Ανάλυση: Τα τουρκικά παζάρια νιτρικής αμμωνίας με τζιχαντιστές (ΦΩΤΟ)

Στο Λίβανο η συζήτηση για τα αίτια που οδήγησαν στην φονική έκρηξη της Τρίτης (04/08) συνεχίζεται και από αυτή δεν λείπουν οι αναφορές στην Τουρκία. Ο Καθηγητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Βαγγέλης Μπασάρ Μούσα ανέφερε σήμερα στην «Πρώτη Εκπομπή» πως με τα όσα πληροφορείται από την Βηρυτό φαίνεται να υπάρχει και τουρκική διάσταση στην όλη υπόθεση. Με αυτή την αφορμή, το «SigmaLive» κάνει μια

Τι λέγεται στον Λίβανο για Τουρκία

Ένα αξιωματικός, είπε ο κ. Μούσα, έφερε «τα πάνω κάτω» με μια τοποθέτησή του που ισχυρίστηκε ότι «ένα πλοίο που είχαν σταματήσει οι Αρχές, ήταν τουρκικής προέλευσης, έφερνε όπλα προς προορισμό των τζιχαντιστών της Συρίας στην Ίντλιμπ. Οπότε αυτό ακινητοποιήθηκε και έμεινε χωρίς να βρουν λύση για το φορτίο αυτό και έμεινε ένα μέρος του φορτίου με πολύ ισχυρά όπλα μέσα. Εάν πράγματι αυτό το σενάριο υφίσταται, καταλαβαίνετε ότι ανοίγει ο ασκός του Αιόλου τώρα στο Λίβανο.». Ερωτηθείς να διευκρινήσει για το σενάριο να μεταφέρονται όπλα σε τζιχαντιστικές ομάδες ο κ. Μούσα έκανε αναφορά σε «οπαδούς της Τουρκίας που βρίσκονται στο έδαφος της Συρίας». 

Εξηγώντας το γιατί το φορτίο παρέμεινε στο λιμάνι της Βηρυτού, με βάση τα πιο πάνω, ο κ. Μούσα εξήγησε πως ο Λίβανος τήρησε μια ουδέτερη στάση για το θέμα της Συρίας διότι είχαν μεταφερθεί ένα εκατομμύριο μετανάστες, ένας τεράστιος αριθμός που η μικρή χώρα (με συνολικό πληθυσμό περίπου 6.8 εκατομμύρια) αδυνατούσε να διαχειριστεί. Το φορτίο έμεινε εκεί, είπε, για να δει πως θα το διαχειριστεί στην πορεία. «Από την μια με τις καλές τις σχέσεις που έχουμε με την Τουρκία, από την άλλη με την πίεση του μεταναστευτικού και του προσφυγικού, μπήκε αυτό στην κατάψυξη.» Επίσης, η κυβέρνηση ήταν σε μεταβατικό στάδιο και έπαιξε και αυτό το ρόλο του. Σε αυτό το πλαίσιο, το σενάριο της δολιοφθοράς δεν μπορεί να αποκλειστεί, δήλωσε. 

Δύο από τις αποθήκες που καταστράφηκαν στην έκρηξη περιείχαν σημαντικές για το Λίβανο ποσότητες σιταριού και ιατρικές προμήθειες για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Για τον κ. Μούσα το σενάριο της δολιοφθοράς είναι εκεί, ανεξαρτήτως του τι προκάλεσε την έκρηξη, μόνο από την απλή παρουσία εκείνου του φορτίου στον χώρο που βρισκόταν. 

«Παράλληλα, σαφώς, λειτουργούν και άλλα σενάρια γιατί είναι μαθημένος ο Λίβανος στις διαμάχες και στις κόντρες με το Ισραήλ αλλά επειδή βγήκε και ο εκπρόσωπος της Χεζμπολλάχ και ο εκπρόσωπος του Ισραήλ και αμέσως, αμέσως αρνήθηκαν την ανάμιξή τους σε αυτό το γεγονός. Αυτό δεν σημαίνει όμως, ξέρετε, ότι το τοπίο είναι καλό. Γιατί την ώρα που θρηνεί τόσος κόσμος, ο ματωμένος Λίβανος, αυτή τη στιγμή, ξέρετε τι, δεν θα σκεφτεί κανείς την αιτία πριν σωθεί ο κόσμος.» 

Ένα παράδειγμα για του τι κυκλοφορεί στο Λίβανο είναι και το πιο κάτω βίντεο στο Twitter. Εικονίζει κάποιον που ισχυρίζεται πως ήταν λιμενεργάτης, αναφέρει πως το πλοίο ήταν τουρκικό, συνελήφθη στην Βηρυτό το 2014 και το υλικό προοριζόταν για τους μαχητές στη Συρία. 

