Φωτιές: Η ιστορία επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο-Τα παθήματα δεν γίνονται μαθήματα

Το καλοκαίρι είναι συνώνυμο της χαλάρωσης, της ανεμελιάς, της ηρεμίας. Οι ρυθμοί πέφτουν και η διάθεση ανεβαίνει. Όλοι περιμένουμε τις άδειές μας για να ξεχυθούμε σε νησιά κατά κύριο λόγο και να ξεφύγουμε από την πίεση της δουλειάς και τις ευθύνες. Όμως, νιώθουμε πλέον όλοι το ίδιο τα τελευταία καλοκαίρια; 

Η χώρα μας τα καλοκαίρια φλέγεται, καίγεται κυριολεκτικά. Κάποιοι δεν ανυπομονούμε καθόλου για μια εποχή που θα έπρεπε να μας ενθουσιάζει. Εδώ και αρκετά χρόνια όσο το καλοκαίρι

πλησιάζει τόσο εντείνεται η αγωνία και το  άγχος για τις φωτιές που καίνε αλόγιστα δάση, σπίτια, ζώα και στοιχίζουν ανθρώπινες ζωές. Μόλις αρχίσουν οι άνεμοι ένα σφίξιμο μας πιάνει στο στομάχι και ξυπνάνε μνήμες από όλα τα προηγούμενα καλοκαίρια που η χώρα
είχε παραδοθεί στις φλόγες.

Οι δύο μεγαλύτερες τραγωδίες 

Ηλεία: Αύγουστος 2007

Το φονικότερο χτύπημα από τη μεγάλη καταστροφή του Αυγούστου του 2007 δέχτηκε ο Νομός Ηλείας. Η πύρινη λαίλαπα κατέστρεψε δασικές και οικιστικές εκτάσεις και έφτασε να απειλεί μέχρι και τον αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας. Τα χωριά Γεράκι Αμαλιάδας, Κρέστενα, Γρύλλος, Καϊάφα, Νεοχώρι, Βρεστό, Καλλιθέα, Σαμικό, Πλατιάνα, ο Δήμος Ζαχάρως, η Ανδρίτσαινα, το Κλινδιά, το Μουζάκι, το Γούμερο, το Φανάρι και πλειάδα μικρότερων οικισμών επλήγησαν. 

Ο τραγικός όμως απολογισμός δεν σταμάτησε στα στρέμματα που έγιναν στάχτη αλλά είχε ως αποτέλεσμα 45 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους, με τις δασικές πυρκαγιές που ξέσπασαν σε πολλούς νομούς της χώρας τότε να  κοστίσουν τη ζωή σε συνολικά 84 ανθρώπους. 

Μάτι: Ιούλιος 2018 

Στις 23 Ιουλίου 2018 και σε λιγότερο από 12 ώρες συντελέστηκε μια από μεγαλύτερες τραγωδίες. Η φονική πυρκαγιά στην ανατολική Αττική στοίχισε τη ζωή σε 102 ανθρώπους σε Μάτι, Νέο Βουτζά και Κόκκινο Λιμανάκι.

Η φωτιά εξαπλώθηκε τόσο γρήγορα που πολλοί κάτοικοι και παραθεριστές δεν πρόλαβαν να αντιδράσουν και είτε εγκλωβίστηκαν και κάηκαν στα σπίτια τους είτε έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να σωθούν πεζοί ή με τα αυτοκίνητά τους, αφού οι στενοί δρόμοι της περιοχής δεν τους επέτρεψαν να διαφύγουν. Άνθρωποι εγκλωβίστηκαν σε οικόπεδο στην προσπάθειά τους να βγούν στη θάλασσα αλλά δεν τα κατάφεραν ή βούτηξαν από μεγάλο ύψος για να σωθούν με μοιραία ωστόσο κατάληξη. 

Σκηνές που δημιουργούν εικόνες που κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να αντέξει, ούτε να ξεχάσει όσο μακριά και αν βρισκόταν. 

Οι υλικές καταστροφές σε αριθμούς τα τελευταία 10 χρόνια

Οι πυρκαγιές σε Μαρκόπουλο, Θρακομακεδόνες, Κορωπί, Μέγαρα το 2013 έκαναν στάχτη εκατοντάδες στρέμματα χωρίς να έχει υπάρξει ακριβής μέτρηση.

Το 2014 η φωτιά στην Κερατέα έκαψε 5.000 στρέμματα και στον Υμηττό το 2015 7.500 στρέμματα.

Το 2016 η πυρκαγιά σε Μαραθώνα και Ωρωπό οδήγησε σε τεράστια οικολογική καταστροφή με χιλιάδες στρέμματα να παραδίδονται στις φλόγες, με περισσότερες από 100 πυρκαγιές να μαίνονται σε όλη την επικράτεια. 

Το 2017 πυρκαγιά στην Βορειοανατολική Αττική έκαψε 31.000 στρέμματα.

Το καλοκαίρι του 2018 που αποτελεί την πιο μαύρη σελίδα των πυρκαγιών της χώρας παραδόθηκαν στις φλόγες 65.570 στρέμματα.

Το 2019 3.970 στρέμματα κάηκαν στην Μάνδρα, ενώ το 2020 10.380 στρέμματα στην Κερατέα.

