«Δαβίδ και Γολιάθ» στο ενεργειακό πόκερ

Του ΓΙΑΝΝΗ ΒΑΣΙΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Το ενεργειακό πόκερ, με επίκεντρο την επίζηλη σε αυτόν τον τομέα χώρα μας, όχι μόνο εντείνεται, αλλά «μεγαλώνει» και το… πάνθεον των παικτών. Κάτι περισσότερο από ένα μήνα πριν ανοίξουν οι δεσμευτικές προσφορές για την αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ και της ΔΕΣΦΑ, αλλά και ενόψει της γνωστοποίησης του όγκου των ενεργειακών κοιτασμάτων που κρύβουν στα σπλάχνα

τους οι ελληνικές θάλασσες, από τις εταιρείες που έχουν επιφορτιστεί την ευθύνη της έρευνας, η παρέμβαση του Ισραήλ «ανοίγει το παιχνίδι», τόσο στο θέμα των εξορύξεων, όσο και στην υπόθεση της ανακήρυξης της ελληνικής ΑΟΖ. Και τούτο, διότι «σχηματοποιεί» ένα συνολικό, στρατηγικό πια, δίχτυ ασφαλείας για την Ελλάδα.
Από το βήμα του διεθνούς ενεργειακού φόρουμ που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, ο πρέσβης του Ισραήλ, Arye Mekel, σημείωσε πως η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ μπορούν να εξελιχθούν σε περιφερειακή δύναμη που θα κατευθύνει τις υπόλοιπες χώρες στην περιοχή, ενώ τόνισε ότι ισραηλινές επιχειρήσεις ενδιαφέρονται για έρευνες όχι μόνο στην Κρήτη, αλλά και στη Βόρεια Ελλάδα. Ο έμπειρος διπλωμάτης τόνισε ότι το Ισραήλ είναι διατεθειμένο να βοηθήσει την Ελλάδα, προκειμένου να γίνει διαμετακομιστικός κόμβος μεταφοράς του αερίου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω αγωγού ή σε υγροποιημένη μορφή.
Αυτά τα λόγια, που ειπώθηκαν στο πλαίσιο του «1ου Διεθνούς Συνεδρίου, Ενεργειακή Ασφάλεια και Άμυνα, Μελλοντικές Στρατηγικές (1st International Summit, Energy Security & Defence, Future Strategies)», το οποίο διοργανώθηκε στο Ζάππειο Μέγαρο από την DefenceNet Media, έχουν βεβαίως τεράστιο ειδικό βάρος, αλλά και μπόλικο πολιτικό – διπλωματικό παρασκήνιο να τα ακολουθεί. Ειδικό βάρος γιατί, όπως λένε οι καλά γνωρίζοντες, για να ανοίξει τέτοιου είδους κουβέντα το Ισραήλ, θα πει ότι στον βαθμό που έχει εμπλακεί στις έρευνες είναι σε θέση να γνωρίζει πως τα ευρήματα μπορούν να διασφαλίσουν στην Ελλάδα μια θέση ισχυρού περιφερειακού παίκτη στο ενεργειακό «πόκερ». Αυτή η παρέμβαση έχει ακόμη ειδικό βάρος διότι αναδιατάσσει –και μάλλον διευρύνει– τις συμμαχίες της περιοχής.

