Ελευθερώστε τον Ανδρέα Παπανδρέου

Σαν σήμερα το 1996 πέθανε σε ηλικία 75 ετών ο Ανδρέας Παπανδρέου, ηγετική μορφή της πολιτικής ζωής του τόπου από τη δεκαετία του 1960. Ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ, επηρέασε βαθύτατα με τις πολιτικές επιλογές και τη δράση του τη μεταπολίτευση. Ηταν ίσως ο πολιτικός με τη μεγαλύτερη συμβολή στη διαμόρφωση του πολιτικού και κομματικού συστήματος στη σύγχρονη Ελλάδα. Επεκτείνοντας το σύνθημα «Το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση, ο λαός στην εξουσία», ανέτρεψε τον κυρίαρχο πολιτικό διαχωρισμό «εθνικόφρονες - κομμουνιστές» επιβάλλοντας το δίπολο «Δεξιά - Αντιδεξιά», το οποίο διαμόρφωσε τις νέες ιδεολογικοπολιτικές ισορροπίες της μεταπολίτευσης. Στην εξουσία το ΠΑΣΟΚ ήλθε το 1981 έπειτα από μια θριαμβική εκλογική νίκη με ποσοστό 48%. Η πρώτη κυβερνητική θητεία του συνοδεύτηκε από τομές, σημαντικότερη των οποίων ήταν η άρση των στεγανών πρόσβασης στον κρατικό μηχανισμό όσων διώκονταν ως αριστεροί από το μεταπολεμικό κράτος της Δεξιάς. Εξάλλου, παρά τα αντιεοκικά συνθήματα της πρώτης πασοκικής περιόδου, το ΠΑΣΟΚ ως κυβέρνηση δεν αντιτάχθηκε στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας, εμβαθύνοντας τη συμμετοχή της στην ολοκλήρωση.Ο πολιτικός επιστήμονας Σπύρος Δραΐνας έχει παρακολουθήσει συστηματικά τη διαδρομή του Ανδρέα Παπανδρέου. Εκτιμώντας ότι η πολιτική και ιδεολογική διαδρομή του στα χρόνια του ΠΑΣΟΚ δεν είναι άμοιρη της προϊστορίας του στα προδικτατορικά χρόνια ούτε της σύλληψής του από τη χούντα, ο συνεργάτης μας φωτίζει το άγνωστο παρασκήνιο εκείνης της καθοριστικής περιόδου: Πώς αντέδρασε στη σύλληψη του Ανδρέα ο αμερικανικός παράγοντας. Ποιες προσωπικότητες συγκρότησαν ομάδα κοινωνικής και πολιτικής πίεσης για την απελευθέρωσή του. Πώς έζησε ο ίδιος την περίοδο της απομόνωσής του στη φυλακή. Η αποφυλάκισή του, η φυγή στο Παρίσι και συντομότατα η ανάληψη αντιδικτατορικής δράσης με την ίδρυση του ΠΑΚ ήταν η περίοδος που συνέδεσε το πριν και το μετά.Στη σημερινή συγκυρία, περίοδο εκτός των άλλων ιστορικής αποτίμησης των προσωπικοτήτων και των πολιτικών που δοκιμάστηκαν την εποχή της μεταπολίτευσης, το αφιέρωμα αυτό στον Ανδρέα Παπανδρέου κλείνει με δύο απόπειρες σύντομης αποτίμησης της πολιτικής παρουσίας του. Τα επόμενα χρόνια, υπό το φως των εξελίξεων, η μεταπολίτευση θα τεθεί εξ ολοκλήρου στο ανατομικό τραπέζι των ιστορικών. Οποια κατεύθυνση κι αν ακολουθήσει όμως η ιστορική έρευνα, ένα πράγμα δεν είναι δυνατόν να αμφισβητηθεί: ο καθοριστικός ρόλος που έπαιξε στην ελληνική πολιτική ζωή ο Ανδρέας Παπανδρέου.Χθες, στο Α' Νεκροταφείο έγινε μνημόσυνο στον τάφο του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, παρόντος του πρωτότοκου γιου του, Πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου.Ενας ανάμεσα στους περίπου 8.000 πολίτες που συνελήφθησαν όταν, με την ισχύ των όπλων, η χούντα του Παπαδόπουλου κατέλαβε την εξουσία στις 21 Απριλίου 1967, ο Ανδρέας Παπανδρέου φυλακίσθηκε για λίγο στο Γουδή και στο Πικέρμι, αλλά πέρασε το μεγαλύτερο μέρος των οκτώ επόμενων μηνών στην απομόνωση, στις Φυλακές Αβέρωφ. Στο κελί του με θέα την πολυσύχναστη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, περίμενε να του απαγγελθούν κατηγορίες και να δικαστεί για την υπο