Αναγνώριση υπόπτου: Πώς γίνεται και τι ισχύει στην Κύπρο

Έντονη συζήτηση προκλήθηκε το τελευταίο 24ωρο με αφορμή τα όσα λέχθηκαν ενώπιον της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για υποχρέωση παιδιού, θύματος βιασμού, να αναγνωρίσει σε αστυνομικό τμήμα τον φερόμενο ως δράστη.

Η Αστυνομία, ξεκαθάρισε, σε ανακοίνωσή της, ότι σε καμιά περίπτωση δεν κλήθηκε το παιδί να ακουμπήσει τον θύτη κατά τη διάρκεια της αναγνωριστικής παράταξης.

Να σημειωθεί ότι η εν λόγω διάταξη που περιλαμβάνεται στις αστυνομικές διατάξεις, εξαιρεί ανάμεσα σε άλλα και τα παιδιά, θύματα

Τι σημαίνει αναγνωριστική παράταξη

Καταρχήν, κάνουμε αναφορά στο τι περιλαμβάνουν οι Ευρωπαϊκές Αρχές δικαίου, αναφορικά με την αναγνωριστική παράταξη και τις υποχρεώσεις/δικαιώματα σε αυτές.

«Εάν έχετε συλληφθεί, η αστυνομία μπορεί να σας ζητήσει να συμμετάσχετε σε αναγνωριστική παράταξη υπόπτων. Εάν αρνηθείτε, μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον σας στη δίκη. Κανονικά, η διαδικασία έγκειται στην επίδειξη φωτογραφιών από βίντεο στο θύμα ή στον μάρτυρα/στους μάρτυρες. Ο συνήγορος υπηρεσίας μπορεί να σας συμβουλέψει σχετικά».

Ακολούθως, είναι σημαντικό να επισημανθεί πως σε ό,τι αφορά το κυπριακό δίκαιο, η αναγνώριση υπόπτου είναι ίσως η μόνη μαρτυρία που οδηγεί στην εξιχνίαση μιας ποινικής υπόθεσης.

Ωστόσο, σύμφωνα με Κατήγορο της Δημοκρατίας, την κ. Μαίρη Ανν Σταυρίδου, η καταδίκη του κατηγορουμένου από το Δικαστήριο στη βάση μόνον αυτής της μαρτυρίας, δηλαδή της αναγνώρισης, ελλοχεύει κινδύνους, οι οποίοι έχουν να κάνουν με το ενδεχόμενο ανθρώπινου λάθους, δηλαδή εσφαλμένης αναγνώρισης. Ακόμα και ο πιο ειλικρινής μάρτυρας μπορεί να κάνει λάθος, επισημαίνει η κ. Σταυρίδου σε μελέτη της για το εν λόγω θέμα.

Ισχύει ή όχι το άγγιγμα στον ώμο

Προκειμένου να γίνει η σαφής υπόδειξη του υπόπτου από το θύμα, ενδέχεται να κληθεί το θύμα να αγγίξει στον ώμο τον θύτη, αφότου προηγουμένως έχει αναγνωρίσει στην παράταξη τον θύτη.

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει η κ. Σταυρίδου, η οπτική αναγνώριση ελλοχεύει κινδύνους και πολλές φορές μπορεί να οδηγήσει σε αδικία σε βάρος ενός κατηγορούμενου, το Δικαστήριο πρέπει να παίρνει τέτοιες προφυλάξεις, ώστε να μειώνει τον κίνδυνο τέτοιας αδικίας.

Γι’ αυτό τον λόγο, το Αγγλικό Εφετείο, στην κλασική πλέον υπόθεση R v. Turnbull (1976) 3 All ER 549, προσδιόρισε κάποιες βασικές κατευθυντήριες αρχές που πρέπει να διέπουν την καθοδήγηση που το Δικαστήριο πρέπει να δίδει στους ενόρκους στο θέμα της αναγνώρισης.

Οι βασικές αυτές κατευθυντήριες αρχές υιοθετήθηκαν από το Ανώτατο Δικαστήριο της Κύπρου σε σειρά κυπριακών υποθέσεων.

Σημειώνεται πως σε ό,τι αφορά τα κυπριακά Δικαστήρια, όπου δεν υπάρχει σύστημα ενόρκων, δεν μειώνεται η υποχρέωση του Δικαστηρίου να προβληματιστεί το ίδιο αναφορικά με την επάρκεια της μαρτυρίας ως προς την οπτική αναγνώριση του κατηγορούμενου.