Συμφωνία Ελλάδας-Ρωσίας: Τι ανατρέπει σε ΕΕ-Αν. Μεσόγειο

Έντονο προβληματισμό προκαλεί στις τάξεις της ΕΕ και γενικότερα του δυτικού κόσμου η υπογραφή συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας-Ρωσίας για την κατασκευή αγωγού-επέκτασης του TurkStream.

Σχολιάζοντας την εξέλιξη αυτή, ο πρώην Πρόεδρος της ΚΡΕΤΥΚ, Χαράλαμπος Έλληνας, ανέφερε ότι η εξέλιξη αυτή περιορίζει τις επιλογές που υπάρχουν για εξαγωγή των αποθεμάτων ΦΑ που ανευρέθηκαν στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ την ίδια ώρα ενδεχομένως να βάζει ταφόπλακα στις βλέψεις της ΕΕ, για απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Αυτούσια η συνέντευξη

Ελλάδα και Ρωσία

υπέγραψαν την Παρασκευή, μια προκαταρκτική συμφωνία για την κατασκευή ενός αγωγού, ο οποίος θα αποτελεί επέκταση του TurkStream και θα μεταφέρει 47 BCM ρωσικού φυσικού αερίου. Πώς αυτή η εξέλιξη επηρεάζει την Ευρωπαϊκή πολιτική και γενικότερα την αγορά ενέργειας;

«Είναι ένα σημαντικό κομμάτι του νέου αγωγού που κατασκευάζει η Gazprom σε μια προσπάθεια να παρακάμψει την Ουκρανία και να μεταφέρει συνολικά 47BCM φυσικού αερίου το χρόνο στην Ευρώπη. Είναι επέκταση του TurkStream, του οποίου η κατασκευή αρχίζει αυτό το μήνα, αν και δεν έχει επισήμως υπογραφεί κάποια συμφωνία με την Τουρκία. Αναμένεται όμως να υπογραφεί τον επόμενο μήνα. Σλοβακία, Βουλγαρία, Σκόπια, Ρουμανία και Ουγκαρία συζητούν επίσης για επιπλέον επεκτάσεις ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση στο ρωσικό φυσικό αέριο. Η ΕΕ και οι ΗΠΑ αντιδρούν σε αυτό το έργο. Η ΕΕ χρησιμοποιεί επιχειρήματα όπως αυτά που χρησιμοποιούσε για να σταματήσει τη δημιουργία του SouthStream. Και συγκεκριμένα υποστηρίζει ότι η κατασκευή αγωγών σε ευρωπαϊκό έδαφος θα πρέπει να συνάδουν με το Τρίτο Ενεργειακό Πακέτο. Συνεπώς αυτοί οι αγωγοί, δεν θα πρέπει να ανήκουν στην Gazprom.

Η Ρωσία παρουσιάζεται σαν να έχει τον έλεγχο της κατάστασης. Στην σχετική ανακοίνωση της συμφωνίας, αναφέρεται ότι η Ρωσική τράπεζα αναπτύξεως, γνωστή ως VEB, θα κατέχει το 50% της επένδυσης. Το υπόλοιπο 50% θα ανήκει στην ΔΕΠΕΝΕ Α.Ε. η οποία είναι ελληνική κρατική εταιρεία. Συνεπώς η Gazprom δεν θα έχει μέρισμα στο έργο το οποίο θα διασχίζει ευρωπαϊκό έδαφος και άρα θα συνάδει με το Τρίτο Πακέτο Ενέργειας της ΕΕ.

