Μεταλλαγμένα: Ο «εχθρός» βρίσκεται στο πιάτο μας

Του Στράτου Ιωακείμ ([email protected])

Μια μεγάλη καμπάνια, με τη συμμετοχή πάνω από 250 πόλεων και περίπου 50 χωρών -μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα- δίνει τη «μάχη» υπέρ των ασφαλών και υγιεινών τροφίμων και ενάντια στα μεταλλαγμένα προϊόντα και τον κολοσσό της βιοτεχνολογίας Monsanto. Το κάλεσμα είναι για σήμερα (25/05), στην πλατεία Συντάγματος, στις 18.00. Η εκδήλωσή απευθύνεται σε όλους, περιλαμβάνει ομιλίες

και ανοικτή συζήτηση, όπως επίσης και δραστηριότητες για μικρούς και μεγάλους. Καθένας θα έχει την ευκαιρία να ενημερωθεί σχετικά με τους Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς και τις συνέπειες που επιφέρει η καλλιέργεια και η κατανάλωσή τους στο περιβάλλον και τον άνθρωπο.

Η συσπείρωση εκατομμυρίων ακτιβιστών σε ολόκληρο τον κόσμο δίνει το έναυσμα για να διατρανώσουν την ανησυχία τους, καθώς ένα πολύ μεγάλο μέρος της παραγωγής τροφίμων στον κόσμο βασίζεται στους μεταλλαγμένους σπόρους που ελέγχονται μονοπωλιακά από ελάχιστες εταιρείες, με πρώτη την Monsanto που σύμφωνα με εκτιμήσεις, ελέγχει το 91% των σπόρων.

Ποια είναι η Monsanto

Διαβάζοντας πως αυτοπεριγράφεται ο αμερικάνικος κολοσσός, βλέπουμε πως πρόκειται για μια πολυεθνική αγροτική εταιρεία, η οποία βοηθά τους αγρότες να παράγουν πιο υγιεινά τρόφιμα μειώνοντας την επίδραση της γεωργίας στο περιβάλλον... Η Monsanto ιδρύθηκε το 1901 στο St. Louis του Missouri των ΗΠΑ από τον John Francis Queeny, βετεράνο φαρμακευτικής. Παράγει μεταλλαγμένους σπόρους, αγροχημικά και μεταλλαγμένα προϊόντα. Η «χρυσή» περίοδος της Monsanto ξεκινά το 1940 και διαρκεί μέχρι και τις μέρες μας, αποτελώντας τη Νο1 πολυεθνική εταιρεία παραγωγής μεταλλαγμένων σπόρων. Eρευνητικές μελέτες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας έχουν δείξει ότι τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα της Monsanto μπορεί να μας προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως ανάπτυξη καρκινικών όγκων, στειρότητα και γενετικές ανωμαλίες.

Ένα από τα ιδιαιτέρως διάσημα προϊόντα της Monsanto είναι το εντομοκτόνο και αποφυλλωτικό, Agent Orange, που χρησιμοποιήθηκε κατά τον πόλεμο του Βιετνάμ. Εκεί, ψεκάστηκαν εκατομμύρια λίτρα του εντομοκτόνου και μολύνθηκαν εκατομμύρια άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων και χιλιάδων Αμερικανών στρατιωτών. Επίσης, ανατρέχοντας στη βιβλιογραφία, ένα ακόμα διάσημο προϊόν της Monsanto είναι το ζιζανιοκτόνο Roundup. Το εν λόγω προϊόν είναι ειδικά φτιαγμένο για να καταστρέφει όλα τα φυτά πλην της διαγονιδιακής σόγιας, της οποίας τους σπόρους πουλά η Monsanto.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο ευρήματα Γάλλων επιστημόνων για το ΝK603, (γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι της Monsanto), που κυκλοφορεί και στην Ευρώπη, απέδειξαν ότι ποντίκια- πειραματόζωα ανέπτυξαν καρκινικούς όγκους και βλάβες σε ζωτικά όργανα σε δοκιμές εξαιτίας του μεταλλαγμένου καλαμποκιού και του εντομοκτόνου Roundup. Η δράση της εταιρείας δεν περιορίζεται, όπως προείπαμε, μόνο σε αγροχημικά. Μεγάλο μέρος της παραγωγής σε σόγια (Αργεντινή, Αμερική) προέρχεται από τους μεταλλαγμένους σπόρους της Monsanto. Επίσης, κατέχει μεγάλο μερίδιο της βαμβακοπαραγωγής της Ινδίας, που είναι η τρίτη χώρα παραγωγής βάμβακος στον κόσμο.

