Τι απαντά η Επίτροπος για επισκέψεις σε Φυλακισμένα Μνήματα

Η επίσκεψη των παιδιών νηπιακής και δημοτικής ηλικίας στον χώρο των Φυλακισμένων Μνημάτων και της αγχόνης δεν είναι ούτε αναγκαία ούτε απαραίτητη προϋπόθεση, προκειμένου το σχολείο να επιτύχει τον στόχο του να καλλιεργήσει τον σεβασμό στις εθνικές αξίες, την ιστορία και την παράδοσή μας, κρίνει η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού Λήδα Κουρσουμπά και εισηγείται όπως τα Νηπιαγωγεία και Δημοτικά Σχολεία επανεξετάσουν την πρακτική των επισκέψεων.

Σε απάντηση της σε άρθρο με τίτλο «Παιδιά

στα Φυλακισμένα Μνήματα», το οποίο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Αλήθεια στις 18/09/2012 και υπογράφει ο Ιωάννης Δ. Ντόου, η κ. Κουρσουμπά αναφέρει ότι “το σχολείο έχει ποικιλία άλλων εργαλείων για να πετύχει τον στόχο αυτό. Από την άλλη, αντλώντας και από τις ίδιες τις αντιδράσεις των παιδιών (αισθήματα δυσφορίας απέναντι στη σκληρότητα με την οποία έρχονται σε επαφή), γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι ο συγκεκριμένος χώρος φιλοξενεί εικόνες και ενδεχομένως δημιουργεί παραστάσεις τις οποίες, ανεξάρτητα από το νόημα με το οποίο τις επενδύει η ευρύτερη κοινωνία, θα ήταν προς το συμφέρον των παιδιών να αποφύγουν”.

Ως εκ τούτου, σημειώνει, έχω την άποψη ότι τα Νηπιαγωγεία και τα Δημοτικά Σχολεία θα πρέπει να επανεξετάσουν την πρακτική των επισκέψεων των παιδιών στα Φυλακισμένα Μνήματα. Σε ό,τι αφορά τα παιδιά του Γυμνασίου και Λυκείου, αναφέρει, οι επισκέψεις αυτές θα μπορούσαν να γίνονται, αφού προηγηθεί διάλογος μαζί τους, όπως θα πρέπει να γίνεται σε κάθε άλλη περίπτωση εκπαιδευτικής ή/και ψυχαγωγικής επίσκεψης.

Ο αρθρογράφος, σημειώνει η κ. Κουρσουμπά, επισημαίνει ορθά ότι εκκρεμεί δημόσια τοποθέτησή μου επί θεμάτων τα οποία είχε θέσει σε προηγούμενό του άρθρο (ημερομηνίας 9/8/2011), όπως δεσμεύτηκε η ίδια να πράξει με απαντητική της επιστολή στην ίδια εφημερίδα.

“Αναγνωρίζω και επαναλαμβάνω τη δέσμευσή μου αυτή. Σημειώνω, ωστόσο, ότι η πολλαπλότητα και η συνθετότητα των θεμάτων τα οποία τίθενται στο αρχικό του άρθρο (πολλά εκ των οποίων είναι ξένα το ένα από το άλλο) δεν επιτρέπει απλοϊκές ή σύντομες απαντήσεις. Αντίθετα, απαιτεί διεισδυτική και διαθεματική μελέτη και τεκμηρίωση στη βάση της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού και των άλλων Διεθνών Πράξεων Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Κρίνω ότι αν και χρονοβόρα, η συγκεκριμένη διαδικασία είναι απαραίτητη, καθότι διασφαλίζει το κύρος και την αξιοπιστία του θεσμού που υπηρετώ”, σημειώνει.

Τα θεμελιώδη δικαιώματα παιδιού

Στο διάστημα που παρήλθε από την ως άνω δέσμευσή της, συνεχίζει, έχει ετοιμάσει Θέση για το θέμα της Θρησκευτικής Διαπαιδαγώγησης στο Δημόσιο Σχολείο, η οποία απαντά σε πολλά από τα ζητήματα που έχει θέσει ο αρθρογράφος. Η θέση αυτή είναι στο στάδιο της επιμέλειας και αναμένεται να δημοσιοποιηθεί περί τα τέλη Οκτωβρίου.