Η Gazprom και η Ρωσία, έχουν ξεκαθαρίσει ότι θα διακόψουν την παροχή ΦΑ στην ΕΕ μέσω της Ουκρανίας, όταν λήξει το συμβόλαιο το 2019. Περίπου 10% των αναγκών της ΕΕ σε ΦΑ αυτή τη στιγμή περνά μέσω της Ουκρανίας. Ο TurkStream και η επέκταση του στην Ελλάδα, είναι σημαντικά κομμάτια της νέας αυτής προσπάθειας. Αυτό εξηγεί και την σημαντικότητα που αποδίδει η Ρωσία στην συγκεκριμένη συμφωνία. Και φυσικά η Ελλάδα έχει πολλά να κερδίσει από αυτό το έργο, εάν τελικά γίνει ανταγωνιστής της ΕΕ και των ΗΠΑ. Ο νέος αγωγός, ουσιαστικά δεν θα μεταφέρει ΦΑ στην Ευρώπη από τη Ρωσία, αλλά θα αντικαταστήσει σε κάποιο βαθμό τον αγωγό της Ουκρανίας.

Αυτή η εξέλιξη πώς επηρεάζει τις ανακαλύψεις στην Ανατολική Μεσόγειο, δηλαδή τα κυπριακά και ισραηλινά κοιτάσματα;

Μπορεί να έχει επιπτώσεις για την Ανατολική Μεσόγειο. Μια από τις επιλογές που υπήρχαν για εξαγωγή του ΦΑ του Λεβιάθαν και της Αφροδίτης, είναι ένας αγωγός μέσω Τουρκίας στην Ευρώπη, εάν και εφόσον επιλυθεί το κυπριακό. Όμως νοουμένου ότι αυτό δεν έχει ακόμα συμβεί, ενώ ο TurkStream σύντομα θα είναι γεγονός, η αγορά της Κεντρικής Ευρώπης θα καλυφθεί από το ρωσικό ΦΑ. Από την άλλη, αυτές οι αγορές, ψάχνουν για εναλλακτικές πηγές ΦΑ, προκειμένου να ισορροπήσουν την ανάγκη τους από το ρωσικό ΦΑ. Ο νότιος διάδρομος έχει ήδη προσφερθεί για μεταφορά του ΦΑ της Ανατολικής Μεσογείου, όμως υπάρχει ακόμα δρόμος για το Λεβιάθαν και την Αφροδίτη. Ακόμα και με λύση του κυπριακού, τα γεωπολιτικά προβλήματα μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας, καθιστούν την επιλογή αυτή αδύνατη. Και φυσικά θα πρέπει αυτό το ΦΑ να μπορεί να ανταγωνιστεί τις τιμές του ρωσικού, κάτι που είναι δύσκολο.

Συνεπώς εκτιμάται ότι πρόκειται για αρνητική εξέλιξη σε ότι αφορά τα συμφέροντα της Κύπρου;

H Kύπρος έχασε ευκαιρίες στο παρελθόν για να εξάγει το ΦΑ. Αυτό συμβαίνει και τώρα. Επικεντρωθήκαμε στην επιλογή της Αιγύπτου και δεν έχουμε σχέδιο Β’. Θα μπορούσε ένα σχέδιο Β’ να περιλαμβάνει την εξαγωγή συμπιεσμένου ΦΑ από την Αφροδίτη στις αγορές της νοτιανατολικής και κεντρικής Ευρώπης. Όμως όπως φαίνεται αυτές οι αγορές θα καλυφθούν από τον TurkStream και την ελληνική του επέκταση.

Με τις καθυστερήσεις και τα προβλήματα που παρατηρούνται μέχρι σήμερα, η Ανατολική Μεσόγειος ξεμένει από επιλογές σε ότι αφορά τις εξαγωγές. Εάν τελικά δεν υλοποιηθούν όσα επιδιώκονται με την Αίγυπτο, τότε αναμένεται ότι θα προκύψουν επιπλέον καθυστερήσεις. Καθυστερήσεις μερικών χρόνων οι οποίες ενδεχομένως να επαναφέρουν την επιλογή της δημιουργίας τερματικού υγροποίησης στο Βασιλικό. Αυτό θα ανοίξει ευκαιρίες σε νέες αγορές και θα βοηθήσει ώστε να ξεπεραστεί η χαμένη ευκαιρία της Ευρώπης.

zannettos@sigmalive

Follow @zannettosn