμό μεταναστών...Επιτελούμε το καθήκον με αυταπάρνηση. Το σύνολο του κρατικού μηχανισμού εργάζεται σκληρά για τη δημιουργία νέων θέσεων φιλοξενίας σε ανθρώπινες συνθήκες και φτάσαμε σε πολύ αυξημένο αριθμό, που ξεπερνά πολλές άλλες χώρες... Το κλείσιμο των συνόρων δημιουργεί συνθήκες ανθρωπιστικής κρίσης πέρα από την ευθύνη της Ελλάδας...Είχαμε συμφωνήσει με τον ΟΗΕ να μη γίνουν θέσεις φιλοξενίας στα σύνορα, για να μη μετατραπεί το πρόβλημα σε διασυνοριακό με τα Σκόπια».

Παρά τις δηλώσεις του πρωθυπουργού είναι σαφές ότι η Ελλάδα ακόμη και τώρα δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένη να προσφέρει φιλοξενία στους πρόσφυγες όπως δείχνουν οι εικόνες από την Ειδομένη αλλά και οι ουρές στο λιμάνι του Πειραιά για το συσίτιο και οι σημαντικές ελλείψεις που υπάρχουν σε όλους τους χώρους υποδοχής. Ενδεικτικό της κατεύθυνσης που έχουν πάρει τα πράγματα είναι ότι η ΕΕ ενέκρινε την ενεργοποίηση του μηχανισμού έκτακτης ανάγκης για την χορήγηση βοήθειας προκειμένου να αντιμετωπιστεί στην Ελλάδα η ανθρωπιστική κρίση και να αποφευχθεί η ανθρωπιστική καταστροφή που ήδη προβλέπει.

Η κυβέρνηση προσπαθεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα στην Ειδομένη με εκκλήσεις στους πρόσφυγες να αποχωρήσουν μόνοι τους για τις οργανωμένες δομές φιλοξενίας και δίχως να αναγκαστεί να καταφύγει στην χρήση βίας. Παντώς αν οι πρόσφυγες αρχίσουν να αποχωρούν δεν θα έχουν που να πάνε με δεδομένο ότι δεν έχουν διαμορφωθεί θέσεις φιλοξενίας για τους 14.000 που εκτιμάται ότι βρίσκονται στην Ειδομένη, για τους 10.000 που υπολογίζονται πλέον στα νησιά του Αιγαίου και για όσους συνεχίζουν να έρχονται.

Στο θέμα που προέκυψε στην Ειδομένη αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός: «Απευθύνουμε έκκληση στους πρόσφυγες να μη μείνουν στην περιοχή. Δεν υπάρχει περίπτωση αυτοί που έκλεισαν τον δρόμο να τον ξανανοίξουν...Απευθύνουμε έκκληση στις ΜΚΟ να ελέγξουν τη μετάδοση της παραπληροφόρησης. Η έκκληση απευθύνεται στην Υπατη Αρμοστεία και στις ΜΚΟ. Δεν μπορεί τον έλεγχο της πληροφόρησης να τον έχουν παραοργανώσεις...». Η έκκληση του πρωθυπουργού δείχνει ότι η κυβέρνηση έχει χάσει τον έλεγχο.

Εν τω μεταξύ ζήτημα έχει προκύψει με το πόσοι πέρασαν τα σύνορα με τα Σκόπια και τί έγιναν αυτοί οι άνθρωποι. Σύμφωνα με πληροφορίες ο αριθμός τους κυμαίνεται γύρω στα 1000 άτομα Από την πλευρά των Σκοπίων διέρρευσε ότι περίπου 600 από αυτούς τους επέστρεψαν το ίδιο βράδυ από άλλα σημεία των συνόρων που είναι αφύλακτα. Η πληροφορία όμως δεν επιβεβαιώνεται από τις ελληνικές αρχές. Επισήμως η ελληνική κυβέρνηση λέει απλώς ότι δεν έχει υποβληθεί αίτημα από τα Σκόπια για την επαναπροώθηση των προσφύγων προκειμένου να αρχίσει η σχετική διαδικασία.