Άφθονη ποσότητα
Ισραηλινές διπλωματικές πηγές, με τις οποίες συνομίλησε το «Π», επιβεβαίωσαν ότι «πρόκειται για καθαρή ενέργεια πιο φτηνή και φυσικά υπάρχει σε άφθονη ποσότητα, κάτι που μας επιτρέπει να κάνουμε εξαγωγές, ενώ ανακαλύπτουμε και νέα κοιτάσματα».
Έχει σημασία ότι και ο ίδιος ο πρέσβης του Ισραήλ παραδέχεται ότι «η ανακάλυψη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και αερίου στη Ν.Α. Μεσόγειο τόνισε ότι αυτά υπολογίστηκε ότι επαρκούν για να καλύψουν τις ισραηλινές ανάγκες για τα επόμενα 150 χρόνια!».
Μάλιστα, όπως λέγεται ευρέως, η εταιρεία στην οποία αναφέρθηκε ο ισραηλινός κορυφαίος διπλωμάτης και η οποία έχει, ήδη, όπως λένε οι πληροφορίες, ενημερώσει αρμοδίως, ότι υπάρχει μεγάλος όγκος κοιτασμάτων, στον τομέα που ερεύνησε είναι η περίφημη Ratio Oil. Η εταιρεία αυτή έχει επικεφαλής τον κ. Eitan Eisenberg, δηλαδή τον άνθρωπο που πρώτος ερεύνησε και εντόπισε τα τεράστια κοιτάσματα αερίου στο Ισραήλ.
Η Ratio Oil ξεκίνησε ως μια μικρή πετρελαϊκή εταιρεία, η οποία ωστόσο γιγαντώθηκε μετά την ανακάλυψη του Λεβιάθαν, στο οποίο και κατέχει μερίδιο 15%. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι η Ratio Oil, η οποία συνεργάζεται με την ελληνικών συμφερόντων Energean Oil & Gas, έχουν από κοινού προσεγγίσει την ελληνική κυβέρνηση καταθέτοντας από τον περασμένο Οκτώβριο επίσημη πρόταση προκειμένου να ξεκινήσουν έρευνες για τον εντοπισμό φυσικού αερίου στον Θερμαϊκό Κόλπο στα ανοιχτά της Θεσσαλονίκης.

Κόβουν τις ορέξεις της Άγκυρας

Η πιθανή συνεκμετάλλευση με το Ισραήλ ψαλιδίζει, σύμφωνα με διπλωματικές εκτιμήσεις και τις όποιες «ορέξεις» της Άγκυρας στο Αιγαίο, καθώς οι γεωπολιτικές της επιλογές έχουν, κατά τι αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Είναι πάντως δεδομένο πως το ενεργειακό θα είναι στο περιεχόμενο της ατζέντας του ταξιδιού του Έλληνα πρωθυπουργού στην Άγκυρα την εβδομάδα που μπαίνει.
Από τις 29 Ιανουαρίου του 2009, οι σχέσεις Τουρκίας – Ισραήλ ισορροπούν σε τεντωμένο σκοινί. Τότε, ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν, έβαλε «πάγο» στην επικοινωνία των δύο χωρών μετά το φραστικό επεισόδιο που είχε με τον Ισραηλινό πρόεδρο Σιμόν Πέρες, σε ένα πάνελ, στο Νταβός, για την ισραηλινή επιχείρηση στη Γάζα. «Σκοτώνετε ανθρώπους!», διακήρυξε κατακόκκινος από θυμό ο Ερντογάν, απαντώντας σε ένα παθιασμένο μονόλογο του Πέρες, ο οποίος προσπαθούσε να εξηγήσει τις θέσεις της χώρας του. «Θα κάνατε το ίδιο, αν έπεφταν ρουκέτες στην Κωνσταντινούπολη» ήταν η απάντηση του Ισραηλινού ηγέτη.
Η επιλογή της Τουρκίας να «ηγηθεί» του ισλαμικού κόσμου συναντούσε πάντα το «αγκάθι» της σοβαρής δυσπιστίας των Αράβων. Βάζοντας στο ψυγείο τις σχέσεις του με το Ισραήλ, ο Ερντογάν επιχείρησε να «κάμψει» αυτήν τη δυσπιστία – χωρίς, όμως, να το έχει καταφέρει ακόμη. Έλληνες διπλωμάτες λένε πως αυτή η επιλογή έχει επιπτώσεις για την Τουρκία, πιθανόν και μακροπρόθεσμες.
Κατ’ αρχάς, αποδυναμώνει σε πολύ μεγάλο βαθμό το «όνειρο» της ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης της Τουρκίας, ενώ με τη δυναμική επάνοδο του Ισραήλ μέσα από την ενεργειακή σκακιέρα αναπροσαρμόζεται σημαντικά και η στρατηγική των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή. Και τούτο διότι, το Τελ Αβίβ ήταν, από στρατηγική επιλογή, πάντα συνεπής και χωρίς ταλαντεύσεις, συμπαίκτης της Ουάσινγκτον.
Στο ενεργειακό πεδίο, το σημαντικό είναι πως η προθυμία του Ισραήλ να στηρίξει την Ελλάδα δεν αποκλείει, λόγω του πλέγματος των διπλωματικών σχέσεων, κανέναν από τους δύο παραδοσιακούς συμμάχους, που από κοινού έχουν οι δύο χώρες: τις ΗΠΑ και τη Ρωσία… Αυτό που στην ουσία «αναχαιτίζει» ο παράγοντας Ισραήλ είναι την, πέρα από τα λογικά για τη διπλωματία όρια, ενδυνάμωση κάποιου από όλους τους «παίκτες». Κι αυτό χωρίς, στην παρούσα φάση, να διασαλεύει ουσιαστικά, τουλάχιστον όχι ακόμη, τις σχέσεις της Ελλάδας με τον αραβικό κόσμο.
Τα τελευταία χρόνια, οι επαφές, τόσο στο προσκήνιο όσο και στο παρασκήνιο, μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ έχουν πυκνώσει. Και μπορεί το κράτος του Ισραήλ να αναγνωρίστηκε de jure από την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, αλλά κάπου εδώ οι σχέσεις Αθήνας – Τελ Αβίβ συναντούν την ουσία τους. Κάποιοι, μάλιστα, λένε πως το θέμα της συνεκμετάλλευσης τίθεται και από τους Ισραηλινούς σε κάθε ευκαιρία. Κορυφαίες ισραηλινές πηγές τονίζουν χαρακτηριστικά ότι το 2010 ξεκίνησε συνεργασία με την κυβέρνηση Παπανδρέου, ενώ τον Σεπτέμβριο του 2011 ο Έλληνας πρωθυπουργός ανέφερε ότι το Ισραήλ αποτελεί στρατηγικό σύμμαχο της Ελλάδας. Το Ισραήλ, σύμφωνα με τον κ Arye Mekel, διαπίστωσε ότι αυτό συμβαίνει και δεν είναι μόνο λόγια.

