Δυο αντίθετες κριτικές για την «Κατερίνα» του Κορτώ και του Νανούρη

Μια παράσταση που απευθύνεται κυρίως στους “ακολούθους” του συγγραφέα.

ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΝΤΑΛΙΑΝΗ

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ:

Ο Πέτρος Χατζόπουλος, όπως είναι το πραγματικό όνομα του Αύγουστου Κορτώ, γεννήθηκε το 1979 στη Θεσσαλονίκη και ζει στα Εξάρχεια. Έχει γράψει διηγήματα, νουβέλες, μυθιστορήματα, κείμενα για το θέατρο, ένα κινηματογραφικό σενάριο και βιβλία για παιδιά.

Έχει, επίσης, μεταφράσει

Αρθρογραφεί τακτικά, είναι ενεργός στα social media, παρουσιάζει σαββατιάτικη εκπομπή με αλλοπρόσαλλες μουσικές στον “Amagi Radio” και είναι λάτρης των αμερικάνικων τηλεοπτικών σειρών (θεωρώντας τους «Sopranos» ως έξοχο δείγμα του θρυλικού «Great American Novel»), ενώ στον χρόνο που του απομένει διαβάζει μετά μανίας.

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ:

Η Κατερίνα είναι μια γυναίκα, που πάσχει από διπολική διαταραχή. Μετά την αυτοκτονία της, αφηγείται την ιστορία της. Μας μιλά για τους συγγενείς της, τα όνειρά της, τις ελπίδες της και τους δαίμονές της και πώς τους αντιμετώπισε. Μας μεταφέρει το άγχος της να καταφέρει να συμφιλιωθεί με την διπολική διαταραχή, τις φοβίες της για την καθημερινότητά της (ιδίως, όταν οι φωνές πανικού αυξάνονται μέσα της) και για τις τύψεις, τις αμφιβολίες, τις αδυναμίες της να μεγαλώσει σωστά τον ομοφυλόφιλο γιο της, τον Πέτρο, ο οποίος είναι ο συγγραφέας του έργου, Αύγουστος Κορτώ.

Ο Κορτώ ασχολείται με το αγαπημένο του θέμα, την δυσλειτουργική οικογένειά του και δε μας κρύβει τίποτα, φωτογραφίζοντας όλα τα πρόσωπα του οικογενειακού του περιβάλλοντος. Η «Κατερίνα», σε ένα πρώτο στάδιο, αποτελεί μια μακρόσυρτη επιστολή μητέρας προς γιο, την οποία ο γιος μοιράζεται με τη σειρά του με το κοινό. Σε αυτό το επίπεδο, πρόκειται για ένα καθαρά αυτοβιογραφικό έργο, το οποίο, όμως, δυσκολεύεται να βγει από τα πλαίσια αυτά και να αποκτήσει μια καθολικότητα. Η Κατερίνα ποτέ δεν εξελίσσεται σε κάτι παραπάνω από το υπαρκτό πρόσωπο, την μητέρα του συγγραφέα, και αυτό παραμένει το κύριο χαρακτηριστικό της.

Επίσης, αν και η αφηγήτρια είναι η Κατερίνα, είχα την αίσθηση πως αφηγητής είναι κάποιος τρίτος. Ίσως οφείλεται στο γεγονός, ότι ως αφηγήτρια, η Κατερίνα, νεκρή πλέον, έχει γλιτώσει από την ψυχική της ασθένεια και ισορροπημένη πλέον ξαναζεί μέσω της ιστορίας της τα καλά και τα κακά περιστατικά της ζωής της. Περίμενα, πάντως, να δω τη ζωή της μέσα από τα μάτια της ασθενούς Κατερίνας κι όχι από μια υγιή Κατερίνα.

Σε ένα δεύτερο επίπεδο, πρόκειται για μια προσπάθεια καυστικής αποτύπωσης των παθογενειών της ελληνικής κοινωνίας (η προβληματική ελληνική οικογένεια, η μανία να γίνεις πρώτος, γιατί αλλιώς θεωρείσαι αποτυχημένος, η αντιμετώπιση της ομοφυλοφιλίας και των ατόμων με ψυχικές ασθένειες) με το μειονέκτημα, όμως, ότι η σάτιρα του κειμένου είναι τετριμμένη και “ασφαλής”. Φαίνεται σαν μια προσπάθεια συμβιβασμού, μια συνειδητή επιλογή του συγγραφέα να μην φτάσει το μαχαίρι στο κόκκαλο, ώστε κανένα μέρος του κοινού του να μην δυσαρεστηθεί.

