Συμβουλές για την καλύτερη ένταξη των παιδιών στο σχολικό περιβάλλον

Με το πέρας των διακοπών και την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, δημιουργείται συχνά η ανάγκη για την προσαρμογή ή επαναπροσαρμογή των παιδιών στις καθημερινές ρουτίνες. Μικροί και μεγάλοι καλούνται να αφήσουν πίσω την ξεγνοιασιά και να επιστρέψουν πίσω στις απαιτήσεις της καθημερινότητας.

Η προσαρμογή λοιπόν των παιδιών στο σχολικό πλαίσιο είναι απαραίτητη ούτως ώστε να μειωθούν τα επίπεδα άγχους, αγωνίας και ανησυχίας τόσο των παιδιών όσο και των γονιών. Παράλληλα, πολλές φορές τα παιδιά δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα για το σχολείο με αποτέλεσμα να μην νιώθουν ασφαλή και άνετα

Γι’ αυτό τον λόγο κρίνονται αναγκαίες και απαραίτητες ορισμένες ενέργειες οι οποίες θα βοηθήσουν στην ομαλή ένταξη και προσαρμογή των παιδιών στο σχολικό περιβάλλον, αλλά και στην αποφυγή αρνητικών συναισθημάτων και εντάσεων. 

Πιο κάτω παρουσιάζονται οι 6 βασικές ενέργειες:

1. Ύπνος Στην κορυφή της πυραμίδας κατατάσσεται ο ύπνος. Ο ύπνος αποτελεί βασικό παράγοντα στην καθημερινότητα του παιδιού. Η καθιέρωση ενός υγιούς προτύπου ύπνου στην πρώιμη ζωή είναι πολύ σημαντική για την ανάπτυξη του παιδιού.

Ο ύπνος παίζει κρίσιμο ρόλο στη μάθηση και τη μνήμη, τη συναισθηματική ρύθμιση και στη σωστή ανάπτυξη του εγκεφάλου. Μελέτες έδειξαν ότι ο ύπνος REM (rapid eye movement) κατευθύνει την πορεία της ωρίμανσης του εγκεφάλου μέσω του ελέγχου της νευρικής δραστηριότητας. Επιπρόσθετα, μελέτες έδειξαν ότι μειωμένες ώρες ύπνου συσχετίστηκαν με αρκετά προβλήματα συμπεριλαμβανομένου προβλήματα μάθησης και συχνότερα αρνητικά συναισθήματα και συμπεριφορές. Επίσης, συμβάλλει σε προβλήματα διαχείρισης βάρους, προβλήματα ανάπτυξης και αυξημένη συχνότητα ασθενειών.

Αξίζει να αναφερθεί ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου προκαλείται η λειτουργία της νευρικής μυελίνωσης, η οποία αποτελεί κύριο παράγοντα για τη σωστή συνδεσιμότητα των νευρολογικών δικτύων και της διαδικασίας ωρίμανσης του εγκεφάλου κατά την παιδική ηλικία. Ακόμη ένα κύριο γεγονός που συμβαίνει στον ύπνο είναι η συναπτογένεση, η οποία είναι η διαδικασία δημιουργίας και διαμόρφωσης καινούργιων συνάψεων μεταξύ των νευρώνων.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Ιατρικής Ύπνου, συστήνονται οι πιο κάτω ώρες ύπνου ανά ηλικιακή βαθμίδα.

● 12 - 16 ώρες συνολικά - βρέφη ( 4 - 12 μηνών)

● 11 - 14 ώρες συνολικά - νήπια ( 1 - 2 ετών)

● 10 - 13 ώρες συνολικά - παιδιά ( 3 - 5 ετών)

● 9 - 12 ώρες - παιδιά ( 6 - 12 ετών)

● 8 - 10 ώρες - έφηβοι ( 13 - 18 ετών) 2. Ισορροπία μεταξύ γνωστικής λειτουργίας και άσκησης Είναι ευρέως γνωστό ότι το σώμα μας αναζητά την άσκηση και δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις καθημερινές και σχολικές απαιτήσεις χωρίς αυτή.