«Προκαλεί φόβο πως οι διάφοροι μικροοργανισμοί που δημιουργούνται δεν καταστρέφονται από τα νέα φάρμακα»

«Είναι γνωστό πως η Monsanto δεν παράγει μόνο τον μεταλλαγμένο σπόρο, αλλά παράγει και το αντίστοιχο φυτοφάρμακο που θα χρησιμοποιηθεί. Αυτό που προκαλεί φόβο είναι πως οι διάφοροι μικροοργανισμοί που δημιουργούνται δεν καταστρέφονται από τα νέα φάρμακα (ακόμα και της Monsanto), με αποτέλεσμα να υπάρχει ένας φαύλος κύκλος νέων ασθενειών στη διαδικασία της παραγωγής», δηλώνει στην Αττικήfreepress ο Αντώνης Μωυσίδης, ομότιμος καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο στο Τμήμα της Κοινωνικής Πολιτικής και στο αντικείμενο της Αγροτικής Κοινωνιολογίας.

«Οι επιπτώσεις που είχε στους μικρούς παραγωγούς η αγορά μεταλλαγμένων προϊόντων αντί των ντόπιων παραδοσιακών ποικιλιών τους υποχρέωσε να αγοράζουν κάθε χρόνο από την Monsanto σπόρους. Επίσης, όπως είναι γνωστό, απαγορεύεται να παρακρατηθεί σπόρος από το προϊόν για την παραγωγή της επόμενης χρονιάς. Είναι χαρακτηριστικά τα παραδείγματα χιλιάδων Ινδών αγροτών που αυτοκτόνησαν χρεωμένοι, μέσα σε μια δεκαετία, όπως παρουσιάζεται στο ντοκιμαντέρ του «Εξάντα». Συνεπώς δεν είναι μόνο το θέμα της υγείας της ευρύτερης κοινωνίας, αλλά και πως οδηγούνται σε ομηρία οι μικροί αγρότες από τις μεγάλες υποσχέσεις», συμπληρώνει ο κ. Μωυσίδης σχετικά με την πολυεθνική εταιρεία.

Κυριαρχούν το μεταλλαγμένα

Σύμφωνα με τις διεθνείς περιβαλλοντικές οργανώσεις τα μεταλλαγμένα κατέχουν μεγάλα ποσοστά σε αγροτοπαραγωγικές χώρες, όπως η Αργεντινή, οι Η.Π.Α. και η Βραζιλία. Εταιρείες όπως η Monsanto, η Syngenta και η Pionner/ Dupont έχουν την πρωτοκαθεδρία σε πωλήσεις. Κύριος λόγος της καθολικής υπεροχής τους είναι η υπόσχεση για αυξημένη παραγωγή και μείωση του κόστους. Επίσης, πολλές φορές παρατηρήθηκε η «κατά λάθος» επιμόλυνση συμβατικών σπόρων με μεταλλαγμένους. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι στις Η.Π.Α., όπου η Monsanto στράφηκε σε δικαστικό αγώνα ενάντια σε εκατοντάδες μικρούς αγρότες και αγροτικές επιχειρήσεις που βρέθηκαν είτε από λάθος είτε από τυχαία επιμόλυνση, με μεταλλαγμένη σόγια στα χωράφια τους. Η βιομηχανία των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων ισχυρίζεται ότι μέσα από την επέκταση της παραγωγής και της εξέλιξής τους, μπορεί να υπάρξει λύση στο πρόβλημα του υποσιτισμού των χωρών της Αφρικής και της Ασίας.

