Πώς μπορεί να ξεφύγει κανείς απ΄τα λάθη του;

Αισθάνεσαι ότι επαναλαμβάνεις διαρκώς τα ίδια λάθη; Ότι εκεί που είχες υποσχεθεί στον εαυτό σου ή και σε κάποιον άλλο ότι δε θα επαναλάβεις την ίδια συμπεριφορά, τελικά καταλήγεις, να κάνεις το ίδιο ακριβώς πράγμα που σου είχε δημιουργήσει προβλήματα;

Ένα «λάθος» ή αλλιώς ένα προβληματικό μοτίβο συμπεριφοράς μπορεί να εκδηλώνεται σε διαφορετικούς τομείς της ζωής σου. Για παράδειγμα:

Ίσως επιδιώκεις σχέσεις με τον ίδιο μη συναισθηματικά διαθέσιμο τύπο ανθρώπου καταλήγοντας να αισθάνεσαι ανικανοποίητη στο τέλος. «Πάλι σε λάθος άνθρωπο έπεσα;», «Γιατί τραβώ όλους τους προβληματικούς;»

Όντας

ανασφαλής στις σχέσεις σου, συνεχίζεις να γκρινιάζεις στον σύντροφο σου εάν εκείνος δεν απαντήσει στο μήνυμα σου όσο γρήγορα θα ήθελες. Ξέρεις ότι αυτή η συμπεριφορά είναι πιθανό να προκαλέσει άλλον ένα καυγά μεταξύ σας, αλλά δεν μπορείς να σταματήσεις.

Αφήνεις τα πράγματα για άλλη μια φορά τελευταία στιγμή. Ληξιπρόθεσμα deadlines και μία σειρά από εκκρεμότητες που θα έπρεπε να είχαν γίνει όχι χθες άλλα μια εβδομάδα πριν.

Ψάχνεις δικαιολογίες για να μην πας γυμναστήριο, να μην ξεκινήσεις διατροφή, να σταματήσεις το αλκοόλ ή το κάπνισμα.

Είναι λίγο τρελό αν σκεφτείς ότι ενώ ξέρεις την «πηγή» του κακού δεν κάνεις τίποτα γι΄αυτό. Πολλοί άνθρωποι ψάχνουν να βρουν τι φταίει και βασανίζονται όλη τους τη ζωή για να βρουν την αιτία κι εσύ την ξέρεις αλλά δεν κάνεις τίποτα γι΄αυτή. Παράδοξο έτσι;

Όμως, μην το παίρνεις προσωπικά. Οι περισσότεροι κατά ένα περίεργο λόγο έχουμε την τάση αυτή. Πώς εξηγείται όμως η τάση αυτή; Πώς μπορούμε δηλαδή να στεκόμαστε αδρανείς μπροστά στη λύση του εκάστοτε προβλήματος;

