Νέο Σύνταγμα τώρα!

Του Αλέξανδρου Ντάσκα*

ΣΤΟΝ ΤΥΠΟ οι ευχάριστες ειδήσεις είναι σπάνιες. Oχι πάντα από ανάγκη εντυπωσιασμού ή κάποια διεστραμμένη λατρεία προς την καταστροφή, αλλά γιατί, απλώς, η ευτυχία δεν αποτελεί αντικείμενο προβληματισμού. Ωστόσο, η εκδήλωση της «Πρωτοβουλίας για τη Ριζική Συνταγματική Αλλαγή» το Σάββατο 8 Ιουνίου στο Αμφιθέατρο του 9,84 στο Γκάζι είναι μία ευχάριστη είδηση σε ένα ζοφώδες περιβάλλον. Αντικείμενό της, η εξαρχής σύνταξη

ενός νέου δημοκρατικού Συντάγματος, από τον λαό για τον λαό. Η ανάπτυξη της προβληματικής έξω από την παραμόρφωση του κομματικού παιγνίου είναι ίσως από τις πιο αναγκαίες για την εξεύρεση διεξόδου από το ελληνικό τέλμα.

Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ της χώρας είναι η σύμπτωση πολλών και βαθύτατων κρίσεων. Η αφετηρία τους, όμως, είναι ξεκάθαρη. Για πολλούς, το «καταραμένο 1974», η επάρατος Μεταπολίτευση. Στην πραγματικότητα, η μακρά παράδοση εξάρτησης και αυταρχικής, αντιδημοκρατικής κυβέρνησης, συνέπεια του ελληνικού παρασιτισμού, στον οποίο καταδικάστηκε η χώρα μετά από την καταβύθιση των προσδοκιών της στη Μικρά Ασία. Εκτοτε (αλλά και νωρίτερα) το ελληνικό κράτος κυβερνάται ως αποικία των προστατών των ελίτ του, που επιβάλλουν την εξουσία τους με ωμή βία (δικτατορίες) ή με φαυλοκρατική αντιπροσώπευση. Αυτή η πολιτειακή κρίση σταδιακά αλλοίωσε τόσο βαθιά τον ψυχισμό του Νεοέλληνα, ώστε τίποτα δεν έμεινε απρόσβλητο από τη σήψη. Ο πολιτισμός, η δημογραφία, η οικονομία, τα ήθη, η παιδεία.

Η ΑΦΕΤΗΡΙΑ του προβλήματος μας δείχνει και την έξοδο. Μία υγιής δημοκρατία μπορεί να είναι το έναυσμα μίας συνολικής ανάτασης ενός έθνους που έχει πάψει να πιστεύει στον εαυτό του. Ο ρυθμιστής, όμως, της δημοκρατίας είναι ο καταστατικός της χάρτης, το Σύνταγμα. Μέτρο της επιτυχίας του τελευταίου είναι η πραγματική λειτουργία της Δημοκρατίας. Κι ένα δυσλειτουργικό πολίτευμα είναι η καλύτερη απόδειξη ότι το Σύνταγμα απέτυχε στη βασική του αποστολή. Να κατανείμει σωστά τις εξουσίες ανάμεσα στους θεσμούς και να καταβάλλει κάθε μέριμνα για τον έλεγχο των κρατικών λειτουργιών από το σώμα των πολιτών.

ΤΑ ΠΡΟΠΑΤΟΡΙΚΑ αμαρτήματα των Συνταγμάτων της Ελλάδας μέχρι σήμερα είναι γνωστά. Οι αμεσοδημοκρατικοί θεσμοί αγνοούνται με διάφορα ελιτίστικα, ολιγαρχικής υφής προσχήματα, η διάκριση των λειτουργιών καταλύεται στην πράξη και ο πρωθυπουργοκεντρισμός λαμβάνει χαρακτήρα αιρετού μοναρχισμού υπό προθεσμία, ενώ και τα δικαιώματα αναιρούνται συχνά στην πράξη παρά τις πανηγυρικές διακηρύξεις τους. Ομως, σε αυτά τα χώματα γεννήθηκε η ιδέα του πολίτη-οπλίτη, του αδιαμεσολάβητα άρχοντος και αρχομένου. Το μόνο που μένει είναι να τολμήσουμε την ανακάλυψή της ξανά.

*Ο κ. Αλέξανδρος Ντάσκας είναι δικηγόρος Αθηνών.