Μέκκα: Δύο εκατομμύρια μουσουλμάνοι στο προσκύνημα

Το μουσουλμανικό προσκύνημα -γνωστό και ως Χάτζ- ξεκινά σήμερα στη Μέκκα. Η Σαουδική Αραβία βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης αυτές τις μέρες. Σχεδόν δύο εκατομμύρια μουσουλμάνοι από όλο τον κόσμο έχουν έρθει στο βασίλειο των Ουαχαβιτών για να γιορτάσουν το προσκύνημα του Χατζ στη Μέκκα.

Επιπλέον, περίπου 600.000 Σαουδάραβες αναμένονται επίσης στη Μέκκα.Οι αρχές φοβούνται την εξάπλωση μεταδοτικών ασθενειών. Φέτος, η Σαουδική Αραβία θα επιτρέψει το προσκύνημα μόνο σε προσκυνητές που έχουν εμβολιαστεί κατά της μηνιγγίτιδας, του κίτρινου πυρετού και της πολιομυελίτιδας.

Τι είναι το Χατζ;

Κάθε πιστός μουσουλμάνος, άνδρας ή γυναίκα, πρέπει να εκπληρώνει πέντε θρησκευτικά καθήκοντα. Εκτός από τις καθημερινές προσευχές, τη νηστεία στον μήνα του Ραμαζανιού, το θρήσκευμα και το δώρο των ελεημοσύνης, το Χατζ είναι ένα από τα θρησκευτικά καθήκοντα που πρέπει να κάνει ένας μουσουλμάνος τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του.

Όσοι μπορούν να το αντέξουν οικονομικά και να μην έχουν υγειονομικούς περιορισμούς που καθιστούν αδύνατη την πολυήμερη διαδρομή, πρέπει να κάνουν το προσκύνημα – κατά προτίμηση κατά τη διάρκεια του μήνα προσκυνημάτων Ντουλ Χιουάχ. Μόνο τότε το ταξίδι μετράει ως Χατζ – “Μεγάλο Προσκύνημα”. Εκτός των καθορισμένων αυτών ημερών υπάρχει και το «Μικρό Προσκύνημα», η Ούμρα.

Σύμφωνα με την ισλαμική παράδοση, ο προφήτης Μωάμεθ γεννήθηκε στη Μέκκα. Η ιστορία του Χατζ είναι όμως παλαιότερη. Ήδη στις προ-ισλαμικές εποχές η Μέκκα ήταν τόπος προσκυνήματος. Ωστόσο, ο Μωάμεθ άλλαξε τις τελετουργίες κατά τη διάρκεια του Χατζ.

Οι άνδρες φορούν μια ρόμπα προσκυνητή αποτελούμενη από δύο λευκά πανιά. Από δω και στο εξής, οι πιστοί βρίσκονται στο “ihram”, μια κατάσταση συνείδησης που τούς απαγορεύει να ορκιστούν, να ξυριστούν κλπ . Οι γυναίκες δεν επιτρέπεται πλέον να μακιγιάρουν τα πρόσωπά τους.

Στη συνέχεια, οι προσκυνητές πηγαίνουν στο Άγιο Τζαμί για πρώτη φορά. Στο κέντρο του τζαμιού βρίσκεται το Κάαμπα, ένας μαύρος κύβος που καλύπτεται από μετάξι με βάση δέκα έως δώδεκα μέτρα. Σύμφωνα με την ισλαμική παράδοση, το Κάαμπα είναι το πρώτο σπίτι της προσευχής στην ανθρώπινη ιστορία και χτίστηκε από τον Αδάμ προσωπικά. Σε μια γωνιά του Κάαμπα υπάρχει μια μαύρη πέτρα. Σύμφωνα με την παράδοση, αυτή η πέτρα προέρχεται από τον παράδεισο και δόθηκε στον Αβραάμ από τον αρχάγγελο Γαβριήλ. Η πέτρα είναι ενσωματωμένη στον τοίχο του Κάαμπα σε ύψος 1,5 μέτρων.

Τη δεύτερη ημέρα οι πιστοί περνούν στο όρος Αραράτ έξω από την πόλη. Οι προσκυνητές προσεύχονται και ζητούν τη συγχώρεση των αμαρτιών τους. Το βράδυ, προχωρούν στην πεδιάδα του Musdalifah. Εδώ συλλέγουν πέτρες για το συμβολικό λιθοβολισμό του διαβόλου την επόμενη μέρα. Στη συνέχεια, οι προσκυνητές περνούν τη νύχτα σε εξωτερικούς χώρους.

