Μετατρέπουν το λύκειο σ’ ένα ακριβό σχολείο για προνομιούχους

Το νομοσχέδιο που προωθεί το Υπουργείο Παιδείας για το Λύκειο είναι ξεκάθαρο πως χαρακτηρίζεται από μια αντιδραστική, νεοφιλελεύθερη λογική και έναν ξεκάθαρο ταξικό προσανατολισμό. Μιλάμε πλέον για ένα ακριβό σχολείο για προνομιούχους μαθητές, για πανεπιστημιακές σπουδές για λίγους, για κατάρτιση και κακοπληρωμένη εργασία χωρίς δικαιώματα για τους πολλούς. Πως το πετυχαίνει αυτό;

Καταρχήν, μετατρέποντας το Λύκειο σε διαρκές εξεταστικό κέντρο. Προβλέπονται πανελλαδικού

τύπου εξετάσεις σε όλες τις τάξεις, με το 50% των θεμάτων να προέρχεται από κοινή τράπεζα θεμάτων. Αυτό είναι από μόνο του κάτι το παιδαγωγικά απαράδεκτο. Οι μαθητές χάνουν κάθε αίσθηση γενικής παιδείας και μόρφωσης, εθίζονται στη βαθμοθηρία και στον ανταγωνισμό, και υπό το κράτος του άγχους και της αποτυχίας, ωθούνται στη βιομηχανία των φροντιστηρίων και της παραπαιδείας. Είναι προφανές πως η ελεύθερη κριτική σκέψη και η πολύπλευρη ανάπτυξη του νέου ανθρώπου δεν μπορεί να επιτευχθεί με αυτούς τους όρους, την ίδια στιγμή που αλλοιώνεται και ο ρόλος του εκπαιδευτικού. Ο καθηγητής του «Νέου Λυκείου» δεν είναι πια παιδαγωγός, αλλά ένας πιεσμένος και κακοπληρωμένος «εκφωνητής» της «εξεταστέας ύλης», διορθωτής και «κριτής» των μαθητών του. Στην πράξη θα δούμε να αυξάνεται η εγκατάλειψη του Λυκείου και να εντείνεται η σχολική διαρροή.

Παράλληλα, αυτό το σύστημα πολλαπλών εξετάσεων έρχεται να ακυρώσει τον εκδημοκρατισμό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που είχε κατακτήσει η ελληνική κοινωνία τις προηγούμενες δεκαετίες. Μόνο όσοι μπορούν να αντέξουν οικονομικά την αιμορραγία των φροντιστηρίων θα συνεχίσουν στο πανεπιστήμιο. Και καθώς το πανεπιστήμιο θα απευθύνεται πλέον σε λιγότερους, οι δομές του οφείλουν να συρρικνωθούν. Θυμίζω πως έχει προηγηθεί το σχέδιο «Αθηνά» για την ανώτατη παιδεία, με τις καταργήσεις και τις συγχωνεύσεις τμημάτων, οι δραματικές περικοπές στην χρηματοδότηση των ιδρυμάτων, ενώ τώρα έρχονται και οι «διαθεσιμότητες»-απολύσεις του διοικητικού προσωπικού.

Ταυτόχρονα, καθιερώνονται δομές κατάρτισης, και όχι πλέον εκπαίδευσης, στις σπουδές μετά το γυμνάσιο. Πρόκειται μάλιστα για δομές που βρίσκονται έξω από την τυπική εκπαίδευση (ΣΕΚ, ΙΕΚ). Εκεί βλέπουμε την καθιέρωση μιας «τάξης μαθητείας», που μοιάζει με υποβαθμισμένο stage. Οι ΣΕΚ προσφέρουν ελάχιστα μαθήματα γενικής παιδείας, σε αντίθεση με τις ΕΠΑΣ που καταργούνται. Αντίθετα, με αυτές τις τάξεις μαθητείας, δημιουργείται ένα φτηνό εργατικό δυναμικό για τις επιχειρήσεις, μεγάλο μέρος εκ των οποίων θα κατευθυνθεί στις επιχειρήσεις της Γερμανίας. Όταν νέοι άνθρωποι, χωρίς να έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο της Γενικής Παιδείας, προσφέρουν εργασία με αυτούς τους όρους, δεν μπορεί παρά να είναι εις βάρος της κοινωνίας και της χώρας.

Τέλος, θα ήθελα να αναφερθώ στον εξοβελισμό, στην κατάργηση δηλαδή των ΕΠΑΣ, που δεν μετατρέπονται σε ΕΠΑΛ. Οι ΕΠΑΣ όμως υπήρχαν από το 2006, και ανταποκρίνονταν σε πραγματικές ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας. Το καλοκαίρι, τομείς που είχαν ζήτηση, τομείς της Υγείας και συναφείς ειδικότητες, που απορροφούσαν το 33% των μαθητών της τεχνικής εκπαίδευσης καταργήθηκαν σε μια νύχτα, βάζοντας σε διαθεσιμότητα 2.500. εκπαιδευτικούς, και μάλιστα στη συντριπτική τους πλειοψηφία γυναίκες. Την ίδια στιγμή, που ένα τεράστιο «φιλέτο», οι σπουδές υγείας, δόθηκαν δώρο στους επιχειρηματίες των ΙΕΚ.

Συνοψίζοντας, θα έλεγα, πως αυτό το νομοσχέδιο ουσιαστικά δίνει τη χαριστική βολή στο Λύκειο και στην Τεχνική-Επαγγελματική εκπαίδευση. Χαρακτηρίζεται από πρόδηλη ταξικότητα, διέπεται από πολλές αντιφάσεις και προχειρότητα, ενώ θεσμοθετεί χωρίς κανένα κοινωνικό και παιδαγωγικό σκεπτικό. Γι αυτό ακριβώς και θα συναντήσει απέναντί του τη δυναμική αντίδραση της κοινωνίας και του εκπαιδευτικού κόσμου, που δεν θα επιτρέψει την εκχώρηση του αγαθού και του δικαιώματος της Παιδείας στις πολιτικές της νεοφιλελεύθερης λιτότητας.

Ο Τάσος Κουράκης είναι βουλευτής, υπεύθυνος για θέματα παιδείας στο ΣΥΡΙΖΑ