Τα οικονομικά του…Μεγάλου Αλεξάνδρου

Τα οικονομικά του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τα μισθολόγια, η φορολογική μεταρρύθμιση και τα δημοσιονομικά σκάνδαλα.Μπορεί να έγινε παγκοσμίως γνωστός με την ιδιότητα του ικανού στρατηλάτη, αλλά ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν εξίσου δεινός οικονομολόγος, με ...μάστερ στα οικονομικά του πολέμου, τα οποία δεν προσφέρονταν για αδύναμους «λύτες».

Ο μαθητής του Αριστοτέλη επέδειξε εξαιρετική διαχειριστική ικανότητα, παρότι οι οικονομικοί προϋπολογισμοί των μαχών περιλάμβαναν σε γενικές γραμμές όσα εμπεριέχουν κι εκείνοι των κρατών (και συναρτούνταν άμεσα με αυτούς): μισθολόγια, υγεία και πρόνοια, κατασκευαστικά

προγράμματα, προμήθειες, μεταφορές, μεταρρυθμίσεις φορολογικού συστήματος, έμμεσους φόρους και δωρεές, ακόμη και δημοσιονομικά σκάνδαλα.

Πώς πληρώνονταν οι στρατιώτες και οι εξοπλισμοί του Μεγάλου Αλεξάνδρου; Πόσα βραχυπρόθεσμα δάνεια συνήψε για τις ανάγκες του πολέμου και γιατί απαγόρευσε στις γυναίκες της Εφέσου να φορούν κοσμήματα; Τι δώρο πρόσφερε στους καλεσμένους στον γάμο του και ποια ήταν η τύχη της τεράστιας αποθήκης αρωμάτων της Γάζας;

Απαντήσεις σε αυτά και πολλά ακόμη ερωτήματα θα δώσει ο Εφέτης Διοικητικής Δικαιοσύνης Δημήτριος Κωστόπουλος, στο πλαίσιο διάλεξης, με τίτλο «Τα οικονομικά του Μεγάλου Αλεξάνδρου», που διοργανώνει απόψε το Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο (Αντιδημαρχία Πολιτισμού και Τουρισμού Θεσσαλονίκης). Ο κ.Κωστόπουλος έδωσε στο ΑΜΠΕ «πρόγευση» των κυριότερων σημείων της ομιλίας.

Στρατιωτικό μισθολόγιο πολλών ταχυτήτων

Μέχρι το 331 π.Χ., οι κυριότερες δαπάνες του Αλέξανδρου αφορούσαν -μεταξύ άλλων- τα εξής: μισθοδοσία στρατού, συντήρηση εξοπλισμού-πολιορκητικών μηχανών, δημιουργία στόλου, επισιτισμό, μεταφορές και υγειονομική περίθαλψη. Η σημαντικότερη άμεση πολεμική δαπάνη ήταν η μισθοδοσία, το ύψος της οποίας οριζόταν με στρατιωτικό μισθολόγιο: ο στρατός αποτελείτο καταρχήν από Μακεδόνες, οι οποίοι υπηρετούσαν υπέρ πατρίδος, από συμμάχους των ελληνικών πόλεων (εταίρους) και επαγγελματίες μισθοφόρους.

Αν και οι πληροφορίες των ιστορικών πηγών δεν συμφωνούν στο ύψος του μισθού, οι κατά προσέγγιση υπολογισμοί καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι, στην αρχή της εκστρατείας, το ύψος του μισθού του απλού στρατιώτη ανερχόταν (μέσο όρο) σε 1-2 δραχμές ημερησίως.

«Οι δεκαδάρχες ή δεκανείς ελάμβαναν μηνιαίο μισθό 40 δραχμών. Ο μισθός του διμοιρίτη ήταν διπλάσιος και εκείνος των ιππέων διπλάσιος των πεζών. Κατά τον Διόδωρο οι ιππείς λάμβαναν 300 δραχμές μηνιαίως και οι Μακεδόνες φαλαγγίτες 100 δραχμές, ενώ για τους επαγγελματίες μισθοφόρους υπήρχαν και επιπλέον οικονομικά κίνητρα» σημειώνει ο κ.Κωστόπουλος.

Ετήσια δαπάνη μισθοδοσίας 4000-7000 τάλαντων

Τα συνολικά μεγέθη ήταν δυσθεώρητα: αρκεί ν' αναλογισθεί κάποιος ότι το 334 π.Χ. πέρασε το Ελλήσποντο στρατιωτική δύναμη άνω των 35.000 ανδρών, στην οποία πρέπει να προστεθούν 10.000 άνδρες του Παρμενίωνα (που προηγήθηκαν το 336 π.Χ) κι ο στρατός που διατήρησε ο Αλέξανδρος στη Μακεδονία (12.000). Η ετήσια μισθολογική δαπάνη υπολογίζεται ότι ανήλθε σε