Πριν την ανατολή του ηλίου, οι πιστοί επιστρέφουν στη Μίνα. Οι προσκυνητές στη γέφυρα του Τζαμάρατ πρέπει να ρίξουν από επτά πέτρες σε τρεις τεράστιους πυλώνες. Για να καταστήσουν το πλήθος εύλογα διαχειρίσιμο, οι αρχές έχουν πλέον χτίσει πέντε επίπεδα στα οποία οι προσκυνητές μπορούν να ρίξουν τις πέτρες τους.

Το βράδυ ξεκινάει το φεστιβάλ της θυσίας, Eid al-Adha. Χιλιάδες πρόβατα και κατσίκες σφάζονται. Το μεγαλύτερο μέρος του κρέατος διανέμεται στους άπορους.

Οι προσκυνητές μπορούν τώρα να ξαναβάλουν τα κανονικά ρούχα τους. Επιστρέφουν στο ιερό τέμενος και περιστρέφονται επτά φορές γύρω από την Κάαμπα. Στη συνέχεια περπατούν επτά φορές μεταξύ των δύο λόφων Σάφα και Μάρουα. Το Χάτζ τελειώνει με έναν τελικό γύρο στην Κάαμπα.

Πολλοί πιστοί διανύουν οδικώς μια απόσταση περίπου 400 χιλιομέτρων ως τη Μεδίνα. Εκεί επισκέπτονται το Τζαμί του Προφήτη, όπου βρίσκεται ο τάφος του Μωάμεθ.

Σουνίτες και Σιίτες

Για Σουνίτες και Σιίτες το προσκύνημα στη Μέκκα είναι εξίσου σημαντικό. Το Ιράν, η μεγαλύτερη σιιτική χώρα και εχθρός των Σαουδαράβων, κατηγορεί τακτικά το Βασίλειο ότι κάνει διακρίσεις κατά των σιιτών στην κατανομή των ποσοστώσεων.

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΟΥΝΙΤΕΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΙ ΟΙ ΣΙΙΤΕΣ