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ:

Η σκηνοθετική γραμμή ακολούθησε την οδό της αποστασιοποίησης (ο σκηνοθέτης στην σκηνή να καθοδηγεί την ηθοποιό, η ηθοποιός να δίνει σήμα για μουσική, τα ονόματα των ηρώων της ιστορίας να παρουσιάζονται γραμμένα σε χαρτιά και άλλα). Έτσι, χάθηκε η όποια δυνατότητα του κειμένου, χάθηκε η οδύνη, η ατμόσφαιρα, η συναισθηματική ταύτιση του κοινού και εν τέλει η ερμηνεία, σε ένα έργο, που βασίζεται στο να “εισχωρήσει” το κοινό συναισθηματικά στην παράσταση και όχι να την παρακολουθεί ως “τρίτος”.

Η παράσταση είχε δύο κύρια σκηνοθετικά ευρήματα πολύ κουραστικά, έως ενοχλητικά. Πρώτον, η επανάληψη των ίδιων λέξεων, με έντονο και γρήγορο ρυθμό, σε συνδυασμό με τον πολύ δυνατό ήχο, σε έκανε να νιώθεις, ότι γινόσουν στόχος εξόντωσης, ψυχικής και σωματικής. Και κατά δεύτερο λόγο, ο φωτισμός από τον φακό του σκηνοθέτη Γιώργου Νανούρη, που έπεφτε, κατά διαστήματα, πάνω στα πρόσωπα του κοινού, δημιουργούσε αίσθημα ζαλάδας και ναυτία. Γιατί πρέπει να τρελάνουμε τον θεατή ακουστικά και οπτικά για να “συμμετέχει” στην παράσταση;

Επίσης, γιατί πρέπει η τραγικότητα, η θλίψη, η οδύνη να ερμηνεύονται με ενοχλητικό, θορυβώδη, εκκωφαντικό τρόπο; Πού είναι η εσωτερική ερμηνεία; Η Λένα Παπαληγούρα μάλλον «αφηγήθηκε» την ιστορία και δεν την πέρασε στο κοινό. Στα δραματικά σημεία ήταν μελοδραματική και υπερβολική, στα κωμικά απέτυχε να προκαλέσει, έστω, ένα μειδίαμα στο κοινό. Είχε, επίσης, πολλά προβλήματα με την εκφορά του λόγου και δυσκολευόσουν να κατανοήσεις τί έλεγε, όταν μίλαγε γρήγορα κι έντονα. Η κίνησή της στην σκηνή ήταν αδούλευτη και διεκπεραιωτική.

Ωραίες οι μελωδίες του Λόλεκ, αλλά ο ίδιος ήταν παγωμένος κινησιολογικά και ερμηνευτικά πάνω στην σκηνή, όπως και ο Γ.Νανούρης.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Συγγραφέας: Αύγουστος Κορτώ

Διασκευή – Σκηνοθεσία: Γιώργος Νανούρης

Ερμηνεία: Λένα Παπαληγούρα

Μουσική: Λόλεκ

Παραγωγή: ΛΥΚΟΦΩΣ

ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ στην Πάτρα:

Τετάρτη 9 Σεπτεμβρίου έως Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου στις 9:30

Θέατρο «Λιθογραφείον»

(Μαιζώνος 172Β & Τριών Ναυάρχων)

Κρατήσεις θέσεων: 2610 328394 & 697 66 46 111, με μήνυμα στην σελίδα του θεάτρου στο facebook και στο Θέατρο «Λιθογραφείον».

Η παράσταση θα επαναληφθεί από 5/11 στη Αθήνα, στο θέατρο «Θησείον»

Τουρναβίτου 7,Ψυρρή

Τηλ.: 2103255444

ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΡΩ ΜΗΤΡΟΥΤΣΙΚΟΥ

Τη σεζόν που μας πέρασε παρακολουθούσαμε τρεις εξαιρετικούς γυναικείους μονολόγους (που όλοι συμπτωματικά ξεκινάνε από Κα), από σχετικά νέες ηθοποιούς, συνοδευόμενες, οι δυο, από ένα έγχορδο που παίζει ενεργό ρόλο στην παράσταση και η τρίτη από την σφουγγαρίστρα της…

Τρεις διαφορετικές γυναικείες προσωπικότητες, μια Θεσσαλονικιά («Κατερίνα»), μια Ναπολιτάνα («Η κακομοίρα της Νάπολι») και μια Αθηναία («Η καθαρίστρια του lifestyle”), οι δύο τελευταίες εμφανίστηκαν στο θέατρο «Vault», καταφέρνουν να κρατήσουν το ενδιαφέρον του θεατή αμείωτο για σχεδόν μιάμιση ώρα!

«Κατερίνα», ένας λιτός μονόλογος

Πολλά έχουν ακουστεί για την παράσταση «Κατερίνα», στο θέατρο «Θησείον».

Πρόκειται για την αληθινή ιστορία της μαμάς του Αύγουστου Κορτώ (κατά κόσμον: Πέτρος Χατζόπουλος), όπως την γράφει στο έργο του «Το βιβλίο της Κατερίνας».

