Πρόεδρος με… παρελθόν

Με ρίζες εκτός του παραδοσιακού πολιτικού συστήματος, προφίλ «λαϊκού ήρωα» και στενούς δεσμούς με το εθνικοσυντηρητικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS), ο 42χρονος ιστορικός, Κάρολ Ναβρότσκι εξελίχθηκε σε μια από τις πιο αμφιλεγόμενες φιγούρες της σύγχρονης πολωνικής δημόσιας ζωής. Το πολιτικό αφήγημα του νεοεκλεγέντος προέδρου της Πολωνίας βασίζεται στον εθνικισμό, τον παραδοσιακό καθολικισμό και μια επιλεκτική προσέγγιση στην ιστορική μνήμη – στοιχεία που αντικατοπτρίζουν τη μεταβαλλόμενη ταυτότητα της χώρας. Το σκοτεινό του

Στην κεντρική προεκλογική συγκέντρωση μιας εκστρατείας που στιγματίστηκε από αρκετά σκάνδαλα, τα οποία τον παρέσυραν ιδιαίτερα τις τελευταίες εβδομάδες αλλά δεν τον εμπόδισαν να αναδειχθεί πρόεδρος, ο Ναβρότσκι φώναξε: «Είμαι ένας από εσάς». Στο βιογραφικό του δεν υπάρχει όμως τίποτα το συνηθισμένο. «Είμαι ένας πολωνός πολίτης που διένυσε πολύ δρόμο για να ανταγωνιστεί έναν άνθρωπο που φτιάχτηκε σε ένα πολιτικό εργαστήριο», τόνισε αναφερόμενος στον αντίπαλό του, Ραφάου Τσασκόφσκι, τον οποίο κατάφερε να νικήσει στον δεύτερο γύρο με 50,89% έναντι 49,11%. Να εκπροσωπεί όλους τους Πολωνούς τού ζήτησε συγχαίροντάς τον ο Τσασκόφσκι. «Η νίκη αυτή συνιστά υποχρέωση ειδικά σε τόσο δύσκολες στιγμές και ιδίως με μια τόσο μικρή διαφορά. Μην το ξεχνάτε αυτό», του απευθύνθηκε μέσω X.

Το 2018, ο Ταντέους Μπατίρ, ένας μέχρι τότε άγνωστος συγγραφέας, δημοσίευσε ένα βιβλίο για τη ζωή ενός διαβόητου πολωνού γκάνγκστερ της δεκαετίας του ’80. Μάλιστα σε συνέντευξή του επαίνεσε τον ιστορικό Κάρολ Ναβρότσκι, λέγοντας ότι τον ενέπνευσε να γράψει το βιβλίο. Ο Ναβρότσκι, τότε διευθυντής του Μουσείου του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Πολωνία, ανταπέδωσε τα εύσημα. Επιβεβαίωσε ότι είχε συναντηθεί με τον Μπατίρ για να τον βοηθήσει στη συγγραφή. Τον Μάρτιο του 2025, ωστόσο, αποκαλύφθηκε ότι δεν υπήρχε κανένας «Ταντέους Μπατίρ» αλλά επρόκειτο για ψευδώνυμο που χρησιμοποιούσε ο ίδιος ο Ναβρότσκι, ο οποίος στο μεταξύ ήταν φαβορί για την προεδρία της Πολωνίας. Ο,τι του έλειπε σε πολιτική εμπειρία το κόμμα θεώρησε ότι το αντιστάθμιζε με τον ένθερμο πατριωτισμό του.