Μετά τον θάνατο του Προφήτη Μωάμεθ το 632 μ.Χ., οι οπαδοί του γαμπρού του, ιμάμη Αλή, ισχυρίστηκαν πως μόνο οι στενοί συγγενείς του Προφήτη θα έπρεπε να τον διαδεχθούν ως ανώτατοι θρησκευτικοί ηγέτες των μουσουλμάνων.Ο Αλή ήταν ξάδελφος του Μωάμεθ και σύζυγος της κόρης του Φατίμα. Ο ισχυρισμός τους έφερε σε αντίθεση με μερίδα πιστών, οι οποίοι θεωρούσαν ότι οποιοσδήποτε ενάρετος μουσουλμάνος θα μπορούσε να διαδεχθεί τον Μωάμεθ, χωρίς να προέρχεται απαραίτητα από το οικογενειακό του περιβάλλον. Οι μουσουλμάνοι που ακολούθησαν τον Αλή ονομάστηκαν «οπαδοί του Αλή» (Σιάτ Αλή στα αραβικά ή εν συντομία Σιίτες).Η πλειοψηφία των πιστών ωστόσο, εξέλεξε ως χαλίφη τον Αμπού Μπάκρ, έναν από τους πρώτους πιστούς του Προφήτη. Έτσι, οι πιστοί χωρίστηκαν, αναλόγως με το ποια γραμμή διαδοχής ακολουθούσαν. Τον Μπάκρ διαδέχθηκε ο Ομάρ και αυτόν με τη σειρά του ο Οθμάν. Ο τελευταίος δολοφονήθηκε εν ώρα προσευχής το 656 και τη θέση του κατέλαβε ο Αλή. Το γεγονός αυτό προκάλεσε ένα όργιο βίας και αίματος μεταξύ των μουσουλμάνων.Οι Σιίτες ηττήθηκαν, αλλά διατήρησαν τις κοινότητές τους σε πολλές περιοχές του μουσουλμανικού κόσμου και συσπειρώθηκαν γύρω από τον συνονόματο ανήλικο εγγονό του Αλή.Από την άλλη πλευρά, ο γιός του κυβερνήτη της Δαμασκού, ο Γιαζίντ ίδρυσε τη δυναστεία των Ομμεϋάδών και η θέση του χαλίφη έγινε κληρονομική. Οι οπαδοί του χαλίφη ονομάστηκαν Σουνίτες (από τη λέξη Σούνα), δηλαδή πιστοί στην παράδοση, στις συνήθειες και στο κήρυγμα του Προφήτη Μωάμεθ. Οι Σουνίτες εμμένουν στην πιστή τήρηση του Κορανίου. Παράλληλα, αποδέχονται ως στυλοβάτες του Ισλάμ τους τρεις πρώτους χαλίφες (Αμπου Μπακρ, Ομάρ και Οθμάν), καθώς και τον χαλίφη Μωαβία, πατέρα του Γιαζίντ. Η μουσουλμανική θρησκεία έχει δύο αναφορές. Το Κοράνι και τις Χαντίθ, δηλαδή τις προφορικές «οδηγίες» για τον τρόπο λατρείας και ζωής, τον οποίο πρέπει να ακολουθούν οι πιστοί.Το Κοράνι και οι Χαντίθ προσδιορίζουν τη Σαρία, δηλαδή τους κανόνες που διέπουν θέματα ιδιοκτησίας, κληρονομιάς, γάμου, διαζυγίου, συμβόλαια, συμφωνητικά, εμπορικές και τραπεζικές συναλλαγές, επενδύσεις, δάνεια, υποθήκες κ.α. Όλες οι παραπάνω πράξεις θα πρέπει να συνάδουν με τους ισλαμικούς νόμους.Οι Σουνίτες ακολουθούν τις δικές τους Χαντίθ, οι οποίες περιλαμβάνονται σε έξι κωδικοποιημένες συλλογές. Οι Σιίτες αποδέχονται διαφορετική έκδοση των Χαντίθ και δίνουν πολύ μεγάλη σημασία στα κηρύγματα του Αλή και των απογόνων του.Οι Σιίτες επίσης αποδέχονται την Μουτά, δηλαδή τον γάμο για προσυμφωνημένο και συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Την πρακτική αυτή απορρίπτουν οι Σουνίτες.Και τα δύο ρεύματα αποδέχονται τους Πέντε Πυλώνες της Πίστης: Ομολογία της Πίστης, Προσευχή, Φόρος ελεημοσύνης, Νηστεία, Προσκύνημα στη Μέκκα.Οι Σιίτες προσθέτουν και την τήρηση της διδασκαλίας των 12 ιμάμηδών. Ο πρώτος απ’ αυτούς είναι ο Αλή και ο τελευταίος ο Μουχάμεντ αλ Μάχντι. Σύμφωνα με τη σιιτική παράδοση, ο αλ Μάχντι αναλήφθηκε στους ουρανούς και θα έλθει πάλι στη γη, προκειμένου να σώσει τους ευσεβείς και να τιμωρήσει τους ασεβείς. Θα ακολουθήσει τρομερός πόλεμος μεταξύ των δυνάμεων του καλού και του κακού. Το καλό θα θριαμβεύσει και θα επικρατήσει αιώνια ειρήνη στον κόσμο….

ΠΟΙΟΙ ΔΕΝ ΔΙΚΑΙΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΟΥΝ

Οι μουσουλμάνοι που ανήκουν στην κοινότητα Αχμαντίγια θα ήθελαν επίσης να κάνουν προσκύνημα στη Μέκκα αλλά δεν τους επιτρέπεται. Ο Ισλαμικός Παγκόσμιος Σύνδεσμος, που χρηματοδοτείται από τη βασιλική οικογένεια, απέκλεισε την θρησκευτική κοινότητα Αχμαντίγια από την ισλαμική κοινότητα το 1974. Έκτοτε, η Σαουδική Αραβία δεν χορηγεί πλέον θεωρήσεις Χατζ στους οπαδούς της Αχμαντίγια. Απαγορεύεται σε αυτούς, καθώς και σε όλους τους μη μουσουλμάνους, να εισέλθουν στην ιερή περιοχή στη Μέκκα. Οι Αλεβίτες, οι Αλαουίτες και οι Δρούσοι δεν κάνουν επίσης, προσκύνημα στη Μέκκα.