Πολιτικοί εναντίον οικονομολόγων

Και τα αίτια της ευρωπαϊκής κρίσης.

Τα αίτια για την ευρωπαϊκή κρίση και για το τι πρέπει να κάνει η Ευρώπη για να τη λύσει διαφέρουν ανάλογα με το ποιος μιλάει. Κατά βάση μιλούν δύο κατηγοριών άνθρωποι: οι πολιτικοί και οικονομικοί αξιωματούχοι της Ευρωζώνης και των κρατών μελών της, δηλαδή ουσιαστικά οι εκπρόσωποι της πολιτικής εξουσίας, και οι οικονομολόγοι, δηλαδή οι έστω και υπό προϋποθέσεις εκπρόσωποι της επιστήμης. Και αποκαλούμε τους οικονομολόγους έστω και υπό προϋποθέσεις εκπροσώπους της επιστήμης όχι μόνο γιατί τα οικονομικά

είναι κοινωνική επιστήμη που υπόκειται σε ιδεολογικές πολιτικές επιρροές, αλλά και εξαιτίας του γνωστού ανέκδοτου: οικονομολόγος, λέει, είναι αυτός που σου εξηγεί σήμερα γιατί δεν έγινε εκείνο που είχε προβλέψει χτες…

Παρά ταύτα, ιδίως σε ό,τι αφορά τα αίτια και την αντιμετώπιση μιας οικονομικής κρίσης, αναγνωρίζουμε στο λόγο των οικονομολόγων  μεγαλύτερη εγκυρότητα έναντι του λόγου των πολιτικών, που κατά κανόνα τείνουν να χειραγωγούν την κοινή γνώμη προκειμένου να εξυπηρετήσουν ατομικά και συλλογικά συμφέροντα για να κερδίσουν ψήφους και ισχύ. Κι αν δεχτούμε ότι όλα αυτά ισχύουν έτσι γενικά, έπεται – με βάση και το γνωστό ανέκδοτο  – ότι αν υπάρχει ένας λόγος να διεκδικεί τη μέγιστη μεγαλύτερη εγκυρότητα για την ευρωπαϊκή κρίση, είναι των λίγων εκείνων οικονομολόγων που όταν όλοι οι άλλοι πανηγύριζαν για το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα,  προέβλεπαν μόνοι σωστά πως το ευρώ θα φέρει αστάθεια στην Ευρώπη και κινδυνεύει να οδηγήσει σε μείωση της παραγωγής και αύξησης της ανεργίας στα κράτη μέλη του.

Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή. Το τι λένε οι πολιτικοί για τα αίτια της ευρωπαϊκής κρίσης είναι πασίγνωστο – το παπαγαλίζουν αδιάκοπα τα μήντια και το έχουμε όλοι εμπεδώσει… Η κυρίαρχη άποψη,  που ξεκίνησε από τη Γερμανία, λέει ότι η κρίση οφείλεται στην απώλεια εμπιστοσύνης των αγορών προς ορισμένα ‘σπάταλα’ κράτη της ευρωπαϊκής περιφέρειας που στους καλούς καιρούς δανείστηκαν υπερβολικά. Τ

η γερμανική αυτή θέση συμμερίζεται και η ΕΚΤ αλλά και οι περισσότερες συστημικές κεντροδεξιές και σοσιαλδημοκρατικές κυβερνητικές και πολιτικές δυνάμεις της Ευρωζώνης – αν και όλοι οι ηγέτες του Νότου κατηγορούσαν τις κακές αγορές κάθε φορά που αύξανε το δικό τους κόστος δανεισμού ή έφτανε η ώρα του δικού τους μνημονίου ως κερδοσκοπικές και ανορθολογικές επειδή τάχα δεν αναγνώριζαν τις προσπάθειες που κατέβαλαν τα κράτη να μπουν στο ίσιο δρόμο: όλα αυτά μας τα είπαν ξανά και ξανά ο Παπανδρέου, ο Ραχόι, ο Μόντι κλπ.

Από το πολιτικό στερέωμα, οι μόνες πολιτικές δυνάμεις που έχουν διαφοροποιηθεί  από την κυρίαρχη αυτή αφήγηση ήταν τα κόμματα της ευρωπαϊκής αριστεράς – σε μας ο ΣΥΡΙΖΑ – καθώς είχαν  εξ ορισμού και από χρόνια απορρίψει τη λογική  του ευρώ ως νεοφιλελεύθερου οικοδομήματος (δηλαδή τη χρηματοδότηση των κρατών από τις αγορές, τους περιορισμούς χρέους και ελλείμματος του Μάαστριχ για τη δημοσιονομική πολιτική των κρατών κλπ). Έτσι, η ευρωπαϊκή