Μέσα μας υπάρχουν αντικρουόμενες δυνάμεις. Ένα κομμάτι του εαυτού σου θέλει να προχωρήσει, ένα άλλο όμως ίσως να φοβάται ή να είναι δύσπιστο. Θέλεις λοιπόν να κάνεις αυτή την ονειρεμένη σχέση όπου θα έχεις συναισθηματική ανταπόκριση κι εμπιστοσύνη με το άλλο σου μισό. Εάν τελικά όμως, αυτός ο άνθρωπος ο οποίος είναι ικανός να σε φροντίσει συναισθηματικά, αποχωρήσει από τη σχέση σας; Ίσως αυτό να είναι ένα πιο ουσιαστικό χτύπημα από το να διαλυθεί η σχέση με κάποιον ακατάλληλο άνθρωπο, όπου έτσι κι αλλιώς ήταν αναμενόμενο. Ή για παράδειγμα, αναβάλλεις να κάνεις πράγματα τα οποία θα έπρεπε να κάνεις, λέγοντας στον εαυτό σου ότι είσαι τεμπέλης, πράγμα που μάλλον δεν ισχύει: η αναβλητικότητα σου θα μπορούσε να σε προστατεύει από τον φόβο της αποτυχίας. Εάν δεν πιστεύεις ότι έχεις την απαιτούμενη ικανότητα για να εκτελέσεις κάποια εργασία, ίσως να την αναβάλλεις διαρκώς, διατηρώντας έτσι μέσα σου την ελπίδα. Άρα λοιπόν ένα κομμάτι σου θέλει την αλλαγή, αλλά κάποιο άλλο συντηρεί την προβληματική συμπεριφορά για τους δικούς του λόγους. Πέρα από αυτή την ενστικτώδη ανάγκη προστασίας η οποία κρύβεται στα επαναλαμβανόμενα λάθη μας, πολλές φορές απλά κάνουμε αυτό που ξέρουμε, κι αυτό που μας είναι γνώριμο. Η απομάκρυνση από τα γνώριμα, ακόμα κι αν αυτά είναι αρνητικά, είναι μια άβολη διαδικασία, επειδή είναι τόσο βαθιά χαραγμένα μέσα μας. Ιδιαίτερα σε στιγμές ανησυχίας, στρες, θυμού ή άλλης συναισθηματικής έντασης, επαναλαμβάνουμε αυτό που μοιάζει οικείο και ασφαλές αλλά στην ουσία μπορεί να πυροδοτήσει αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα. Για παράδειγμα, αναρωτιόμαστε καμία φορά πώς γυναίκες μπορούν να ανέχονται μια ακραία συμπεριφορά απ΄το σύντροφό τους και δικαίως να λέμε «Αφού υποφέρει, γιατί δεν φεύγει;», «Γιατί δεν τον καταγγέλλει;» Γιατί έχει μάθει να ζει έτσι. Είναι η καθημερινότητά της. Το άγνωστο της δημιουργεί μεγαλύτερο άγχος και φόβο απ΄το να υποστεί για μία στιγμή τη συμπεριφορά του συζύγου της. Κι ας είναι κάθε μέρα η στιγμή αυτή.Επίσης χωρίς να το συνειδητοποιείς, η επανάληψη του παρελθόντος-για παράδειγμα, μια σχέση μ’εναν συναισθηματικά ψυχρό άνδρα όπως ο πατέρας σου -έχει συχνά μια σχεδόν θεραπευτική ιδιότητα. Ίσως ελπίζεις να νικήσεις τον πόνο που υπάρχει ακόμα κάπου μέσα σου και να δημιουργήσεις ένα καινούριο πιο θετικό τέλος που θα σε ενδυναμώσει ψυχικά. Δυστυχώς όμως, η επανάληψη του ίδιου προβληματικού μοτίβου σπανίως έχει το προστατευτικό και θεραπευτικό αποτέλεσμα στο οποίο ίσως να στοχεύει. Αντίθετα, μας κρατά παγιδευμένους στους ίδιους ακριβώς φόβους που θέλουμε να δαμάσουμε.

Η αλλαγή πρέπει να γίνει αλλού.

Μέσα μας αρχικά. Θα πρέπει να φέρουμε στην επιφάνεια όλους αυτούς τους φόβους και τις φωνές που μας κρατούν είτε αδρανείς, είτε φοβισμένους. Η σκληρή αυτοκριτική δεν βοηθά σε καμία περίπτωση. Χρειάζεται να κατανοήσουμε καλύτερα τον εαυτό μας και τις ανάγκες τους. Να δούμε ποιοι είναι πραγματικοί μας στόχοι, τι θέλουμε να πετύχουμε. Για ποιο λόγο επιλέγουμε να επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη και να κρυβόμαστε πίσω απ΄την αποτυχία. Μήπως φταίει κάτι άλλο; Κάτι άλλο που πονάει πιο πολύ και αποφεύγουμε να το δούμε. Το επαναλαμβανόμενο λάθος είναι απλά αντιπερισπασμός.