Υπάρχουν λοιπόν, αισθητηριακές ανάγκες οι οποίες πρέπει να καλυφθούν ώστε να υποστηρίξουν λειτουργίες όπως είναι η προσοχή, η συγκέντρωση, η οργάνωση, η μνήμη, η αποφόρτιση και η σταθεροποίηση του επιπέδου εγρήγορσης, η οποία βοηθά στο να φτάσουμε στο κατάλληλο επίπεδο απόδοσης. Υπάρχουν αρκετά είδη άθλησης που μπορούν να βοηθήσουν το κάθε παιδί ανάλογα με τις ατομικές του ικανότητες.

Ακόμη και το περπάτημα έχει φέρει θετικό αντίκτυπο στον οργανισμό του ατόμου. Οργανώστε λοιπόν το καθημερινό σας πρόγραμμα και ενσωματώστε την άσκηση μέσα σε αυτό. 3. Ρουτίνα Η σταθερότητα της καθημερινής ρουτίνας φαγητού, ύπνου, δραστηριοτήτων και σχολικής μελέτης είναι βασικές προϋποθέσεις για την ομαλή επιστροφή και ένταξη των παιδιών στις καθημερινές και σχολικές απαιτήσεις.

Δημιουργήστε μια ρουτίνα για τα παιδιά η οποία θα απεικονίζει το καθημερινό πρόγραμμα των παιδιών με τη βοήθεια εικόνων ή συμβολισμών (στις μικρότερες ηλικίες ή όπου κρίνεται απαραίτητο). Αυτό δημιουργεί στα παιδιά ένα αίσθημα ασφάλειας. Στις περιπτώσεις όπου η καθημερινή ρουτίνα ενδέχεται να αλλάξει, τότε προσαρμόστε τις αλλαγές αυτές στο καθημερινό πρόγραμμα που έχετε δημιουργήσει (εικόνες) και δημιουργήστε μια προβλέψιμη ρουτίνα για να αποφύγετε πιθανών ξεσπάσματα ή συναισθήματα άγχους. Προτείνεται να εφαρμοζεται πριν τον νυχτερινό ύπνο όπου θα γίνεται μια ανασκόπηση για τις δραστηριότητες της επόμενης ημέρας.

Πιο κάτω παρουσιάζεται ενδεικτικά ένα οπτικοποιημένο πρόγραμμα.

4. Συζήτηση Συζητήστε με το παιδί σας για τη καινούρια σχολική χρονιά. Αφήστε το παιδί να εκφραστεί, να μοιραστεί τις σκέψεις του, την αγωνία του για το καινούριο και το άγνωστο. Ακούστε το χωρίς όμως απαραίτητα να σχολιάσετε οτιδήποτε σας λέει! Μιλώντας με το παιδί σας θα έχετε τη δυνατότητα να καταλάβετε πώς αισθάνονται. Ονομάστε τα συναισθήματα των παιδιών σας για να μπορέσουν και τα ίδια να αντιληφθούν και να κατανοήσουν τι ακριβώς νιώθουν. Όταν τα παιδιά νιώθουν φόβο, καλό θα είναι να τους διαβεβαιώσετε ότι οι φόβοι τους δεν θα γίνουν πραγματικότητα. Έχουν ανάγκη να το ακούσουν αυτό από εσάς και να σας αισθανθούν κοντά τους.

