Οι αρχαιότητες ως μπιμπελό συλλεκτών…

Με δυσκολία βρίσκουν επιχειρήματα στο υπουργείο Πολιτισμού απέναντι στο επιστημονικό δυναμικό των μουσείων και τους εργαζόμενους. Δυσκολεύονται να πετύχουν και ένα πρόσωπο ευρύτερης αποδοχής που να εκφράζει σοβαρό λόγο και πρωτότυπα επιχειρήματα. Κι αυτό διότι το προωθούμενο νομοσχέδιο διαλύει τα πέντε μεγαλύτερα, δυναμικά και επαρκέστατα μουσεία της χώρας, παραδίδοντάς τα στους φίλους και «ημετέρους» της κυβέρνησης. Παραδίδοντας στην ουσία τη διαχείριση της υλικής πολιτιστικής κληρονομιάς στα χέρια της κυβέρνησης, χωρίς έλεγχο και χωρίς την απαραίτητη επιστημονική κατάρτιση. Βάζουν εν ολίγοις στα σαλόνια τις αρχαιότητες σαν μπιμπελό συλλεκτών και θα τις κινούν σαν πιόνι με γνωστούς-άγνωστους απώτερους στόχους.Η ανίδεη «αριστεία» στον αφρόΣε άρθρο-παρέμβασή του στα «Νέα», ο δρ Αρχαιολογίας Κώστας Πασχαλίδης, επιμελητής αρχαιοτήτων της Προϊστορικής Συλλογής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (ΕΑΜ) και εκλεγμένο μέλος στο ΔΣ του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΕΑΜ), κονιορτοποιεί κάθε επιχείρημα της πλευράς του υπουργείου. Μεταξύ άλλων σημειώνει:«Σύμφωνα με το νέο σχέδιο νόμου, η διαχείριση των κορυφαίων μουσειακών ιδρυμάτων της χώρας θα ασκείται σε ανώτατο βαθμό από Διοικητικά Συμβούλια υψηλού μισθολογικού κόστους, η πλειονότητα των οποίων αποτελείται από “προσωπικότητες αναγνωρισμένου κύρους στον χώρο των τεχνών, των γραμμάτων και των επιστημών”, οι οποίες θα επιλέγονται και θα διορίζονται από τον εκάστοτε υπουργό Πολιτισμού, χωρίς να προσδιορίζεται με ακρίβεια οποιουδήποτε είδους επιστημονική ή επαγγελματική συνάφεια με το αντικείμενο του μουσειακού λειτουργήματος».Θα διορίζονται, λοιπόν, αλλά με ποια κριτήρια λοιπόν θα διορίζονται; Θα είναι προσωπικότητες όπως ο Διαματάρης και η Βαρδινογιάννη στο Μουσείο Ακρόπολης; Και με ποια εφόδια θα ορίζουν τις τύχες των αρχαιοτήτων; Γνωρίζουν άραγε τον αρχαιολογικό νόμο ή θα σηκώνουν αρχαίες άγκυρες και κανόνια κατά το δοκούν όπως ο χορηγός της ανασκαφής των Αντικυθήρων που έχει χ@σμένους υπουργούς και πρωθυπουργούς;Για την τιμή… Ένα από τα βασικά επιχειρήματα της κυβερνητικής πλευράς είναι ότι προσφέρει χρήματα το νέο μοντέλο των μουσείων ως ΝΠΔΔ και αντιπαραβάλλουν το Μουσείο της Ακρόπολης, ένα μουσείο ειδικού σκοπού, το οποίο από το 2009, όταν και εγκανιάστηκε επί υπουργίας Αντώνη σαμαρά, λειτουργούσε χωρίς διευθυντή μέχρι πέρσι και έχει έναν δικηγόρο στο τιμόνι του (χωρίς ούτε αυτός να έχει ειδίκευση στον τομέα του οτιδήποτε για πολιτιστική κληρονομιά). Ο νέος γενικός διευθυντής Νίκος Σταμπολίδης ανέλαβε το πόστο του στη σκιά της απώλειας του προέδρου καθηγητή Αρχαιολογίας Δημήτρη Παντερμαλή καθώς στην ουσία επισκίαζε την επί 13 χρόνια χηρεύουσα θέση διευθυντή.