3,5 δισ. δολάρια διεκδικούν από την Κροατία οι απόγονοι των θυμάτων των «Ούστασι»

Οι απόγονοι των θυμάτων του Ανεξάρτητου Κροατικού Κράτους (NDH) την περίοδο 1941-1945, ζητούν αποζημιώσεις συνολικού ύψους 3,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την Κροατία. Σε αγωγή κατά της Κροατίας που κατέθεσε σε δικαστήριο του Σικάγου, ομάδα Αμερικανών υπηκόων διεκδικεί χρηματική αποζημίωση, ως υλική και ηθική αποκατάσταση, για τους χιλιάδες Σέρβους, Ρομά και Εβραίους που δολοφονήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης του ναζιστικού καθεστώτος του NDH. Η πρεσβεία των ΗΠΑ στο Ζάγκρεμπ παρέδωσε το κατηγορητήριο στην κροατική

κυβέρνηση απ όπου, μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει επίσημη αντίδραση. Ανεπίσημα ωστόσο κυβερνητικές πηγές θεωρούν νομικά ανυπόστατη την κατηγορία αυτή αφού –όπως λέγεται – το σύγχρονο κροατικό κράτος δεν ορίζεται, στο σύνταγμα, ως συνέχεια του ναζιστικού NDH αλλά προσδιορίζεται ως κληρονόμος της κρατικής οντότητας που οικοδομήθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο στα θεμέλια του αντιφασιστικού αγώνα των παρτιζάνων του Τίτο.

Από το 1941 έως το 1945 στην επικράτεια του NDH λειτουργούσαν τρία μεγάλα στρατόπεδα συγκέντρωσης όπου μαρτύρησαν εκατοντάδες χιλιάδες, Σέρβοι, Εβραίοι, Ρομά αλλά και Κροάτες αντιφασίστες. Το πιο γνωστό ήταν το κολαστήριο του Γιασένοβατς όπου εξοντώθηκαν περισσότεροι από διακόσιες χιλιάδες Σέρβοι. Όλα τα στρατόπεδα συγκέντρωσης ιδρύθηκαν από το NDH και διοικούνταν από το επίλεκτο φασιστικό στρατιωτικό σώμα των «Ούστασι» οι οποίοι με πρωτοφανή αγριότητα εφάρμοζαν το σχέδιο της φυσικής εξόντωσης του μη κροατικού πληθυσμού και των κομμουνιστών. Όλα αυτά συνέβαιναν με την ανοχή της καθολικής Εκκλησίας αφού πολλοί ιερείς και μοναχοί συμμετείχαν ενεργά στις σφαγές ενώ ο τότε Καρδινάλιος, Αλόιζε Στεπίνατς γνώριζε για τα εγκλήματα και αδιαφόρησε. Ο Στέπινατς καταδικάστηκε το 1946 σε κάθειρξη δεκαέξι ετών. Ωστόσο, το 1951, αποφυλακίστηκε, κατόπιν πιέσεων του Βατικανού, και πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του, έως το 1960 οπότε και πέθανε, σε κατ οίκον περιορισμό.

Στην σημερινή Κροατία, η οποία είναι πλέον μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από εθνικιστικούς κύκλους γίνεται προσπάθεια υποβάθμισης των εγκλημάτων των Ούστασι και δικαστικής αποκατάστασης όσων υπηρέτησαν τα εγκληματικά τους σχέδια. Έτσι, η καταδικαστική απόφαση του 1946 για τον Στεπίνατς ακυρώθηκε, τον περασμένο Ιούλιο, από δικαστήριο του Ζάγκρεμπ. Σ αυτό συνέβαλε και η απόφαση του Βατικανού να κινήσει την διαδικασία «κανονικής αγιοποίησης» του Καρδινάλιου Στεπίνατς. Η κοινωνία επίσης εμφανίζεται περισσότερο ανεκτική απ ότι στο παρελθόν στις προσπάθειες αναβίωσης της φασιστικής ιδεολογίας. Η ναζιστική επίκληση των Ούστασι «Για την πατρίδα έτοιμοι»(Κροατικά: «Za dom spremni») ακούγεται καθημερινά σε ποδοσφαιρικούς αγώνες, πολιτικές συγκεντρώσεις, συναυλίες… και έπαψε, πλέον, να προκαλεί αποτροπιασμό και αντιδράσεις.

*ΦΩΤΟ: Οικογένεια Σέρβων δολοφονημένη μετά από επιδρομή της πολιτοφυλακής Ουστάσι, 1941.