Ο γιος μου εδώ και εβδομάδες έχει αποκτήσει ένα τικ και ανησυχώ! Τι μπορεί να συμβαίνει και τι να κάνω;

Απαντά η Σοφία Αντύπα, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια

Τα παιδιά μας ενίοτε αντιδρούν σε εξωγενείς αγχογόνους παράγοντες, και όχι μόνο, και έτσι παρουσιάζονται τα τικ. Για παράδειγμα, κάποιο παιδί στο σχολείο, τα κοροϊδεύει, ή νιώθουν ότι δεν μπορούνε να ανταπεξέλθουν σε κάποια δραστηριότητα, ή οι γονείς τσακώνονται στο σπίτι, ή είναι εντελώς αδιάφοροι κοκ…

Τα τικ όμως τι ακριβώς είναι, και πότε κάτι που κάνει το παιδί μας, μπορεί να ενταχθεί σε αυτήν την ομάδα;

Το

τικ λοιπόν είναι, κάτι που το παιδί μας εμφανίζει ξαφνικά, και το κάνει επαναλαμβανόμενα, και γρήγορα, χωρίς όμως να υπάρχει κάποια συγκεκριμένη συχνότητα, και περιλαμβάνει κάποιου είδους σύσπαση, είτε φωνητική είτε κινητική. Μπορεί να είναι κάτι πολύ απλό, όπως, το να ανοιγοκλείνει γρήγορα τα μάτια του, ή κάποιος άλλος μορφασμός στο πρόσωπο, γκριμάτσες…το να σηκώνει τους ώμους, ή να τινάζει το κεφάλι του, ή να τεντώνει το λαιμό του. Οι κινήσεις αυτές είναι πάντα άσκοπες και άρρυθμες. Τώρα, αν έχει κάποιο φωνητικό τικ, τότε θα είναι κάτι σαν κραυγή, ή καθάρισμα του λαιμού ή, και ρούφηγμα, της μύτης, ή το πλατάγιασμα της γλώσσας, ή οποιοσδήποτε άλλος ήχος. Εκτός από τα παραπάνω, έχουμε και πιο πολύπλοκα τικ, και διαταραχές λόγου, όπως είναι η ηχολαλία, παλιλαλία, το σύνδρομο Tourette, όπου είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή, κτλ… Εγώ όμως δεν αναφέρομαι στις διαταραχές αυτές, αλλά στις περιπτώσεις που το παιδί μας εμφανίσει, ένα επαναλαμβανόμενο τικ ή και περισσότερα, από αυτά που ανέφερα παραπάνω. Τι γίνεται τότε, και τι κάνουμε σαν γονείς και πότε πρέπει να ανησυχήσουμε;

Το βασικό είναι να αποκλείσουμε τα οργανικά αίτια, να συμβουλευτούμε δηλαδή τον παιδίατρο μας, ώστε να κάνουμε αν χρειάζεται κάποιες σχετικές εξετάσεις. Αν η νευρολογική εξέταση του παιδιού είναι φυσιολογική, και ο ιατρός κρίνει πως δεν χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση, και αποκλείει, κάποια άλλη κινητική διαταραχή, τότε σημαίνει πως τα τικ που παρουσιάζει το παιδί μας είναι ιδιοπαθή. Για αυτό και οι γονείς, δεν μπορούνε να πιστέψουν πως το παιδί το κάνει χωρίς τη θέληση του. Τα πιο μεγάλα παιδιά βέβαια, μπορούνε και να τα καταστείλουν για κάποιο διάστημα αν θέλουνε, μετά όμως θα επανέλθουν. Μπορεί δηλαδή να υπάρξει περίοδο ύφεσης και μετά να εμφανιστεί και κάποιο καινούργιο τικ ακόμα. Συνήθως πριν την εκδήλωση του τικ, υπάρχει και κάποιο συναίσθημα που τα συνοδεύει. Για παράδειγμα ένα παιδί που ξεροβήχει, θα πει πως έχει ξεραθεί ο λαιμός του. Αυτό δεν σημαίνει πως λέει ψέμματα, αλλά πως είναι ένα πρόδρομο συναίσθημα του τικ και όχι π.χ., πως είναι άρρωστο και πονάει ο λαιμός του (αναφέρομαι στο παραπάνω παράδειγμα).

Όπως, όμως ανέφερα και στην αρχή, τα τικ βασικά επιδεινώνονται σε περιόδους άγχους, στρες, αγωνίας, ή φοβίας που περνάει το παιδί. Μπορεί να κρατήσουνε κάποιες εβδομάδες, ή και μήνες, ή χρόνο. Συνήθως όμως, όταν τα παιδιά συγκεντρώνονται σε κάποια δραστηριότητα, στο σχολείο, ή με τους φίλους, μπορούνε και περιορίζουνε την εκδήλωση των τικ, η οποία εμφανίζεται την ώρα της χαλάρωσης όπου το παιδί δεν χρειάζεται να το ελέγχει, ή ξεχνιέται.

Σε καμία περίπτωση όμως μην επιπλήξετε για αυτό, η κριτικάρετε το παιδί σας για αυτή του την αντίδραση. Με αυτόν τον τρόπο το μόνο που θα καταφέρετε είναι να νιώσει ακόμα χειρότερα ψυχολογικά, με αποτέλεσμα και πάλι την επιδείνωση της συχνότητας του τικ. Αν τώρα,το παιδί σας εξακολουθεί και εμφανίζει το τικ, για ένα διάστημα πάνω από 6-8 μήνες, τότε ναι, χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση, πρώτα ιατρικά και σίγουρα θα χρειαστεί ψυχολογική υποστήριξη, ίσως και ολόκληρη η οικογένεια.

Ένας Ψυχολόγος, στις περιπτώσεις αυτές είναι απαραίτητος, και έχει σαν στόχο την διερεύνηση της ψυχικής κατάστασης του παιδιού και της οικογένειας,…..την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης του παιδιού, τρόπους ώστε να το ηρεμήσει όσο μπορεί, και στο να μάθει το παιδί να αντικαθιστά τα τικ με περισσότερο κοινωνικά αποδεκτές συμπεριφορές.