Ο συγγραφέας γεννήθηκε το 1979 στη Θεσσαλονίκη, σπούδασε Ιατρική και σήμερα ζει στα Εξάρχεια. Έχει γράψει διηγήματα, νουβέλες, μυθιστορήματα, κείμενα για το θέατρο, ένα κινηματογραφικό σενάριο και βιβλία για παιδιά. Έχει, επίσης, μεταφράσει έργα των Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, Τζον Άπνταϊκ, Άννι Πρου, Κόρμακ ΜακΚάρθι, Κόλουμ ΜακΚαν, Σάρα Ουότερς, Τζον Μπάνβιλ, Γκιγιόμ Απολινέρ και Τζ. Ντ. Σάλιντζερ. Αρθρογραφεί τακτικά και μιλάει χωρίς περιστροφές για την ομοφυλοφιλία του.

Ο Γιώργος Νανούρης αποφάσισε να διασκευάζει για το θέατρο και να σκηνοθετήσει το best seller του Αύγουστου Κορτώ: «Το βιβλίο της Κατερίνας» με τη Λένα Παπαληγούρα στον ομώνυμο ρόλο και τον Λόλεκ να συμμετέχει μουσικά, live επί σκηνής.

Η μητέρα του Κορτώ, διπολική, με μανιοκατάθλιψη και ιστορικό ασθενειών στην οικογένεια, πότε καλά και πότε ανάμεσα σε φαντασιώσεις, χάπια και αλκοόλ, μας διηγείται τη ζωή της από τότε που γεννήθηκε, τους έρωτες της, τις καταθλίψεις της, τη μητρότητα, και την κατρακύλα μέχρι που την βρήκε ο γιος της μετά την αυτοκτονία της. Και μέσα από το στόμα της Κατερίνας βλέπουμε την προβληματική ελληνική οικογένεια που ζει στην επαρχία, την ανάγκη της πρωτιάς κάθε μάνας για το παιδί της, αλλά και τον τρόπο αντιμετώπισης της ομοφυλοφιλίας και των ατόμων με ψυχικές ασθένειες.

Ο Νανούρης κατάφερε να φτιάξει μια παράσταση λιτή και ουσιαστική, αναδεικνύοντας το κείμενο του Κορτώ και μιλώντας, όχι τόσο για μια προσωπική ιστορία, αλλά για γενικούς προβληματισμούς. Μια παράσταση που εμπεριέχει μόνο μια ηθοποιό, έναν μουσικό, έναν εξωτερικό συντονιστή, έναν φακό και δυο μικρόφωνα! Τίποτα άλλο.

Η Λένα Παπαληγούρα καταφέρνει να μας ταξιδέψει από την Θεσσαλονίκη του 1950 μέχρι το διαμέρισμα που κλείστηκε η Κατερίνα στο τέλος της ζωής της. Οι μεταπτώσεις του χαρακτήρα κι οι εναλλαγές απ” τη χαρά στη λύπη είναι αξιοσημείωτες, όπως αποδίδονται.

Δίπλα της ο μουσικός της παράστασης, Λόλεκ, διακριτική παρουσία με μια κιθάρα, παίζει ή τραγουδάει συνοδεύοντας ήρεμα και απλά την παράσταση.

Ο σκηνοθέτης Νανούρης καθισμένος σε μια καρέκλα, συμμετέχει ελάχιστα, μα ουσιαστικά, στην παράσταση. Ίσως παραπέμπει και στον ίδιο τον συγγραφέα που, άβουλος, παρακολουθεί τις μεταπτώσεις της αγαπημένης μητέρας του. Στην ίδια θέση είχαμε δει και τον Κωνσταντίνο Ασπιώτη, όταν σκηνοθετούσε την παράσταση «Μελίνα Μ.», αλλά εκεί μου είχε φανεί εντελώς ανούσια η παρουσία του! Ο Νανούρης, από την άλλη, εισάγει πρόσωπα, δημιουργεί καταστάσεις και, κυρίως, φωτίζει, δραματοποιώντας σκηνές χρησιμοποιώντας μόνο έναν φακό τσέπης….

Η μητέρα στα μάτια του είναι ιδανική. Δεν είναι υπέρβαρη όπως τα τελευταία χρόνια της ζωής της, αλλά λεπτή όμορφη και ξανθιά, όπως το κορίτσι από το απέναντι μπαλκόνι που ερωτεύτηκε ο πατέρα τους. Μοναδικό μείον το όμορφο, λουλουδάτο φόρεμα της Κατερίνας που παραπέμπει στην εποχή της νιότης της, αλλά, ωστόσο, κάνει ακόμα πιο άχρωμη την ξανθιά ηθοποιό…

Θέατρο “Θησείον”

ΣΕ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΑΠΟ ΤΙΣ 5 Νοεμβρίου 2015

Τουρναβίτου 7, Θησείο

210 3255444