ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΠΑΓΙΩΡΓΗΣ

Η αγορά του βιβλίου

Τα τελευταία χρόνια η αγορά του βιβλίου έδρεπε δάφνες, κέρδιζε αναγνώστες (και) από τα χαμηλότερα διαζώματα του πληθυσμού,  προέβαλλε συγγραφείς – ντόπιους και ξένους –, με ένα λόγο έχαιρε άκρας υγείας. Όταν τα μπέστ-σέλερ  κατάφερναν να κάνουν δεκάδες και εκατοντάδες εκδόσεις –όπερ σήμαινε λεφτά παντελονάτα για τους εκδότες -, το φαινόμενο  σκόρπιζε ενθουσιασμό τόσο στους μεγαλοεκδότες που εξέδιδαν ένα βιβλίο κάθε τριήμερο, όσο και στους μικροεκδότες που πάσχιζαν να μπουν και αυτοί στο παιχνίδι. Ζωή χαρισάμενη με ένα λόγο τόσο για τους παραγωγούς του βιβλίου όσο και για τους βιβλιοπώλες. Πως έσπασε λοιπόν αυτή η παραγωγική αλυσίδα με  συνέπειες μαύρες και ανυπολόγιστες;

Όπως ξέρουμε τα βιβλία δεν πωλούνται από τους εκδότες αλλά από τους βιβλιοπώλες. Αν λοιπόν για κάποιον προφανή λόγο οι βιβλιοπώλες άρχιζαν να μην αποδίδουν στους εκδότες τα οφειλόμενα κέρδη – όπερ και εγένετο, λόγω κρίσεως -, το καθεστώς θα τιναζόταν στον αέρα. Και όντως αυτό έγινε. Οι μικροβιβλιοπώλες «έκλεισαν» με χρέη  έναντι των εκδοτών (τρέχα γύρευε δηλαδή…), οπότε οι εκδότες βρέθηκαν επί ξηρού ακμής : εγκαταλείποντας την παλιά στρατηγική που υπαγόρευε το διώχνουν τα βιβλία των μικρών εκδοτών απο τη βιτρίνα για να κυριαρχήσουν τα δικά «τους», προσαρμόστηκαν στην ιδέα να γίνουν οι ίδιοι βιβλιοπώλες ή να πωλούν τα βιβλία τους σε χαμηλή τιμη (στα μισά και παρακάτω) για να επιβιώσουν.

Κάθε τόσο ακούμε φίλους εκδότες να  διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους  για την σημερινή κατάντια : ο τάδε βιβλιοπώλης τους χρωστάει σαράντα και πενήντα χιλιάδες ευρώ, ο άλλος (που έκλεισε) τόσα και περισσότερα, οπότε η χρυσή αλυσίδα της παραγωγής του βιβλίου πάει περίπατο. Οι  ισχυροί εκδότες μειώνουν το προσωπικό τους, γίνονται πιο εκλεκτικοί στην εκλογή τίτλων, κατεβάζουν τις τιμές  ξέροντας ότι αυτή η τακτική  όχι μόνο δεν αποδίδει, αλλά  οδηγεί σε κατρακύλα γιατί οι αναγνώστες – στενεμένοι κι αυτοί – ψάχνουν τα «καλά βιβλία» με τίμημα πενταροδεκάρες.

Οι ευθυμολόγοι που ποτέ δεν λείπουν, λένε μεταξύ αστείου και σοβαρού ότι οι αγοραστές των βιβλίων – που παίρνουν δέκα και διαβάζουν ένα -, τώρα πια έχουν τη μεγάλη ευκαιρία να στρωθούν στο διάβασμα των αδιάβαστων βιβλίων (που αναμένουν τα μάτια του αναγνώστη όπως τα βρέφη το βυζί της μάνας τους). Επ’ αυτού αξίζει να τονίσουμε οτι η διακίνηση του βιβλίου δεν βασίζεται τόσο στους επαγγελματίες αναγνώστες που, ως βιβλιοφάγοι, δεν αφήνουν βιβλίο με άκοπες σελίδες, όσο στους περίεργους, στους κατά τύχη, στους αγοραστές δηλαδή που αγοράζοντας ένα βιβλίο νιώθουν να το κατέχουν έστω και χωρίς να το διαβάσουν ποτέ.

Γενικά η βιβλιοκατοχή υπερτερεί κατά πολύ έναντι της βιβλιοανάγνωσης – η πρώτη βασίζεται στην απλή αγορά, η δεύτερη  στον ελεύθερο χρόνο και στην διάθεση του αναγνώστη που όπως ξέρουμε έχει πολλούς εχθρούς και ελάχιστους φίλους.