Αξίζει να δούμε πώς εκπροσωπείται η «αριστεία» στο ΔΣ του μουσείου: δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης, Αντώνης Η. Διαματάρης (πρώην υφυπουργός Εξωτερικών για τους απόδημους, ο οποίος παραιτήθηκε ψευδούς δήλωσης κατοχής πανεπιστημιακού τίτλου, και τώρα προσφωνείται οικονομολόγος MBA), αρχιτέκτονες Ιωάννης Βεντουράκης και Αικατερίνη Παράσχη, Μαριάννα Βαρδινογιάννη (γνωστή από τη φιλανθρωπική δράση και σύζυγος ενός εκ των ισχυρότερων επιχειρηματιών της ελίτ της χώρας), Μανόλης Κορρές (ακαδημαϊκός και γνωστός για το «τσιμέντωμα»), γλύπτρια και καθηγήτρια ΑΣΚΤ Αφροδίτη Λίτη. Τους περιστοιχίζει η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΑ Ελένη Κουντούρη. Μία στους οκτώ οι αρχαιολόγοι……και το χρήμαΉδη τα πέντε μουσεία εισφέρουν όλα έσοδα στον κρατικό προϋπολογισμό. «Αντί της απόδοσης των εσόδων τους στον κρατικό προϋπολογισμό, τα μουσεία θα κρατούν τις ταμειακές τους εισπράξεις, θα εξακολουθούν να επιχορηγούνται ετησίως από το κράτος και θα αρκούνται στη δημοσίευση ετήσιου ισολογισμού, κάτι το οποίο συχνά παραλείπεται για χρόνια από πολλά Νομικά Πρόσωπα της χώρας μας. Το νέο διοικητικό μοντέλο ευαγγελίζεται στόχους που ήδη επιτυγχάνονται με τρόπο εξόχως δαπανηρό, χωρίς εγγυήσεις οικονομικής διαφάνειας» γράφει ο δρ Κ. Πασχαλίδης.Με το νέο μοντέλο όχι μόνο θα κατακρατούν τα έσοδα που προσέφεραν στον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά παράλληλα θα στηρίζονται οικονομικά από τον κρατικό προϋπολογισμό. Δεν απίστευτο, καθώς έτσι λειτουργούν τόσο το ΝΠΔΔ Μουσείο της Ακρόπολης με τους εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες όσο και το ΝΠΙΔ Μουσείο Μπενάκη.Το επιχείρημα της οικονομικής αυτοτέλειας ήδη έχει καταρριφθεί. Τότε γιατί το κάνουν; «Τα έσοδα των “πέντε εμβληματικών μουσείων” δεν είναι “έσοδά τους”, δεν πραγματοποιούνται ερήμην της ελληνικής αρχαιολογίας ούτε της διαχείρισης του πολιτισμικού αποθέματος στη χώρα. Τα μουσεία δεν είναι μπαρ ή εστιατόρια να επιζητεί το καθένα τη δική του οικονομική επιβίωση έναντι των άλλων (που μπορεί και, εάν αποτύχουν, να κλείσουν). Το να αφήσουμε (ακόμη κι αν αφήσουμε) το καθένα να πορευτεί μονάχο του δεν λύνει τα όποια προβλήματά τους. Ουσιαστικά έτσι το κεντρικό κράτος τα ξεφορτώνεται» είναι το σχόλιο της προέδρου του ΣΕΑ Δέσποινας Κουτσούμπα.Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι επισκέπτες της Ακρόπολης είναι περισσότεροι από εκείνοι του μουσείο της Ακρόπολης. Σύμφωνα με τα τελευταία (18.1.2023) στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που αφορούν το εννεάμηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2022, οι επισκέπτες του αρχαιολογικού χώρου ανήλθαν σε 2.378.305, ενώ στο μουσείο πήγαν σχεδόν οι μισοί: 1.122.596.