Το πλοίο με την νιτρική αμμωνία και η Τουρκία

يوسف شحادة موظف في مرفأ بيروت: المواد التي إنفجرت كانت على متن باخرة فتح الله التركية التي تم توقيفها في طرابلس في العام 2014المرسلة للمسلحین اثناء الحرب علی سوريا وكانت محمّلة بالأسلحة المختلفة والمواد شديدة الانفجار لتصنیع المتفجرات والسیارات المفخخة #من_العراق_الى_لبنان_سلاما pic.twitter.com/tHx4dzFwOA

Το (με σημαία Μολδαβίας και βουλγαρικής ιδιοκτησίας) πλοίο που, σύμφωνα με όσα έχουν δημοσιευθεί, μετέφερε την νιτρική αμμωνία που κατέληξε στο λιμάνι της Βηρυτού, είχε προηγουμένως περάσει από την Κωνσταντινούπολη. 

Χάρτης που δημοσίευσε το κρατικό «TRT» της Τουρκίας εικονίζει το πλοίο να αναχωρεί από Γεωργία και μέσω Κωνσταντινούπολης να φτάνει Βηρυτό. Το φορτίο, που υπολογίζεται στους 2,750 τόνους νιτρικής αμμωνίας, φυλασσόταν σε αποθήκη του λιμανιού από το 2013. 

Όπως αναφέρει το «Middle East Eye», επικαλούμενο αξιωματούχους του Λιβάνου, οι αποθήκες στο λιμάνι δεν άνηκαν στην Χεζμπολλάχ αλλά ήταν χώρις αποθήκευσης υλικού που είχε κατασχεθεί. Καταγράφοντας τα όσα διακινούνται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για το σενάριο το φορτίο να ήταν τουρκικό, το «Middle East Eye» (το οποίο κατηγορείται για σχέσεις με την Μουσουλμανική Αδελφότητα) αναφέρει πως η θεωρία αυτή είναι ψευδής. Αυτό στηρίζεται στο ότι είχε απαγορευτεί στο πλοίο να αποπλεύσει, επικαλούμενο την ιστοσελίδα «ShipArrested.com». Το πλοίο μετά εγκαταλείφθηκε και χάθηκε το ενδιαφέρον για το φορτίο του, το οποίο ξεφορτώθηκε και αποθηκεύτηκε στο υπόστεγο I2 του λιμανιού της Βηρυτού. 

Οι «New York Times» ανέφεραν πως ο Ρώσος καπετάνιος του πλοίου αντικατέστησε τον προηγούμενο στην Τουρκία (το πλοίο είχε αναχωρήσει από το Μπατούμι της Γεωργίας) και η νιτρική αμμωνία θα μεταφερόταν από τον Igor Grechushkin, που είχε εκμισθώσει το πλοίο, στο λιμάνι Beira στη Μοζαμβίκη για λογαριασμό εταιρείας της χώρας. Ο Grechushkin είναι Ρώσος που που διέμενε στην Κύπρο αλλά δεν έχει κυπριακό διαβατήριο σύμφωνα με το ΥΠΕΣ. 

2015: Καρότσια νιτρικής αμμωνίας από Τουρκία στην ISIS

Στη Συρία, οι τζιχαντιστικές ομάδες που στηρίζει η Τουρκία, είχαν χρησιμοποιήσει στο οπλοστάσιό τους και νιτρική αμμωνία. Ιδιαίτερα την περίοδο του 2015 βγήκαν στο φως της δημοσιότητας πολλές σχετικές πληροφορίες. 

Σε δημοσίευμα της την 1η Σεπτεμβρίου 2015, η εφημερίδα «Bugün» δημοσίευσε φωτογραφία από κάμερες ασφαλείας που εικόνιζαν εμπόριο υλικών, όπως σωλήνες και λιπάσματα, να μεταφέρονται από το Akçakale στη Συρία, με τους τελωνειακούς να παρακολουθούν χωρίς να κάνουν τίποτα. Την ημέρα που δημοσιεύθηκαν οι φωτογραφίες, η κυβέρνηση Ερντογάν διέταξε έφοδο της αστυνομίας στα γραφεία της εφημερίδας. 

Οι φωτογραφίες από κάμερες CCTV που δημοσίευσε η «Bugün», προκαλώντας αστυνομική επιδρομή στα γραφεία της. 