Σε ό,τι αφορά τα θέματα που θίγονται στο άρθρο της 18/09/2012, η κ. Κουρσουμπά αναφέρει ότι η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού καθορίζει ότι η εκπαίδευση του παιδιού θα πρέπει να αποσκοπεί (ανάμεσα σε άλλα και) στην ανάπτυξη του σεβασμού για τα δικαιώματα του ανθρώπου και τις θεμελιώδεις ελευθερίες και για τις αρχές που καθιερώνονται στο Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών [ Άρθρο 29 (β)], στην ανάπτυξη του σεβασμού του παιδιού για τους γονείς του και τις εθνικές αξίες της χώρας [ Άρθρο 29 (γ)] και την προετοιμασία του παιδιού για μια υπεύθυνη ζωή σε μία ελεύθερη κοινωνία μέσα σε πνεύμα κατανόησης, ειρήνης, ανοχής, ισότητας των φύλων και φιλίας ανάμεσα σε όλους τους λαούς και τις εθνικές, κρατικές και θρησκευτικές ομάδες [Άρθρο 29 (δ)].

Αναφέρει ότι η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών στο Γενικό της Σχόλιο Υπ. Αρ. 1, το οποίο εστιάζει στους Στόχους της Εκπαίδευσης επισημαίνει ότι ενδεχομένως, κάτω από κάποιες περιστάσεις, οι αξίες τις οποίες δεσμεύεται το εκπαιδευτικό σύστημα να υπηρετήσει, να βρίσκονται μεταξύ τους σε σύγκρουση κάνοντας σαφή αναφορά στην, εκ πρώτης όψεως, σύγκρουση ανάμεσα στο περιεχόμενο των υποπαραγράφων 29 (β) και (δ) με την υποπαράγραφο 29 (γ). Σύμφωνα με την Επιτροπή, σημειώνει, «Μέρος της σημασίας της συγκεκριμένης πρόνοιας εντοπίζεται ακριβώς στην αναγνώριση της ανάγκης μιας ισορροπημένης προσέγγισης στην εκπαίδευση, μιας προσέγγισης η οποία να μπορεί να συμφιλιώνει διαφορετικές αξίες μέσα από τον διάλογο και τον σεβασμό στη διαφορετικότητα» (Γενικό Σχόλιο Υπ. Αρ. 1, παρ. 4).

Κάθε προσέγγιση επιμέρους εκπαιδευτικών θεμάτων ή/και της εκπαιδευτικής διαδικασίας εν γένει στη βάση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συνεχίζει η Επίτροπος, οφείλει να λαμβάνει υπόψη τη συμπληρωματικότητα και την αλληλεξάρτηση που χαρακτηρίζει, όπως κάθε άλλη πράξη ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

“Όπως επισημαίνει η Επιτροπή σε άλλο σημείο του εν λόγω Σχολίου, τα παιδιά δεν χάνουν τα δικαιώματά τους στον χώρο του σχολείου. Η πολιτεία έχει υποχρέωση να λαμβάνει όλα τα εκπαιδευτικά και διοικητικά μέτρα προκειμένου κάθε παιδί να είναι σε θέση να απολαμβάνει το δικαίωμα στην εκπαίδευση σε συνθήκες απαλλαγμένες από κάθε μορφής βία, που να προάγουν και υπηρετούν την εγγενή αξιοπρέπεια κάθε παιδιού και να διέπονται από τις τέσσερις βασικές αρχές της Σύμβασης που είναι (α) Η Αρχή της Μη Διάκρισης (β) Η Αρχή της Διασφάλισης του Συμφέροντος του Παιδιού (γ) Η Αρχή της Ζωής, της Επιβίωσης και της Ανάπτυξης και (δ) η Αρχή της Συμμετοχής”, προσθέτει.

Είναι λοιπόν, σημειώνει η Επίτροπος, αναφαίρετο δικαίωμα κάθε παιδιού – και παράλληλα υποχρέωση του κράτους να του το διασφαλίζει - να έχει τη δυνατότητα να οικοδομήσει τον σεβασμό για τις εθνικές αξίες και παραδόσεις του στα πλαίσια της δημόσιας εκπαίδευσης που λαμβάνει. “Αυτό θα πρέπει να γίνεται, από τη μια σε ένα κλίμα που να καλλιεργεί τον σεβασμό στη διαφορετικότητα και τον κάθε εθνικό άλλο και θα προωθεί τη φιλία μεταξύ των λαών και, από την άλλη, με απόλυτο σεβασμό στις ιδιαιτερότητες της παιδικής ηλικίας και σε αναφορά με τις αναπτυσσόμενες δεξιότητες των παιδιών”, συμπληρώνει η Επίτροπος Κουρσουμπά.

Πηγή: ΚΥΠΕ