Από εμβληματικό αμφιλεγόμενο: Το κλείσιμο του ΟΑΚΑ εκθέτει τα σχεδιαστικά ατοπήματα του Santiago Calatrava και την έλλειψη συντήρησης

Αθήνα, Oλυμπιακοί Aγώνες 2004. Tα βλέμματα όλου του πλανήτη είναι στραμμένα στην πρωτεύουσα της Ελλάδας, της χώρας που γέννησε τους Oλυμπιακούς Aγώνες. Τα ανεπανάληπτα γεγονότα πολλά, ωστόσο ένα από τα θέματα που ίσως αποτελούν ακόμα θέμα συζήτησης είναι τα χρήματα που δαπανήθηκαν για τη διεξαγωγή τους. Τιμητική θέση στις κουβέντες όλων είχε το στέγαστρο Calatrava στο ΟΑΚΑ και το κόστος κατασκευής του. Για άλλους επιβλητικό και για άλλους ας πούμε

Πρόσφατα το περίφημο στέγαστρο ξαναήρθε στην επικαιρότητα και όχι για καλό. Περίπου 19 χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες το πάλαι ποτέ ένδοξο στάδιο βρίσκεται υπό κατάρρευση, όπως και πολλά από τα Ολυμπιακά ακίνητα, με το πρόβλημα της στέγης να είναι το κερασάκι στην τούρτα. Οι ευθύνες βαραίνουν πολλούς, όπως τις ελληνικές αρχές που έπρεπε να είχαν προνοήσει και να είχαν λάβει τα κατάλληλα μέτρα για να συντηρήσουν και να διατηρήσουν αυτό το οικοδόμημα. Επίσης, στην επιφάνεια ήρθε και ο Santiago Calatrava, ένας αρχιτέκτονας που η πορεία του αμφισβητείται αφού αρκετές κατασκευές του έχουν αντιμετωπίσει προβλήματα, με κάποιες πόλεις μάλιστα να τον έχουν οδηγήσει στις δικαστικές αίθουσες. 

Πρόσφατα λοιπόν, το εμβληματικό Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας έκλεισε προσωρινά λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια της οροφής. Αυτή η απόφαση, όσο απογοητευτική κι αν είναι για όλους και για πολλούς λόγους, υπογραμμίζει τη σημασία της προτεραιότητας για την ασφάλεια των επισκεπτών. Η απόφαση να κλείσει το γήπεδο βασίστηκε σε επιθεωρήσεις και αξιολογήσεις που πραγματοποιήθηκαν από μηχανικούς εμπειρογνώμονες, οι οποίοι εντόπισαν τομείς ανησυχίας που απαιτούσαν άμεση προσοχή. Αυτές οι ανησυχίες για την ασφάλεια περιστρέφονται κυρίως γύρω από τη σταθερότητα της οροφής, η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό κίνδυνο για τους
επισκέπτες.

Το κλείσιμο του Ολυμπιακού Σταδίου της Αθήνας παρέχει επίσης την ευκαιρία στις αρχές να επενδύσουν στις απαραίτητες ανακαινίσεις και αναβαθμίσεις. Αντιμετωπίζοντας άμεσα τις ανησυχίες για την ασφάλεια, το στάδιο μπορεί να ανοίξει ξανά με ενισχυμένη δομική ακεραιότητα, εξασφαλίζοντας μια ασφαλή και ευχάριστη εμπειρία για όλους, επιτρέποντας τους να συνεχίσουν να βιώνουν την πλούσια ιστορία και το μεγαλείο αυτού του ιστορικού χώρου.

Santiago Calatrava: Ο αμφιλεγόμενος αρχιτέκτονας 

Ο Santiago Calatrava, ο διάσημος Ισπανός αρχιτέκτονας, είναι γνωστός για τα καινοτόμα και εντυπωσιακά σχέδιά του. Ωστόσο, οι δημιουργίες του έχουν αποτελέσει ουκ ολίγες φορές αντικείμενο διαμάχης, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για τη λειτουργικότητα, τη συντήρηση τους και το υψηλό κόστος κατασκευής.

Ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα είναι το Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας, όπου οι πρόσφατες ανησυχίες για την ασφάλεια οδήγησαν στο προσωρινό κλείσιμό του. Αυτό έχει αναζωπυρώσει τη συζήτηση σχετικά με τη δυσλειτουργία των έργων του όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και σε άλλες πόλεις, με τις δομές να αντιμετωπίζουν προβλήματα που σχετίζονται με τη συντήρηση, το υπερβολικό κόστος και οδήγησαν ακόμα και σε αγωγές. 

Άλλα χαρακτηριστικά παραδείγματα περιλαμβάνουν το σταθμό μεταφορών στο Μανχάταν με τα γυάλινα κομμάτια να αφαιρούνται για λόγους ασφαλείας. Επίσης, η πεζογέφυρα στην πόλη Μπιλμπάο της Ισπανίας που ήταν επικίνδυνη για τους πεζούς με αποτέλεσμα να τοποθετηθεί ένα μαύρο κάλυμμα για την ασφάλειά τους, αλλά και η πεζογέφυρα στο Μεγάλο κανάλι της Βενετίας με τον Δήμο της Βενετίας να ζητά αποζημίωση από τον Ισπανό αρχιτέκτονα.

Η ευθύνη των ελληνικών αρχών για το ΟΑΚΑ

Με την πάροδο του χρόνου, η υποδομή του σταδίου έχει δείξει σημάδια φθοράς, ιδιαίτερα όσον αφορά τη δομική ακεραιότητα της οροφής. Η διατήρηση ενός τέτοιου εμβληματικού ορόσημου απαιτεί μια προληπτική προσέγγιση από τις αρχές. Είναι δική τους ευθύνη να διενεργούν τακτικές επιθεωρήσεις, να εντοπίζουν πιθανούς κινδύνους και να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για την άμεση αντιμετώπισή τους. Το κλείσιμο του Ολυμπιακού Σταδίου της Αθήνας χρησιμεύει ως υπενθύμιση ότι αυτή η ευθύνη δεν μπορεί να ληφθεί ελαφρά τη καρδία. Πρώτα απ’ όλα, οι ελληνικές αρχές πρέπει να διαθέσουν επαρκείς πόρους για τη διατήρηση των πολιτιστικών θησαυρών. Αυτό περιλαμβάνει χρηματοδότηση για τακτικές επιθεωρήσεις, επισκευές και απαραίτητες ανακαινίσεις. Επενδύοντας στη συντήρηση αυτών των ιστορικών ορόσημων, οι αρχές μπορούν να διασφαλίσουν τη μακροζωία τους και να διαφυλάξουν την ασφάλεια των επισκεπτών και του κοινού. 

Το κλείσιμο του ΟΑΚΑ και η συζήτηση σχετικά με την έλλειψη συντήρησης από πλευράς ελληνικών αρχών και τη δυσλειτουργία των στεγών του Santiago Calatrava αναδεικνύουν την ανάγκη για μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Απαιτεί μεγαλύτερη έμφαση στην πρακτικότητα, την ανθεκτικότητα και τη
βιωσιμότητα, διασφαλίζοντας ότι το οπτικό μεγαλείο μιας δομής δεν διακυβεύεται από πρακτικά ζητήματα και συνεχείς προκλήσεις συντήρησης. Τα σχέδια του  Santiago Calatrava  λέγεται πως συχνά δίνουν προτεραιότητα στην αισθητική έναντι της λειτουργικότητας, οδηγώντας σε δαπανηρές επισκευές και ζητήματα συντήρησης. Επιβάλλεται έτσι να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και πρακτικότητα των σχεδίων του, αντί να επικεντρώνεται αποκλειστικά στον οπτικό τους αντίκτυπο, για να αποφευχθούν μελλοντικά προβλήματα αντίστοιχα με το πρόσφατο θέμα ασφάλειας του Ολυμπιακού Σταδίου.