Η φωτιά σε Βαρυμπόμπη και Γεράνεια μετέτρεψε σε στάχτη 33.000 στρέμματα το 2021 και το 2022 27.800 στρέμματα στην Πεντέλη.

Αττική, Λουτράκι και Δερβενοχώρια: Ιούλιος 2023

Ερχόμαστε στο σήμερα και στην αποκαρδιωτική κατάσταση που επικρατεί για ένα ακόμα καλοκαίρι στην Ελλάδα. Το παρήγορο βέβαια είναι ότι, σε αντίθεση με το παρελθόν, ευτυχώς δεν έχουμε θρηνήσει θύματα. Η χρήση του 112 τα τελευταία χρόνια έχει βοηθήσει σημαντικά στις εκκενώσεις ώστε να αποφύγουμε εκατόμβη νεκρών όπως στο Μάτι. 

Πολλές φωτιές κατακαίνε ταυτόχρονα εκτάσεις σε Αττική, Λουτράκι και Δερβενοχώρια. Η πρώτη φωτιά ξέσπασε στο Νέο Κουβαρά, ενώ μόλις είκοσι λεπτά αργότερα ξεκίνησε δεύτερη πυρκαγιά στα Δερβενοχώρια. Η τρίτη πυρκαγιά ξέσπασε λίγες ώρες αργότερα στο Λουτράκι Κορινθίας. Στη λίστα έχουν προστεθεί τα μέτωπα στη Ρόδο, τη Νάξο και τη Σπάρτη. 

Ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο αφού πάντα οι εστίες είναι πολλές και καίνε παράλληλα σε διαφορετικά σημεία, με τις πυροσβεστικές δυνάμεις και τα εναέρια μέσα να μην επαρκούν αφενός και να μην ξέρουν που να πρωτοτρέξουν αφετέρου. Οι φωτιές καίνε σε καταπράσινες και δύσβατες περιοχές καθιστώντας δύσκολη την κατάσβεσή τους, μετατρέποντας σε άγονη γη τεράστιες εκτάσεις παρθένου δάσους. 

Κίνδυνος κατάρρευσης του οικοσυστήματος 

Ο καθηγητής φυσικών καταστροφών Ευθύμιος Λέκκας, σε δηλώσεις του στον ΣΚΑΙ, είπε πως η Αττική κινδυνεύει να ερημοποιηθεί μετά τις απανωτές φωτιές κάθε χρόνο, τονίζοντας πως αν αυτή η συνθήκη δεν αλλάξει θα οδηγηθούμε σε περιβαλλοντική κατάρρευση του όλου συστήματος.

Παράλληλα, το επόμενο κύμα καύσωνα αυξάνει τον κίνδυνο να προκληθούν και νέες φωτιές.

Οι συχνότερες αιτίες που προκαλούν τις πυρκαγιές 

Οι περισσότερες φωτιές οφείλονται σε ανθρώπινο παράγοντα, συνήθως από αμέλεια. Ωστόσο πολλές οι αιτίες που μπορούν να οδηγήσουν σε εκδήλωση πυρκαγιάς.

Τα δάση έχουν αφεθεί στη μοίρα τους αφού δεν καθαρίζονται. Φύλλα πεσμένα στο έδαφος, χαμηλή βλάστηση, κορμοί και ξύλινη μάζα γενικότερα αποτελούν εύφλεκτη ύλη. Επίσης, χωματερές, καλώδια της ΔΕΗ, εμπρησμοί και παράνομοι οικισμοί μέσα σε δάση βάζουν ένα χεράκι στην πρόκληση καταστροφικών και ανεξέλεγκτων φωτιών, μαζί με την καύση χόρτων και κλαδιών από ανθρώπους που ζουν κοντά σε περιοχές με πυκνή βλάστηση στη διάρκεια του καλοκαιριού και με τους ανέμους σα να περιμένουν το λάθος για να εξαπλώσουν τις φλόγες. 

Κάθε χρόνο οι φλόγες βρίσκονται μια ανάσα μακριά από σπίτια, δάση και απειλούν την ανθρώπινη ζωή, με τις φωτιές της Ηλείας και της Αττικής  (Μάτι) να αποτελούν σύγχρονες τραγωδίες. 

Τα καλοκαίρια χάνουν την αίγλη τους και παρουσιάζουν ένα εφιαλτικό μοτίβο με κόστος σε ανθρώπινες ζωές, εκτάσεις και περιβαλλοντικό αντίκτυπο, που συνθέτουν το παζλ της καταστροφής. Η χώρα καίγεται, το πράσινο χάνεται, οι πνεύμονες της Αττικής μειώνονται επικίνδυνα και σχεδόν καταδικάζουν την πρωτεύουσα οδηγώντας
την σε ένα μέλλον ζοφερό με θερμοκρασίες αβάσταχτες αλλάζοντας το κάποτε ιδανικό της κλίμα και δημιουργώντας κλιματικές συνθήκες μη βιώσιμες. Και όχι μόνο την Αττική αλλά όλη την χώρα που δεν έχει μόνο θάλασσες και νησιά να προσφέρει αλλά και δασικά οικοσυστήματα απαράμιλλης ομορφιάς.