Οι προβληματικές οικογενειακές σχέσεις και η διαχείρισή τους

Οι προβληματικές οικογενειακές σχέσεις δημιουργούν ψυχικά τραύματα και καταλείπουν κενά αισθήματα. Χαράζουν μέσα μας βαθιές πληγές, που δεν είναι πάντα εύκολο να επουλωθούν.

Ο αντίκτυπος που προκαλείται από την απώλεια ενός γονέα, την παρουσία μιας τοξικής μητέρας, το επιθετικό λεξιλόγιο, τις φωνές ή την έλλειψη ασφάλειας και στοργής, προκαλεί περισσότερα από την κλασική έλλειψη αυτοεκτίμησης ή το ρίζωμα φόβων στην ψυχή.

Συχνά, η δυσκολία επίλυσης πολλών προσωπικών προβλημάτων σε μια σχέση έγκειται στο γεγονός ότι οι «πληγές» μας, έχουν δημιουργηθεί σε πολύ πρώιμη ηλικία. Δεν πρέπει

να ξεχνάμε ότι η μακροχρόνια πίεση και το στρες σε νεαρή ηλικία προκαλούν αλλαγές στον τρόπο που λειτουργεί ο εγκέφαλός μας. Επομένως, οι δομές λειτουργίας που διέπουν τα συναισθήματα μπορούν να τροποποιηθούν.

Όλα αυτά μπορούν να οδηγήσουν στο να νιώθουμε περισσότερο ευάλωτοι. Ενδέχεται να ενισχύσουν βαθύτερα μέσα μας το αίσθημα της αδυναμίας. Αυτό συνεπάγεται μεγαλύτερο κίνδυνο, όταν προκύπτει η ανάγκη να διευθετήσουμε συγκεκριμένες συναισθηματικές διαταραχές.

Τι αντίκτυπο έχουν οι προβληματικές οικογενειακές σχέσεις;

Η οικογένεια μας οδηγεί στην πρώτη μας επαφή με την κοινωνία. Αυτονόητα λοιπόν, οι προβληματικές οικογενειακές σχέσεις δημιουργούν μια αρνητική εντύπωση στο άτομο για την κοινωνία. Εάν η εμπειρία αυτή δεν τροφοδοτεί και δεν ικανοποιεί βασικές μας ανάγκες, αυτό μπορεί να επηρεάσει την υπόλοιπη ζωή μας.

Τα οικογενειακά πρότυπα που υποτίθεται ότι μας προσφέρουν εμπιστοσύνη, ενθάρρυνση, θετικότητα, αγάπη και ασφάλεια μερικές φορές αποτυγχάνουν εκούσια ή ακούσια να μας μεταδώσουν αυτά τα συναισθήματα.

Για ένα παιδί, έναν έφηβο ή ακόμα και έναν ενήλικα το να προδοθεί ή να νιώσει απογοήτευση μέσα στην ίδια του την οικογένεια, συντελεί στην ανάπτυξη ενός συναισθηματικού τραύματος το οποίο τον βρίσκει πάντα απροετοίμαστο.

Οι οικογένειες μοιράζονται ιστορίες και παραδίδουν στην επόμενη γενιά μια ολόκληρη συναισθηματική κληρονομιά. Συχνά, το τραυματικό παρελθόν περνά από γενιά σε γενιά με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Παράγοντες όπως ο φόβος, το σοβαρό άγχος ή τα συναισθηματικά κενά μπορούν να κληροδοτηθούν πολλές φορές από τους γονείς στα παιδιά.

Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι, ορισμένες φορές, είμαστε περισσότερο ή λιγότερο επιρρεπείς στην κατάθλιψη. Γινόμαστε πιο δεκτικοί στο να αντιδράσουμε με καλύτερη ή χειρότερη διάθεση όταν αντιμετωπίζουμε δυσμενείς καταστάσεις.

Παρόλο που μπορεί να κρατήσουμε αποστάσεις από το οικογενειακό μας περιβάλλον, οι πληγές παραμένουν.

Το φαινομενικά «απλό» γεγονός της απόφασης να πούμε αντίο, βλάπτει και εμάς την ίδια στιγμή. Από μόνη της η κίνηση αυτή δεν θεραπεύει τις πληγές. Είναι μια αρχή, αλλά δεν επιφέρει τη μόνιμη και οριστική λύση.

