Οι Υπνοβάτες στο χείλος του γκρεμού

Υπάρχει άραγε ελκυστικός τρόπος να περιγράψει κανείς την ευρωπαϊκή κρίση; Δόκιμοι πεζογράφοι , ταλαντούχοι σκηνοθέτες, ποιητές, τραγουδοποιοί , φωτογράφοι καταθέτουν την προσωπική τους άποψη για την κρίση.

Το περιοδικό Economist επέλεξε να παρουσιάσει την κρίση ως μια κινηματογραφική παραγωγή. Στο εξώφυλλο του Μαΐου , η αφίσα μιας υποθετικής ταινίας με τίτλο «Υπνοβάτες» τραβά την προσοχή.

Στο πρωτοσέλιδο του περιοδικού-αφίσα κινηματογραφικής ταινίας,

βλέπουμε τους Ευρωπαίους ηγέτες να βαδίζουν προς τον γκρεμό. Με πρωταγωνίστρια την Άγκελα Μέρκελ, (στο κέντρο), εκ δεξιών της τον Φρανσουά Ολάντ και εξ’ αριστερών της τον Μπαρόζο. Υπό το βλέμμα των άλλων, οι Ευρωπαίοι ηγέτες οδεύουν σαν υπνοβάτες στο χείλος του γκρεμού, οδηγώντας τις χώρες στην καταστροφή.

Ποιος θα ξυπνήσει τους ηγέτες από το λήθαργο;

Η ανησυχία των συντακτών του Economist έχει να κάνει με την τραπεζική ένωση, με τις ανύπαρκτες μεταρρυθμίσεις για την ανάπτυξη που οδηγούν στην ύφεση και την ανεργία. Αδιάφοροι και άπραγοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες επιμένουν στα μέτρα λιτότητας αδιαφορώντας για τις παράπλευρες απώλειες, τις ζωές που ρίχνουν καθημερινά στη θάλασσα της ανεργίας και της φτώχειας.

Το θρίλερ που ζει η Ευρώπη δεν έχει τέλος. Που πήγε το κοινωνικό κράτος και οι κατακτήσεις της μεταπολεμικής γενιάς;

Η απάντηση δια στόματος του σκηνοθέτη Κεν Λόουτς , δείχνει για άλλη μια φορά την έλλειψη ηγεσίας στη γηραιά Ήπειρο. Στο εξαιρετικό ντοκιμαντέρ «The spirit of 45»,ο Λόουτς ,όχι μόνο καταγγέλλει την βρετανική κυβέρνηση για το ξήλωμα του κοινωνικού κράτους και την πολιτική λιτότητας που στέλνει στην ανεργία τους νέους αλλά παίρνει την πρωτοβουλία για τη συγκρότηση μαζικού αριστερού κόμματος στη Μεγάλη Βρετανία. Το «Left Unity» (Αριστερή Ενότητα) , είναι ένας χώρος διαλόγου αριστερών βρετανικών οργανώσεων .

Ο σπουδαίος σκηνοθέτης δεν διστάζει να ασκήσει έντονη κριτική στο Εργατικό Κόμμα υποστηρίζοντας ότι όχι μόνο δεν αντιτίθενται στη λιτότητα, αλλά, αντίθετα , «εμφανίζεται να έχει ολόκαρδα υιοθετήσει νεοφιλελεύθερη πολιτική ,υποστηρίζοντας δική του εκδοχή λιτότητας και ιδιωτικοποιήσεων».

Το «The spirit of 45» παίχτηκε συγχρόνως σε πενήντα κινηματογράφους και ανάμεσα στις προβολές, ο Λόουτς , έκανε έκκληση για το νέο κόμμα της Αριστεράς. Μέσω του internet μαζεύτηκαν περισσότερες από6.000 υπογραφές ενώ ad hoc συστάθηκε οργανωτική επιτροπή στο Λονδίνο για να υποβάλει προτάσεις που θα τις φέρει σε μια εναρκτήρια διάσκεψη που θα γίνει τον Σεπτέμβριο.

Μπορεί άραγε ένας σκηνοθέτης, ένας καλλιτέχνης να χαράξει το δρόμο για μια εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης; Στο εξαιρετικό ντοκιμαντέρ «Πνεύμα του `45», ο Λόουτς, επιστρέφει στο παρελθόν και μας μεταφέρει στη μεταπολεμική περίοδο , όταν η Μεγάλη Βρετανία βομβαρδισμένη και χρεοκοπημένη προσπαθούσε με νύχια και με δόντια να σταθεί στα πόδια της. Μέσα από τις μαρτυρίες των «πρωταγωνιστών» του που έζησαν εκείνα τα χρόνια, ο Λόουτς, μας λέει πως εγκαινιάστηκε το σύστημα υγείας αλλά και πως έγιναν τα πρώτα βήματα για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Αυτό που άρχισε να γκρεμίζεται στα χρόνια της Θάτσερ.

Βαθιά πολιτικοποιημένος, ο πιο σημαντικός Βρετανός σκηνοθέτης , μας υπενθυμίζει ότι η συντροφικότητα και η αλληλεγγύη ήταν τα δυο δυνατά όπλα με τα οποία μπόρεσαν να θεμελιωθούν ολόκληρες χώρες από τα συντρίμμια . Κοινωνικές ομάδες κατάφεραν μετά τον πόλεμο να βγουν από τη φτώχεια. Το όραμα, η αίσθηση αλληλεγγύης ότι ο λαός ενωμένος μπορεί να κάνει τα πάντα χαρακτηρίζει το «Πνεύμα του ’45».

Αυτή τη στιγμή η Ευρώπη ψάχνει για νέα ταυτότητα. Οι εργατικοί και κοινωνικοί αγώνες της μεταπολεμικής γενιάς για την βελτίωση της υγείας , της κοινωνικής ασφάλισης, της παιδείας ισοπεδώθηκαν. Ευαίσθητες κοινωνικές κατηγορίες μπήκαν στο περιθώριο.

Καθώς τα όρια συνταξιοδότησης αυξάνονται, οι μισθοί συρρικνώνονται και τα επιδόματα καταργούνται , το σίγουρο είναι ότι η Ευρώπη έχει την τελευταία ευκαιρία να αποδείξει ότι αντιπροσωπεύει ένα κοινωνικοπολιτικό πρότυπο και μια παράδοση σκέψης που έχει καταστεί διάσημη από την εποχή του Διαφωτισμού.

Υ.Γ Οι «Υπνοβάτες», η τριλογία του Χέρμαν Μπροχ που πρωτοδημοσιεύτηκε το 1932, είναι ένα έργο επιβλητικό και προφητικό, καθώς το κεντρικό του θέμα , η κατάρρευση των ηθικών αξιών , αφήνει να διαφανεί το ρήγμα που έχει δημιουργηθεί στην κοινωνική συνοχή ενός κόσμου που αργοπεθαίνει και προαγγέλλει την επερχόμενη αποσύνθεση … την άνοδο του Ναζισμού στην Ευρώπη.