Σημαντικό είναι επίσης, να συζητάτε με το παιδί για το πώς περνά τη μέρα του τόσο στο σχολείο όσο και στις εξωσχολικές δραστηριότητες. Να θυμάστε πως η κάθε ηλικία είναι μοναδική και ξεχωριστή με τις δικές της ανησυχίες αλλά και όμορφες στιγμές. Προσαρμόστε τις συζητήσεις με τα παιδιά σας ανάλογα με το ηλικιακό τους επίπεδο και μη ξεχνάτε ότι είναι παιδιά και όχι ενήλικες. Στις περιπτώσεις που τα παιδιά έχουν ανάγκη από λύσεις σε προβλήματα ή δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, καλό είναι να δίνετε 4 - 5 πρακτικές λύσεις και να αφήσετε το παιδί να αποφασίσει και να διαλέξει αυτή που πιστεύει ότι του ταιριάζει και όχι να επιλέξετε εσείς για αυτό. Μη δίνεται μόνο έμφαση στο ακαδημαϊκό κομμάτι και στην επίδοση του σε αυτό. Συχνά αυτό αυξάνει τα επίπεδα άγχους προς το παιδί και δημιουργεί άγχος επίδοσης.

5. Ακαδημαϊκή επίδοση Αναμφισβήτητα η ακαδημαϊκή επίδοση των παιδιών αποτελεί τη βάση για την πορεία και την εξέλιξη του. Ωστόσο, αυτό δεν αποτελεί τον μοναδικό παράγοντα για την επιτυχία του. Η απόδοση ενός παιδιού οφείλεται κατά κύριο λόγο στη σχολική ετοιμότητα και στις ικανότητες που έχει κατακτήσει το παιδί. Σταματήστε να δίνετε βαρύτητα μόνο στην ακαδημαϊκή επίδοση. Σημαντικό είναι να επιβραβεύεται η προσπάθεια και όχι το αποτέλεσμα, με σκοπό το παιδί να μην αποσύρεται και να ματαιώνεται όταν κάτι τον δυσκολεύει. Επίσης, οι ώρες της καθημερινής μελέτης, σύμφωνα με έρευνες, έχει καθοριστεί στα 10 λεπτά ανά επίπεδο τάξης. Ωστόσο, ο χρόνος που απαιτείται για την σχολική μελέτη εξαρτάται κυρίως από το σχολείο και τη φιλοσοφία του. Σε περίπτωση όμως που υπάρχουν ενδείξεις και εντοπίσετε ότι το παιδί σας παρουσιάζει δυσκολίες στο μαθησιακό κομμάτι, τότε καλό θα είναι να ζητήσετε συμβουλή από κάποιον εκπαιδευτικό ψυχολόγο.

6. Προωθήστε την ήρεμη συμπεριφορά Η καθημερινότητα και οι απαιτήσεις που την περιβάλλουν, το βεβαρημένο πρόγραμμα και τα αυστηρά χρονοδιαγράμματα δημιουργούν έντονο άγχος. Αυτό όμως δεν βοηθά ούτε στη ψυχική υγεία του ατόμου αλλά ούτε και στις διαπροσωπικές σχέσεις με τους άλλους. Τα παιδιά λοιπόν, μπορούν να αντιληφθούν τα συναισθήματα των άλλων μέσα από τις εκφράσεις και τις χειρονομίες τους. Αυτό δημιουργεί στα παιδιά ένα άγχος και μια ανασφάλεια ή ακόμη απορροφούν τα συναισθήματα αυτά και τα κάνουν δικά τους. Δημιουργείται λοιπόν, μια αντανάκλαση συναισθημάτων από τους γονείς προς τα παιδιά. Για να αποφευχθούν αυτά, καλό είναι να υπάρχει μια ήρεμη καθημερινή ρουτίνα με ενδιάμεσα διαλείμματα τα οποία θα αποφορτίζουν το βεβαρημένο πρόγραμμα της ημέρας. Με αυτό τον τρόπο θα δημιουργηθεί η ισορροπία μεταξύ των συναισθημάτων. Επιπρόσθετα, θα ήταν πολύ κερδοφόρο, οι γονείς να δίνουν θετικά και χαρούμενα μηνύματα στα παιδιά τους για το σχολείο με σκοπό τα παιδιά να είναι πιο ήρεμα και έτοιμα για την μετάβασή τους στο σχολικό πλαίσιο.