Δεν είναι εύκολο να αφήσουμε πίσω μας τις ιστορίες, τις δυναμικές, τις μνήμες ή όλα εκείνα τα κενά διαστήματα που μεσολαβούν ανάμεσά τους. Πολλά από αυτά τα πράγματα συνδέονται με την προσωπικότητά μας και με τον τρόπο που δομούμε τις σχέσεις μας με τους άλλους. Οι άνθρωποι με τραυματικό παρελθόν τείνουν να είναι πιο καχύποπτοι. Έτσι, είναι πολύ δύσκολο για αυτούς να εδραιώσουν σταθερές σχέσεις.

Επίσης, κάποιος που έχει τραυματιστεί χρειάζεται συχνή επιβεβαίωση. Θέλουν οι άλλοι να του αναπληρώνουν αυτά τα κενά που του άφησαν οι προβληματικές οικογενειακές σχέσεις του παρελθόντος. Ως εκ τούτου, συχνά πολλοί απογοητεύονται, επειδή λίγοι άνθρωποι είναι σε θέση να τους προσφέρουν όλα όσα χρειάζονται.

Ποια είναι η καλύτερη συμβουλή σε αυτές τις περιπτώσεις; Προσπαθήστε να θεραπεύσετε πρώτα τον εαυτό σας ως άτομο πριν αναζητήσετε αυτό που χρειάζεστε στους άλλους.

Κάποιος που έχει περάσει μεγάλο μέρος των πρώτων χρόνων της ζωής του σε ένα δυσλειτουργικό σπίτι ή σε μια οικογένεια με αρνητικά γονεϊκά πρότυπα, μπορεί να πιστεύει ότι δεν αξίζει την αγάπη. Όσα μαθαίνουμε αλλά και οι σχέσεις μας με τη μητέρα μας ή τον πατέρα μας αποτελούν τον θεμέλιο λίθο για την προσωπικότητα και την αυτοεκτίμησή μας. Το αρνητικό αποτύπωμα αυτών των εμπειριών είναι πολύ έντονο. Ως εκ τούτου, πολύ συχνά, μπορεί να αμφισβητούμε την αποτελεσματικότητά μας. Μπορεί να μην αναγνωρίζουμε την αξία μας ή ακόμα και να μη θεωρούμε τον εαυτό μας αντάξιο των ονείρων μας.

Η οικογένειά μας μπορεί είτε να μας δώσει φτερά είτε να μας τα αφαιρέσει. Πρόκειται για μια πραγματικότητα που μας προκαλεί λύπη και μας συνθλίβει συναισθηματικά. Οι προβληματικές οικογενειακές σχέσεις μπορούν να καταπιέσουν τις δυνατότητες ενός ατόμου και να του στερήσουν το μέλλον που ονειρεύεται.

Ωστόσο, υπάρχει κάτι που δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ. Κανείς δεν μπορεί να επιλέξει τους γονείς του ή τους συγγενείς του, αλλά πάντα έρχεται μια στιγμή στη ζωή που είμαστε υποχρεωμένοι να επιλέξουμε τον τρόπο που θέλουμε να ζήσουμε.

Επιλέξτε να είστε δυνατοί, ευτυχισμένοι, ελεύθεροι και συναισθηματικά ώριμοι. Για να γίνει αυτό, είναι σημαντικό να αποδεχτείτε την ύπαρξη των τραυμάτων σας, να φροντίσετε τις ανοιχτές πληγές σας και να τις θεραπεύσετε, για να υπερνικήσετε το παρελθόν σας.

Μαρία Γιαννοπούλου 

Ψυχολόγος ΑΠΘ, MSc, Εκπαιδευμένη στην Ψυχοθεραπεία Gestalt ,PgD Παιδοψυχολογία & Ψυχολογία Εφήβου, Ιδρυτικό Μέλος www.allaboutparents.gr

Τηλ: 6942217440

Email: [email protected]

Διάβασε πρώτος όλα τα θέματα του iPop.gr στο Google News

Δες ακόμα:

Ψυχικά τραύματα: «Ακούω, φροντίζω και υποστηρίζω το εσωτερικό μου παιδί»

Photo: Pixabay

Το άρθρο Οι προβληματικές οικογενειακές σχέσεις και η διαχείρισή τους εμφανίζεται στο iPop.