«Πράγματι αυτή η θεωρία υπάρχει, αλλά είναι εντελώς λάθος. Ινστιτούτα που δραστηριοποιούνται στο Λονδίνο αναφέρουν πως οι αποδόσεις των μεταλλαγμένων σπόρων σόγιας ήταν μικρότερες (κατά 5-10%) σε σχέση με αυτές τη μη μεταλλαγμένης», μάς λέει ο κ. Μωυσίδης. Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με το Ινστιτούτο των Πολιτικών Μηχανικών (Institution of Mechanical Engineers) στην Αγγλία, το 30% με 50% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων ή αλλιώς 1,2 με 2 δισεκατομμύρια τόνοι τροφίμων (από τα 4 δισ. που υπολογίζεται η συνολική παραγωγή) καταλήγουν στα σκουπίδια, με την ποσότητα αυτή ολοένα να αυξάνει (Ιανουάριος 2013) και φυσικά και το γεγονός αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη.

Αγροτική παραγωγή και Ελλάδα

Σε μια αγροκτηνοτροφική χώρα, όπως είναι η Ελλάδα, το θέμα έχει απασχολήσει ιδιαίτερα με τα μέχρι σήμερα δεδομένα να δείχνουν πως οι αγρότες της ελληνικής υπαίθρου αντιστέκονται στους γενετικά τροποποιημένους σπόρους. Σύμφωνα με την Greenpeace, «τα μεταλλαγμένα εισβάλλουν στη χώρα μας κυρίως μέσα από τις εισαγωγές ζωοτροφών. Μόνο το 2011, η χώρα μας εισήγαγε 400.000 τόνους μεταλλαγμένης σόγιας, που προορίζονταν για ζωοτροφή στα ζώα που παράγουν βασικά προϊόντα της διατροφής μας, όπως το γάλα, τα αυγά και το κρέας».

Ο καθηγητής του Πάντειου Πανεπιστημίου, διαθέτοντας μεγάλη εμπειρία σε θέματα αγροτικής παραγωγής, αναφέρει στην «Α»: «Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως η Ελλάδα -μεταξύ και των άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης- αντιτάχθηκε στη επίσημη εισαγωγή ή δεν επέτρεψε τη χρήση μεταλλαγμένων σπόρων για την παραγωγή οποιουδήποτε προϊόντος» και συνεχίζει: «Είναι αλήθεια ότι τα λόμπι και οι Η.Π.Α. πιέζουν με κάθε τρόπο για να επιτραπεί η χρήση μεταλλαγμένων και ενώ η Ε.Ε. πριν μερικά χρόνια ήταν αντίθετη, καταφέρανε να δημιουργήσουν κάποιες ρωγμές και ήδη κάποιες χώρες φέρονται να παράγουν ορισμένα προϊόντα. Στην Ελλάδα γνωρίζω πως δεν παράγουμε μεταλλαγμένα, αλλά δεν αποκλείω κάποια παράνομη ή ημινόμιμη παραγωγή». Σε ό,τι αφορά τις ζωοτροφές, ο κ. Μωυσίδης, παραπέμπει στο κράτος και τον ελεγκτικό μηχανισμό που διαθέτει, προκειμένου να ελεγχθεί εάν εισάγονται μεταλλαγμένες ζωοτροφές.

Codex Alimentarius και Ελλάδα

Ο Διατροφικός Κώδικας (Codex Alimentarius), του οποίου η εφαρμογή είναι υποχρεωτική από 1/1/2010 για όλα τα κράτη–μέλη στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, οδηγεί σε ασφυξία παγκοσμίως τη μικρή γεωργική και κτηνοτροφική εκμετάλλευση και την οικοτεχνική επεξεργασία και διάθεση τροφίμων, ενώ ενισχύει την εντατικοποίηση της γεωργίας και κτηνοτροφίας και τη χρήση χημικών μέσων και φαρμάκων με πρόσχημα την εξασφάλιση της.