Οπως αναφέρει ο Economist, η δημόσια εικόνα του Κάρολ Ναβρότσκι δέχθηκε σοβαρό πλήγμα κατά την προεκλογική περίοδο, λόγω σειράς αποκαλύψεων και καταγγελιών. Πληροφορίες βγήκαν στο φως για το ότι, ως διευθυντής του Μουσείου, είχε διανυκτερεύσει πάνω από 200 φορές σε πολυτελές διαμέρισμα του ιδρύματος, ενώ την ίδια περίοδο υπήρξαν αναφορές ότι οι πολωνικές υπηρεσίες ασφαλείας είχαν μπλοκάρει την πρόσβασή του σε απόρρητα έγγραφα του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Στη συνέχεια, κατηγορήθηκε για οικονομική εξαπάτηση ηλικιωμένης, κάτι που αρνείται, ενώ παραδέχθηκε ότι είχε συμμετάσχει το 2009 σε συμπλοκές μεταξύ χούλιγκαν. Ο ίδιος ήταν πρωταθλητής πυγμαχίας στην κατηγορία νέων, αλλά πολλοί από τους συμμετέχοντες σε αυτές τις «μάχες μεταξύ ανδρών», όπως εκείνος τις αποκάλεσε, θεωρούνταν μέλη της μαφίας. Προέκυψαν δε ισχυρισμοί ότι, όταν εργαζόταν ως φύλακας ασφαλείας σε ξενοδοχείο, διευκόλυνε κύκλωμα μαστροπείας. Ο Ναβρότσκι απέρριψε όλες τις κατηγορίες, κάνοντας λόγο για πολιτική εκστρατεία δυσφήμισης και υποβάθμισε τη σημασία όσων κυκλοφόρησαν σε βάρος του. Παρ’ όλα αυτά, επικρίθηκε έντονα επειδή δεν προσέφυγε στο ειδικό εκλογικό δικαστήριο, το οποίο θα μπορούσε να εκδώσει άμεσα απόφαση και να καθαρίσει το όνομά του πριν από την εκλογική αναμέτρηση.

Από το 2021 και μέχρι πρόσφατα ήταν πρόεδρος του Ινστιτούτου Εθνικής Μνήμης, ενός επιδραστικού ιδρύματος που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη δημόσια συζήτηση για το ποιος διαμορφώνει την ερμηνεία της ιστορίας και χρησιμοποιήθηκε από τους δεξιούς συντηρητικούς της Πολωνίας ως εργαλείο προπαγάνδας.

Οντας δηλωμένος θαυμαστής του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ταξίδεψε στην Ουάσιγκτον για να φωτογραφηθεί μαζί του στο Οβάλ Γραφείο. Στο συγχαρητήριο μήνυμα της αμερικανικής κυβέρνησης ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο τόνισε πως «ο πολωνικός λαός μίλησε υποστηρίζοντας ισχυρότερο στρατό και την ασφάλεια των συνόρων του».

Οπως και ο μέντοράς του Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, ο Ναβρότσκι βλέπει την ΕΕ ως απειλή για την πολωνική κυριαρχία, αν και η λέξη «Polexit» δεν έχει ποτέ βγει από τα χείλη του. «Δεν θέλουμε να είμαστε επαρχία της Ευρωπαϊκής Ενωσης», είπε σε συγκέντρωση τον Απρίλιο. Συχνά καταφέρεται εναντίον της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ και του συμφώνου για τη μετανάστευση. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, κατέφυγε σε αντιγερμανική ρητορική και κατηγόρησε τον Τουσκ ότι είναι «υπηρέτης της Γερμανίας». Εχει επίσης δηλώσει ότι δεν θα δεχθεί ποτέ την είσοδο την Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και ζητά από το Κίεβο να αναλάβει την ευθύνη για τις σφαγές Πολωνών που διέπραξαν οπαδοί του Στεπάν Μπαντέρα, θεωρητικού του ουκρανικού εθνικισμού.

Ως πρόεδρος, ο Ναβρότσκι θα πρέπει να εξισορροπήσει την προεκλογική του ρητορική και τα κομματικά του συμφέροντα με τα ευρύτερα εθνικά συμφέροντα, έγραψε στο AtlanticCouncil ο Ντάνιελ Φιλντ επισημαίνοντας βέβαια ότι δεν είναι ο πρώτος νικητής εκλογών που πρέπει να το κάνει αυτό.