Διαφθορά&Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στην ατζέντα των Υπ. Δικαιοσύνης

Υπό την προεδρία της  Άννα Μάγια Χενρικσόν, υπουργού Δικαιοσύνης της Φινλανδίας, συνεδριάζει από το πρωί στο Λουξεμβούργο (όπως κάθε Οκτώβρη, Απρίλιο και Ιούνιο) το Συμβούλιο των Υπουργών Δικαιοσύνης της ΕΕ. Την Κυπριακή Δημοκρατία εκπροσωπεί ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Γιώργος Σαββίδης.

Οι Υπουργοί Δικαιοσύνης συζητούν τη δράση της ΕΕ κατά της διαφθοράς και καλούνται

να αποφανθούν εάν πρέπει να αναληφθούν πρόσθετες ενέργειες σε επίπεδο ΕΕ για την καταπολέμηση της διαφθοράς και ποιος θα πρέπει να είναι ο ρόλος της ΕΕ σε αυτόν τον τομέα διεθνώς. Οι Υπουργοί ανταλλάσσουν επίσης απόψεις σχετικά με τις προκλήσεις για τα θεμελιώδη δικαιώματα από το 2020 και μετά.

Επιπλέον, εγκρίνουν συμπεράσματα σχετικά με την εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ με την ευκαιρία της 10ης επετείου από τη στιγμή που ο Χάρτης είναι νομικά δεσμευτικός. Καλούνται επίσης να υιοθετήσουν συμπληρωματικές οδηγίες διαπραγμάτευσης για να επαναλάβουν τις διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο της Ευρώπης σχετικά με την προσχώρηση της ΕΕ στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΣΔΑ).

Επιπλέον στο Συμβούλιο θα παρουσιαστούν εκθέσεις σχετικά με την πορεία των διαφόρων θεμάτων, συμπεριλαμβανομένων των τρεχουσών διεθνών διαπραγματεύσεων για τις ηλεκτρονικές αποδείξεις με τις ΗΠΑ και στο πλαίσιο της Σύμβασης της Βουδαπέστης, καθώς και σχετικά με την αξιολόγηση του κώδικα δεοντολογίας για τη ρητορική μίσους στο διαδίκτυο και την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO). Τέλος η Eurojust θα κληθεί να παρουσιάσει στους υπουργούς το νέο δικαστικό μητρώο για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Το Συμβούλιο θα εγκρίνει επίσης συμπεράσματα σχετικά με την Eurojust. Κατά τη διάρκεια του γεύματος, οι υπουργοί συζητούν για τα δικαιώματα των θυμάτων εγκληματικών πράξεων.

Αναλυτικά, το Συμβούλιο ανταλλάσσει απόψεις σχετικά με το θέμα της δράσης της ΕΕ κατά της διαφθοράς και οι Υπουργοί καλούνται να δουν εάν είναι αναγκαίο να αναληφθεί δράση σε επίπεδο ΕΕ για να εξασφαλιστεί μια συντονισμένη, ολοκληρωμένη και συνεκτική προσέγγιση για την πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς στα θεσμικά όργανα της ΕΕ και στα κράτη μέλη. Επίσης, καλούνται να εξετάσουν κατά πόσον ένα εργαλείο αξιολόγησης των πολιτικών κατά της διαφθοράς σε επίπεδο ΕΕ θα έχει αξία. Τέλος, θα ζητηθεί από τους υπουργούς να προβληματιστούν σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ θα μπορούσε να ενισχύσει το ρόλο της στην παγκόσμια καταπολέμηση της διαφθοράς.

Σύμφωνα με το Συμβούλιο, η Ένωση έχει γενικό δικαίωμα να ενεργεί στον τομέα των πολιτικών κατά της διαφθοράς εντός των ορίων που θέτει η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Η νομοθεσία της ΕΕ για την καταπολέμηση της διαφθοράς αποτελείται σήμερα από πολλά μέσα και μπορεί να φαίνεται κατακερματισμένη. Κατά συνέπεια, η συζήτηση θα δώσει στους υπουργούς την ευκαιρία να εξετάσουν κατά πόσον η τρέχουσα νομοθεσία πρέπει να εκσυγχρονιστεί και να εκσυγχρονιστεί.

Επιπλέον σημειώνεται ότι δεν υπήρξε πλήρης μηχανισμός για την αξιολόγηση των προσπαθειών για την καταπολέμηση της διαφθοράς στα κράτη μέλη, δεδομένου ότι η Κομισιόν διέκοψε τον μηχανισμό υποβολής εκθέσεων κατά της διαφθοράς το 2007. Έκτοτε η αξιολόγηση των προσπαθειών για την καταπολέμηση της διαφθοράς αποτελεί μέρος του ευρωπαϊκού εξαμήνου και δεν πραγματοποιείται για κάθε κράτος μέλος. Τον Ιούλιο του 2019, η Κομισιόν υποστήριξε ότι η παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των μέτρων κατά της διαφθοράς πρέπει να ενσωματωθεί στην προτεινόμενη αξιολόγηση του κράτους δικαίου.

Η διαφθορά είναι μια πρόκληση που πλήττει όλα τα κράτη μέλη. Μπορεί να αποτελέσει απειλή για την ασφάλεια και να υποχωρήσει στην οικονομική ανάπτυξη και τελικά να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους δημοκρατικούς θεσμούς και το κράτος δικαίου. Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο για τη διαφθορά (2017), πάνω από τα δύο τρίτα των πολιτών και των επιχειρήσεων δηλώνουν ότι η διαφθορά είναι ευρέως διαδεδομένη στη χώρα τους. Σχεδόν τέσσερις στις δέκα εταιρείες θεωρούν ότι η διαφθορά αποτελεί πρόβλημα κατά την άσκηση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

Το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ για την καταπολέμηση της διαφθοράς περιλαμβάνει, για παράδειγμα, την απόφαση πλαίσιο του 2003 για την ποινικοποίηση της δωροδοκίας στον ιδιωτικό τομέα, την οδηγία για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης (οδηγία PIF), τη νομοθεσία για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή τη νέα νομοθεσία οδηγίας για τους καταγγέλλοντες. Η νέα Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) θα διαδραματίσει επίσης σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση της διαφθοράς. Τέλος, από το 2015, η ΕΕ διαθέτει ένα πρόγραμμα για τα κράτη μέλη που μοιράζονται τις εμπειρίες τους όσον αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς.

Σε ότι αφορά το EPPO, σημειώνεται ότι  θα έχει την εξουσία, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να διερευνά και να ασκεί δίωξη σε περιπτώσεις απάτης της ΕΕ και άλλων εγκλημάτων που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης. Θα συγκεντρώσει ευρωπαϊκές και εθνικές προσπάθειες επιβολής του νόμου για την καταπολέμηση της απάτης της ΕΕ. Μέχρι στιγμής, 22 κράτη μέλη έχουν αποφασίσει επισήμως να προσχωρήσουν στην EPPO. Το κεντρικό γραφείο του EPPO θα εδρεύει στο Λουξεμβούργο. Η ημερομηνία κατά την οποία η EPPO θα αναλάβει τις ερευνητικές και εισαγγελικές της αρμοδιότητες θα οριστεί από την Κομισιόν βάσει πρότασης του Ευρωπαίου Γενικού Εισαγγελέα. Η ημερομηνία αυτή δεν θα είναι νωρίτερα από τρία χρόνια μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού. Η Προεδρία δεσμεύεται να συμβάλει στην έγκαιρη σύσταση του EPPO.

ΠΗΓΗ: ΚΥΠΕ