«Γνωρίζουμε ότι ορισμένες μεγάλες εταιρείες ελέγχουν ως πνευματική τους ιδιοκτησία το συντριπτικά μεγάλο κομμάτι των σπόρων στο κόσμο. Αυτό που με φοβίζει εμένα -άσχετα από το μέγεθος της χώρας- είναι πως οι μεγάλες αυτές εταιρείες στοχεύουν στον έλεγχο της διατροφής ανά τον κόσμο. Θέλουν να ελέγξουν τους διαύλους διακίνησης των τροφίμων, να τους θέσουν υπό έλεγχο. Πρόκειται για ένα σοβαρό ζήτημα ομηρίας κοινωνιών, εθνών κρατών κ.λπ., όπου για τη διατροφή του πληθυσμού τους θα είναι εξαρτημένοι από τα όποια συμφέροντα των μεγάλων εταιρειών της βιομηχανίας τροφίμων ή παραγωγής σπόρων. Δε νομίζω λοιπόν πως το ενδιαφέρον τους περιορίζεται στις μεγάλες χώρες, αλλά θέλουν να διεισδύσουν όπου υπάρχει δυνατότητα, ώστε να ελέγχουν την παραγωγική διαδικασία», μάς λέει ο Αντώνης Μωυσίδης.

Σχετικά με τη χώρα μας τονίζει: «Οι Έλληνες αγρότες χρησιμοποιούν εδώ και χρόνια το Roundup, όπως επίσης χρησιμοποιούν υβρίδια και οφείλουν να αγοράζουν κάθε χρόνο τον αντίστοιχο σπόρο. Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια προσπάθεια από ομάδες ανθρώπων να επανέρθουμε σε ντόπια παραγωγή με ντόπιους σπόρους. Να απεμπλακούμε από κάθε μορφής εξάρτησης από εξωτερικούς ανεξέλεγκτους παράγοντες. Οφείλουμε να κάνουμε λοιπόν το καλύτερο δυνατόν για την ελληνική παραγωγή και να μη παρασυρθούμε από υποσχέσεις περί άμεσου πλουτισμού και μεγάλης παραγωγής».

Παράπλευρες απώλειες

Η πολιτική εγκατάλειψης των παραδοσιακών ντόπιων ποικιλιών και σπόρων οδηγεί στην περαιτέρω χρήση φυτοφαρμάκων για την αντιμετώπιση των ασθενειών και των συνεπειών των κατά τόπους κλιματολογικών συνθηκών. Οι μονοκαλλιέργειες εντείνουν το πρόβλημα της επέκτασης των ασθενειών στο σύνολο της γεωργικής παραγωγής, ενώ η κατάχρηση χημικών εντομοκτόνων έχει προκαλέσει σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης των πληθυσμών των μελισσών, εντόμων ζωτικής σημασίας στην αναπαραγωγή (επικονίαση) των φυτικών ειδών.

«Αυτός είναι ένας από τους γενικότερους φόβους, όχι μόνο στο επίπεδο του ανθρώπου, αλλά και γενικότερα της βιοασφάλειας της φύσης, για το ποιες επιπτώσεις μπορεί να έχουν αυτοί οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί σε μια σειρά από ζωντανούς οργανισμούς ευρύτερα στη φύση. Υπάρχουν μελέτες που αναφέρονται σε τέτοια ζητήματα, αλλά μια σειρά από προσπάθειες για να αποδειχθούν συνήθως δύσκολα βγαίνει στην επιφάνεια ή παρεμποδίζεται από τεράστια συμφέροντα», υποστηρίζει ο κ. Μωυσίδης.

www.attikipress,gr