Αυτό μάλιστα αποτελεί τρανταχτή αδυναμία του μουσείου, να χάνει επισκέπτες, καθώς δεν έχει καταφέρει να έχει ενιαίο εισιτήριο με τον αρχαιολογικό χώρο. Ποιος θα περιμένει δύο φορές στις ουρές που σχηματίζονται ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες;Έργο πενιχρότατοΤο Μουσείο Ακρόπολης είναι γνωστό για τις εκδηλώσεις που έχει φιλοξενήσει· ουσιαστικά για τα δείπνα και τα γεύματα με φολκλορικό ντεκόρ τον Παρθενώνα, αφού αυτό «πυλάει» ακόμη και στα σουβέρ του εστιατορίου.Κατά τα άλλα, πώς έχει ενταχτεί στα πολιτιστικά δρώμενα; Ανατρέχοντας στους απολογιστικούς καταλόγους της παρουσίας του, τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του 2009-10 συναντάμε δύο εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές και δασκάλους σε συνεργασία με την Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης (ΥΣΜΑ), χωρίς να αναφέρονται ειδικότερα άλλα. Τον επόμενο χρόνο γίνεται λόγος για εμπλουτισμό, αλλά αναφέρεται μόνο το «Αναζητώντας την Αθηνά», «Μια μέρα στο Μουσείο Ακρόπολης» και η συμμετοχή στην έκθεση «Τρύπες» του Διεθνούς Κινηματογράφου της Αθήνας, θεματικές παρουσιάσεις για μικρό κοινό, ενώ ξεκίνησε η περιοδική έκθεση «Περικλής Ξανθίππου». Σχολικά προγράμματα την τρίτη χρονιά, με αναφορά στα «Γλυπτά του Παρθενώνα» και θέατρο εικονικής πραγματικότητα. Το διάστημα 2012-13 βλέπουμε «εσωτερικές μουσειακές δράσεις». Εν συντομία, έχει παρουσιάσει επτά περιοδικές εκθέσεις, τις μισές συγκριτικά με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (15) το οποίο παράλληλα έχει φιλοξενήσει απείρως περισσότερα προγράμματα, εκθέσεις, ομιλίες, σεμινάρια.Το τραγικό, για τους πολίτες και τη συμμετοχή τους, είναι ότι το Μουσείο Ακρόπολης δεν συμμετέχει στις ημέρες ελευθέρας εισόδου και σε δωρεάν δράσεις ή εκπτώσεις, όπως κάνουν με μεγάλη επιτυχία τα πέντε μεγαλύτερα και εμβληματικότερα μουσεία της χώρας. Πού είναι λοιπόν η κοινωνική συνεισφορά του; Μήπως αλλάζουν όλα για το χρήμα, για τις απευθείας αναθέσεις, όπως κατήγγειλαν οι συνδικαλιστές στη συνέντευξη Τύπου την περασμένη Δευτέρα, 6.2.2023; Γιατί να υπάρχει ξεχωριστή υπηρεσία αποδελτίωσης στο γραφείο του προέδρου του Μουσείου Ακρόπολης όταν το ΥΠΠΟΑ έχει ήδη την υπηρεσία αυτή; Γιατί να δοθεί η φύλαξη, η καθαριότητα και το λογιστήριο σε εξωτερικούς (και τους ίδιους) συνεργάτες επί χρόνια με μεγάλο κόστος και να μην αξιοποιηθεί το υπαλληλικό δυναμικό που υπάρχει ήδη; Γιατί να ακριβοπληρώνεται ένα ΔΣ που αδυνατεί να παράξει πολιτιστικό έργο και να φέρει ουσιαστικά έσοδα; Η νέα Μεγάλη Ιδέα που φέρνει το νομοσχέδιο θα καταρρεύσει με πρότυπο ένα ακριβό και δυσκίνητο μουσείο δήθεν «αριστείας».