Η ιστορία της γραφής

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ Η. ΧΑΛΑΖΙΑ
Η γραφή σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει ένας από τους μεγάλους δασκάλους, είναι κυρίως «ένας τρόπος που μας βοηθά, στο να παγιώσουμε, τον προφορικό λόγο, ο οποίος από την ίδια τη φύση είναι φευγαλέος». Ο πρωτόγονος άνθρωπος, επειδή είχε ανάγκη από ένα διαρκές μέσω έκφρασης, κατέφυγε σε επινοητικούς συνδυασμούς συμβολικών αντικειμένων ή σε υλικά σημάδια, κόμπους, χαρακτικά σχέδια. Τον τελευταίο καιρό η αναπαραγωγή με τα ηχητικά μέσα(δίσκος Γ.D. μαγνητοταινία, κασέτα)- άλλος τρόπος να παγιώσουμε τον προφορικό λόγο, πιο άμεσο από την γραφή- αρχίζει να την συναγωνίζεται.
Η γραφή όμως, δεν είναι απλά ένα όργανο. Κάνοντας τον προφορικό λόγο άφωνο, όχι μόνο τον διατηρεί, αλλά επιπλέον δίνει υλική υπόσταση στη σκέψη, που ως τότε παραμένει σαν δυνατότητα. Οι πιο απλές γραμμές που σχεδιάζει ο άνθρωπος στην πέτρα στο μάρμαρο ή στο χαρτί δεν είναι μόνο ένα μέσο. Περικλείουν επίσης και αναγεννούν κάθε στιγμή την σκέψη του. Η γραφή λοιπόν, έκτος από το ότι είναι ένας τρόπος να παγιώσει το λόγο είναι, είναι επίσης ένας άλλος λόγος, ασφαλώς άφωνος, αλλά κατά την έκφραση του L. FEBURE, ο οποίος όταν αναπαράγει τη σκέψη την υποβάλλει σε κανόνες και την διπλασιάζει οργανικά.

Η γραφή συνδέεται τόσο στενά με τον πολιτισμό μας, ώστε θα μπορούσε τελικά αυτή η ίδια να του χρησιμεύσει σαν ορισμός. Η ιστορία της ανθρωπότητας διατηρείται σε δυο μεγάλες εποχές: πρώτη της γραφής και από της γραφής. Ίσως να έρθει κάποτε μια τρίτη που θα είναι: μετά την γραφή. Ζούμε στους αιώνες του γραπτού πολιτισμού. Όλες οι κοινωνίες μας στηρίζονται σ αυτόν. Ο γραπτός νόμος έχει υποκαταστήσει τον προφορικό νόμο, το γραπτό συμβόλαιο έχει αντικαταστήσει την προφορική συμφωνία, η θρησκεία των κειμένων ακολούθησε ύστερα από την προφορική παράδοση. Η ιστορία προ πάντων δεν υπάρχει παρά μόνο εφ’ όσον θεμελιώνεται επάνω σε κείμενα.

Η γραφή, λοιπόν έχει μόνον προορισμό να παγιώσει το λόγο, αλλά είναι διαρκές μέσον εκφράσεως. Μας εισάγει επίσης κατ’ ευθείαν στον κόσμο των ιδεών. Αποδίδει ακριβώς τον έναρθρο λόγο, αλλά επί πλέον μας επιτρέπει να κρατούμε την σκέψη και την κάνει ικανή να διατρέχει το διάστημα και τον χρόνο. Είναι το κοινωνικό γεγονός στο οποίο κυρίως στηρίζεται ο πολιτισμός μας. Η ιστορία της γραφής ταυτίζεται με την ιστορία της προόδου του ανθρώπινου πνεύματος.

Ασφαλώς πρέπει να αναζητήσει κανείς τους υψηλούς ορισμούς, για να δώσει την επιστήμη των γραφών την θέση που δικαιούνται μέσα στο σύνολο των ιστορικών επιστημών, ακόμη και αν αποβλέπουμε κυρίως στην μελέτη της τεχνικής της γραφής, όπως είναι η πρόθεση μας.

Για να υπάρξει γραφή «χρειάζεται πρώτα ένα σύνολο από σημεία, με νόημα εξ’ αρχής καθιερωμένο από μια κοινωνική ομάδα και την δική της χρήση» και επίσης «τα σημεία αυτά πρέπει να μπορούν να καταχωρίσουν και να αποδώσουν μια φράση που λέγεται». Η απόκτηση αυτού του συμβόλου και αυτής της σχηματογραφίας, έγινε με μια σειρά από εξελίξεις περισσότερο ή λιγότερο βραδείες και ολοκληρωμένες σύμφωνα με την