Οι επισκέψεις
Απόδειξη αποτελούν οι τρεις σημαντικές επισκέψεις που πραγματοποιήθηκαν μέχρι σήμερα από τον υπουργό Εθνικής Άμυνας, κ. Πάνο Παναγιωτόπουλο, και τον υπουργό Δημοσίας Τάξεως, κ. Νίκο Δένδια στο Ισραήλ, τις οποίες διαδέχτηκε η επίσκεψη του Σιμόν Πέρες στην Ελλάδα τον περασμένο Αύγουστο. Στη λογική πως η συνεργασία με το Ισραήλ καθιστά την Ελλάδα εκτός από ενεργειακό κόμβο και «γέφυρα» προς τη Μεσόγειο, τόσο των ΗΠΑ, όσο και της Ρωσίας κινούνται και οι δίαυλοι που κρατά, προσεκτικά, ανοιχτούς με τη «γη του Δαβίδ» ο υπουργός Εξωτερικών, Δημήτρης Αβραμόπουλος, ο οποίος μάλιστα είχε –και πρόσφατα– συνάντηση με εκπροσώπους του Αμερικανο – Εβραϊκού Συμβουλίου.
Την ώρα που γράφονται αυτές οι αράδες εντείνονται οι ζυμώσεις σε όλα τα επίπεδα στον τομέα της ενέργειας. Στις 14 Απριλίου ανοίγουν οι προσφορές για την αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ και της ΔΕΣΦΑ, με δεδομένο το γερό μπάσιμο των ρωσικών κολοσσών. Παράλληλα, όμως, αναμένεται εντός της άνοιξης και η πρώτη πλήρης αποτύπωση των ευρημάτων των σεισμικών ερευνών, στο Αιγαίο και στο Ιόνιο. Εκεί, ίσως, και με την προσέγγιση του χρόνου ανακήρυξης της ελληνικής ΑΟΖ θα πέσουν τα… χαρτιά στο τραπέζι. Και οι αποφάσεις που θα ληφθούν – και οι οποίες περιγράφονται ως πολιτικές, από κυβερνητικές πηγές– θα είναι στρατηγικά κρίσιμες για τη χώρα μας σε βάθος πολλών δεκαετιών…