Σε άρθρο της «New York Times» στις 4 Μαΐου 2015 αναφερόταν πως από το Akçakale μεταφερόταν νιτρική αμμωνία στη Συρία. «Εργάτες εργάζονται όλη μέρα, φορτώνοντας τσάντες με λίπασμα σε καρότσια και κυλώντας τα μέσα από το πέρασμα που ενώνει αυτή την νότια συνοριακή πόλη με τη Συρία», ξεκινούσε το δημοσίευμα. 

Η συριακή πόλη ελεγχόνταν πλήρως από την ISIS, τα λάβαρα της οποίας ανέμιζαν στο κέντρο της. Ο Mehmet Ayhan, πολιτικός του Akçakale, ανέφερε πως το λίπασμα «εν είναι για καλλιέργειες. Είναι για βόμβες.» Δεν διαφωνούσε όμως με τις μεταφορές καθώς η όλη δραστηριότητα δημιουργεί δουλειές στην φτωχή πόλη. «Για όσο ο τουρκικός λαός κερδίζει από αυτά - ανεξαρτήτως από το που καταλήγει στην άλλη πλευρά - είναι καλό πράγμα», ανέφερε ο Ayhan. 

Παρά τις τότες διαβεβαιώσεις της Τουρκίας προς τους δυτικούς συμμάχους της πως θα ελέγξει τα σύνορά της, το εμπόριο συνέχιζε και η ISIS εξοπλιζόταν με τα πάντα. Τούρκοι αξιωματούχοι με τους οποίους επικοινώνησε η εφημερίδα δεν μπορούσαν να δικαιολογήσουν το διασυνοριακό παζάρι νιτρικής αμμωνίας. Ανέφεραν, υπό καθεστώς ανωνυμίας, πως αν γίνεται παζάρι, είναι μόνο μικρές ποσότητες για γεωργικούς σκοπούς. 

Ωστόσο, στην πόλη ήταν πασίγνωστο πως είναι για βόμβες που μεταφερόταν η νιτρική αμμωνία. Ιδιοκτήτης καφέ στην περιοχή ανέφερε πως περνούσαν χωρίς ιδιαίτερο έλεγχο από τα σύνορα. 

Φωτογραφία που δείχνει την μεταφορά νιτρικής αμμωνίας με καρότσια από τον συνοριακό σταθμό του Akçakale στη Τουρκία προς τη Συρία. 

Ρωσικές καταγγελίες στον ΟΗΕ κατά Τουρκίας

Πέραν από την αμερικανική «New York Times» και το ρωσικό κρατικό «RT» έκανε αναφορές για την διοχέτευση νιτρικής αμμωνίας από την Τουρκία στην ISIS. 

Με δημοσίευμα της 1ης Απριλίου 2016, το «RT» έκανε αναφορά σε στοιχεία που δόθηκαν από την Ρωσία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για τον εξοπλισμό τρομοκρατικών ομάδων από την Τουρκία.

Σύμφωνα με την επιστολή του Ρώσου πρέσβη Vitaly Churkin, οι τρομοκρατικές ομάδες, που δρουν στη Συρία έλαβαν εκρηκτικές ύλες αξίας $1,9 εκ. μέσω της Τουρκίας το 2015. Συνολικά, οι τρομοκράτες έλαβαν 2.500 τόνους νιτρικής άμμωνίας (περίπου η ίδια ποσότητα με αυτή που φυλασσόταν στο λιμάνι της Βηρυτού), αξίας περίπου $788,700. 

Στις ομάδες στάληκαν επίσης 456 τόνοι νιτρικού καλίου ($468,700), 75 τόνοι σκόνης αλουμινίου ($496,500), νιτρικό νάτριο ($19,400), γλυκερίνη ($102,500) και νιτρικό οξύ ($34,000) μέσω της Τουρκίας το 2015. 

Την βδομάδα πριν από αυτή την επιστολή, η Ρωσία κατέθεσε στοιχεία για τουρκική εμπορία πετρελαίου που αγόραζε από την ISIS. 

Σημειώνεται ότι η Ρωσία την προηγούμενη εβδομάδα είχε καταθέσει στοιχεία στον ΟΗΕ σύμφωνα με τα οποία η Τουρκία αγοράζει και μετά εμπορεύεται πετρέλαιο από τον ISIS. 

