Το άλμα, το σάλτο μορτάλε και η «Ασκητική» του Καζαντζάκη

Έλληνας είναι και πάλι ο παγκόσμιος πρωταθλητής στο άλμα επί κοντώ. Η επίδοση του Κώστα Φιλιππίδη έφθασε τα 5,80 μέτρα. Πριν χρόνια, το 1970, ο Χρήστος Παπανικολάου δόξασε την Ελλάδα με τα 5,49 μέτρα.

Πόσο ψηλά ανέβηκαν οι αθλητές αυτής της χώρας την ώρα που οι πολίτες της κατέβηκαν τόσο, έτοιμοι για σάλτο μορτάλε. Και το χειρότερο, έχασαν οι Έλληνες το πείσμα και την αγωνιστικότητα που διαχρονικά τους διακρίνουν. «Δεν τα βάζω ποτέ κάτω ύστερα από μια χαμένη ευκαιρία και συνεχίζω αμέσως με την ίδια δύναμη», αυτά είναι

τα λόγια του νέου χαρισματικού πρωταθλητή μας αλλά και κάθε Έλληνα πρωταθλητή στον στίβο τον αγωνιστικό, όπως και κάθε Έλληνα – κάποτε – στον στίβο της ζωής. Σήμερα, όμως, οι Έλληνες έφθασαν να αισθάνονται – δυστυχώς και οι νέοι στο μεγαλύτερο ποσοστό τους – ανήμποροι κάτω από την ευρωπαϊκή-γερμανική μπότα.

Ήρθε η ώρα να θυμηθούμε τον μεγάλο Νίκο Καζαντζάκη, όταν το 1944 υπήρξε η κινητήρια δύναμη μιας σοσιαλιστικής κίνησης, που αγκάλιασε μια ομάδα άξιων επιστημόνων και λογοτεχνών με την ονομασία «ελεύθερη ζωή» και στόχο την ίδρυση ενός ενιαίου σοσιαλιστικού κόμματος της Ελλάδας. Ο Καζαντζάκης πίστεψε πως είχε έρθει η στιγμή της σωτηρίας του λαού και θεωρούσε ότι έπρεπε να αγωνιστεί για τον άνθρωπο, γιατί αυτός ήταν ο μεγάλος προορισμός του.

Ήθελε να είναι ο ίδιος το παράδειγμα για μίμηση, ήθελε να καθοδηγεί με το λόγο και την πέννα του το πλήθος. Πίστευε ότι ο πραγματικός δημιουργός έχει ιερό καθήκον να κάνει πράξη τις ιδέες και το πιστεύω του, γιατί μόνον έτσι θα βοηθήσει τον συνάνθρωπό του να αντιμετωπίσει τη ζωή και να λυτρωθεί. Θεωρούσε ότι η στερνή, η πιο ιερή μορφή της θεωρίας είναι η πράξη και η πράξη είναι η πλατύτερη θύρα της λύτρωσης. Αυτή μονάχα μπορεί να δώσει απόκριση στα ερωτήματα της καρδιάς, γράφει χαρακτηριστικά στην «Ασκητική» του.

Όσο περνάει ο καιρός, τονίζει ο Καζαντζάκης σε ένα γράμμα του, βεβαιώνομαι πως με τα σημερινά πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά πλαίσια τίποτα μόνιμα καλό δεν μπορεί να γίνει, χρειάζεται αυτό που οι παλιοί φιλόσοφοι έλεγαν «εκπύρωσις-ανακαίνισις». Όλες οι άλλες τρισευγενικές προσπάθειες ωφελούν μονάχα τον προσπαθούντα.

Όταν ο συγγραφέας αντίκρισε την ελληνική πραγματικότητα μετά τη βάρβαρη γερμανική κατοχή, αναρωτήθηκε ποιος δαίμονας πάλι από τους παλιούς συνηθισμένους της δαίμονες, έσπρωξε τόσο ακαταμάχητα την Ελλάδα στον γκρεμνό και αν θα κατόρθωνε και πάλι ο Έλληνας να γλυτώσει από τον Έλληνα και να σωθεί.

Η πολιτική σταδιοδρομία του Νίκου Καζαντζάκη, που ο ίδιος την χαρακτήρισε «ηρωική περίοδο», ήταν πολύ μικρή (Γενάρης 1945-Φλεβάρης 1946), οι ιδέες του, όμως, πολύ μεγάλες. Ιδέες που διαχρονικά αξίζουν αλλά, δυστυχώς, δύσκολα πραγματώνονται!