Τουρκικές εταιρείες και «Σύριοι αγρότες»

«Κύριος προμηθευτής όπλων και στρατιωτικού εξοπλισμού του ISIS είναι η Τουρκία, η οποία χρησιμοποιεί τις ΜΚΟ για το σκοπό αυτό. Οι μυστικές υπηρεσίες της Τουρκίας (ΜΙΤ) είναι υπεύθυνες για τις πράξεις αυτές. Οι μεταφορές που γίνονται μέσω αυτοκινήτων, συμπεριλαμβανομένων αποστολών ανθρωπιστικής βοήθειας», ανέφερε στην επιστολή του προς τον ΟΗΕ ο Churkin. Σύμφωνα με τον ίδιο, η μεταφορές γίνονταν κυρίως με οχήματα, μεταξύ αυτών και οχήματα που υποτίθεται μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια. 

Έρευνα της τουρκικής «Hürriyet» στις 30 Δεκεμβρίου 2016 (που δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στο «WorldCrunch» με τίτλο «The ISIS Rockets "Made in Turkey"») αναφέρει πως μετά την είσοδο του ιρακινού στρατού στην Μοσούλη, η βρετανική ΜΚΟ "Conflict Armament Research" ανακάλυψε εγκαταστάσεις της ISIS για την παρασκευή βοβμών. Η έρευνα της CAR ανέφερε πως 13 τουρκικές εταιρείες προμήθευαν την ISIS με τα όσα χρειαζόταν. Όταν ήρθαν σε επαφή με τουρκικές εταιρείες για να μάθουν για την προμήθεια λιπασμάτων, όπως νιτρική αμμωνία και νιτρικό κάλιο, αυτές αρνούνταν να δώσουν πληροφορίες και ανέφεραν πως τέτοιες πληροφορίες μόνο στην ΜΙΤ. 

Ο Tolga Tanis της «Hürriyet» αναρωτιέται πως πριν την έναρξη του πολέμου στη Συρία, και σύμφωνα με την στατιστική υπηρεσία της Τουρκίας (TUIK), εξαγωγή νιτρικής αμμωνίας έγινε μόνο δύο φορές, το 2003 και το 2008. 

«Τι έγινε μετά που ξεκίνησε ο πόλεμος; Οι "Σύριοι αγρότες" ξαφνικά διαπίστωσαν τη σημασία της νιτρικής αμμωνίας και ξεκίνησαν να την εισάγουν από την Τουρκία από το 2013 - 1,195 τόνοι τον πρώτο χρόνο, 9,542 το 2014 και 2,576 το 2015. Είχαν καλό στοκ πριν να απαγορευτεί το 2016. Θεωρώ πως είχατε το δικαίωμα να το γνωρίζετε αυτό.» 

Τον Φεβρουάριο του 2016, μετά από πιέσεις και του τουρκικού στρατού, έγινε προσπάθεια ελέγχουν της εμπορίας νιτρικής αμμωνίας. Στοιχεία του «Nordic Monitor» που δημοσιεύθηκαν τον Νοέμβριο του 2019 αναφέρουν πως ο τουρκικός στρατός θεωρούσε πως η κυβέρνηση Ερντογάν δεν κάνει ό,τι πρέπει να τον έλεγχο της διασποράς του λιπάσματος και συγκεκριμένα πως το Υπουργείο Γεωργίας δεν ενημερώνει την αστυνομία. Πυρήνες της ISIS στην Τουρκία πιάστηκαν με νιτρική αμμωνία και φαίνεται πως σε μερικές επιθέσεις στην ίδια την χώρα έγιναν με τη χρήση αυτού του υλικού. 

Τον Φεβρουάριο του 2017, σύμφωνα με το «Nordic Monitor», η κυβέρνηση Ερντογάν ήρε τους περιορισμούς για την πώληση και χρήση λιπασμάτων. 

Σημερινό άρθρο της «Jerusalem Post» που φέρει τίτλο «Μέλος της βασιλικής οικογένειας του Κατάρ εξουσιοδότησε μεταφορά όπλων στην Χεζμπολλάχ - φάκελος» κάνει αναφορές σε Τουρκία και Κατάρ. Το άρθρο δεν κάνει οποιαδήποτε σύνδεση με την έκρηξη στην Βυρητό. Φιλοξενεί δηλώσεις της Γαλλίδας γερουσιαστού Nathalie Goulet, που ηγείται επιτροπής που διερευνά τα δίκτυα των τζιχαντιστών στην Ευρώπη, και η οποία αναφέρει πως πρέπει να υπάρχει συνολική πολιτική για πρόληψη της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, «ειδικά από χώρες όπως το Κατάρ και την Τουρία», οι οποίες «υποστηρίζουν την Μουσουλμανική Αδελφότητα και την επικίνδυνη αντισημιτική τους ιδεολογία». 

Επίσης, ο δημοσιογράφος Abdullah Bozkurt προέβη χθες σε νέες αποκαλύψεις για τις σχέσεις των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών με την ISIS.