Το «φάντασμα» των ελληνοτουρκικών πλανιέται πάνω απ’ τον ΣΥΡΙΖΑ

Η στάση Δένδια στις κοινές δηλώσεις με τον ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Άγκυρα την περασμένη Πέμπτη, συνιστά μια μικρή «τομή» στην ελληνική διπλωματία τα τελευταία – αρκετά – χρόνια και αυτό μάλλον ισχύει είτε θα έχει συνέχεια είτε όχι, είτε οδηγήσει σε αναδιαμόρφωση της στρατηγικής στα ελληνοτουρκικά είτε αποδειχθεί μια παρένθεση.

Το «ελάχιστο» που πέτυχε ήταν ότι λειτούργησε ως σφυγμομέτρηση της κοινής γνώμης και ο ενθουσιασμός με τον οποίο έγινε αποδεκτή η αντιμετώπιση του Τσαβούσουγλου από τον Έλληνα ΥΠΕΞ και μάλιστα στην Άγκυρα, δεν αφήνει αμφιβολίες για το πολιτικό κόστος

που θα έχει ένας συμβιβασμός, ο οποίος παρόλο που εκ των προτέρων διαφημίζεται ως «έντιμος», το πιθανότερο είναι με βάση τα δεδομένα μέχρι σήμερα, ότι θα επικυρώνει σημαντικές και δυσβάστακτες υποχωρήσεις.

Μπορεί ο Νίκος Δένδιας κυνικά να επέλεξε να ευθυγραμμιστεί με την γραμμή Καραμανλή στα ελληνοτουρκικά προκειμένου να εκτοξευτεί στο εσωκομματικό χρηματιστήριο και να βάλει πρώτος και με θεαματικό τρόπο υποψηφιότητα για την κούρσα της διαδοχής του Κυριάκου Μητσοτάκη, όπως επισημαίνουν διάφορες πλευρές, άλλοι απλώς διαπιστωτικά, άλλοι με διάθεση υπονόμευσης της στάσης του.

Αυτό δεν αλλάζει το γεγονός του πόσο μέτρησε στο ελληνικό ακροατήριο μια στάση όπου οι προκλήσεις απαντώνται ευθέως και χωρίς περιστροφές, όπου διαμηνύεται η διάθεση να μπει ένα φρένο στις αμέτρητες ρητορικές και έμπρακτες προκλήσεις της απέναντι πλευράς, και όπου καταδεικνύεται ότι υπάρχει εναλλακτική στον κατευνασμό. Το τελευταίο σαφώς μένει να μετρηθεί στη συνέχεια, ωστόσο προς το παρόν οι συνομιλίες συνεχίζονται, καθώς και η γείτων ενδιαφέρεται να συνεχιστούν – θα προτιμούσε αυτό να γίνει με τους δικούς της όρους.

Το τελευταίο διάστημα έχει γίνει ευρύτερα αντιληπτό ότι τα ελληνοτουρκικά είναι ζήτημα που διαιρεί οριζόντια το πολιτικό σύστημα και τα κόμματα, καθώς στο εσωτερικό τους συνυπάρχουν οι δύο γραμμές που διέπουν την ελληνική εξωτερική πολιτική: η διάθεση για συμβιβασμό (ακόμη και η αναγνώριση περισσότερων της μίας, διαφορών) από τη μία όπως αποτυπώνεται στη γραμμή Σημίτη και η επιλογή της παραπομπής της επίλυσης της μίας και μόνης διαφοράς στο μέλλον, όπως αποτυπώνεται στο δόγμα Μολυβιάτη.

Εν προκειμένω, η διαίρεση αυτή συναντάται και στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης το οποίο από καιρού εις καιρόν κλυδωνίζεται από γεγονότα που υποδαυλίζουν την εσωκομματική συζήτηση για τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό.

Ο Τσίπρας και το ισχυρό σημιτικό – ανανεωτικό ρεύμα

Σε ό,τι αφορά τα σκηνικό Δένδια – Τσαβούσογλου ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ κεντρικά επιχείρησε να κρατήσει ισορροπίες. Λαμβάνοντας υπόψη και τις θετικές αντιδράσεις του κόσμου, εξέφρασε στήριξη προς τον Έλληνα ΥΠΕΞ, υπονοώντας ταυτόχρονα ότι η στάση αυτή δεν «πατάει» σε συγκεκριμένη στρατηγική. Ουσιαστικά, διαχώρισε τον Δένδια από τον πρωθυπουργό στον οποίο χρεώνει το έλλειμα συγκροτημένης στρατηγικής. Σε ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης θα μπορούσε να πει κανείς, ο ΣΥΡΙΖΑ φάνηκε να στέλνει μήνυμα «μην ενθουσιάζεστε γιατί δεν θα έχει συνέχεια», κάτι που αποτυπώθηκε και στο πρωτοσέλιδο φίλα προσκείμενης εφημερίδας με το ερώτημα «Και τώρα τι;».

Αξίζει στο σημείο αυτό να σημειωθεί, πως, καθώς η διάσταση μεταξύ Δένδια και Μαξίμου έχει ήδη εκδηλωθεί από το περασμένο καλοκαίρι, ο ΣΥΡΙΖΑ πολιτικά επενδύει στο Νίκο Δένδια έναντι του Κυριάκου Μητσοτάκη, ωστόσο η κατάσταση περιπλέκεται όσον αφορά τη γραμμή που δείχνει να επιλέγει στα ελληνοτουρκικά.

Ο Αλέξης Τσίπρας, αντιλαμβανόμενος και το πού κλίνει η κοινή γνώμη, τηρεί ισορροπίες μεταξύ της σημιτικής και της καραμανλικής γραμμής. Κατά βάση όμως και λόγω και των αντιπολιτευτικών αναγκών η ρητορική και οι αποχρώσεις του λόγου τείνουν προς την πατριωτική γραμμή αλλά η κατεύθυνση (διάλογος και συμβιβασμός) είναι σημιτικής λογικής. Στο εσωτερικό, το κόμμα κατά ένα μεγάλο μέρος (και πέραν όσων δυνάμεων συγκροτούν τη λεγόμενη Ομπρέλα, δηλαδή), τάσσεται υπέρ των συμβιβασμών και έχει πλέον βρει ισχυρό σύμμαχο στο κομμάτι των σημιτικών /φιλοσημιτικών στελεχών που έχει ενταχθεί στον ΣΥΡΙΖΑ. Εν ολίγοις φαίνεται να διαμορφώνεται ένας μάλλον πλειοψηφικός συμπαγής πόλος που από διεθνιστική ή από κοσμοπολίτικη σκοπιά υποστηρίζει ουσιαστικά τη σημιτική γραμμή. Από την άλλη οι πατριωτικές αποχρώσεις εκφράζονται κατά κανόνα από τον Πρόεδρο και σε επίπεδο στελεχών δεν υπάρχει ισχυρή εκπροσώπηση αυτού του κλίματος.

Όσοι από την πρώτη τάση έσπευσαν να τοποθετηθούν αυτές τις μέρες, τοποθετούνται επικριτικά απέναντι στον Δένδια, με αιχμές ότι έθεσε σε κίνδυνο τον διάλογο με την Τουρκία και ότι επρόκειτο για ένα «πυροτέχνημα» που αντανακλά απλώς στην προσωπική στρατηγική του Έλληνα ΥΠΕΞ.

Ωστόσο, ο Αλέξης Τσίπρας αντιλαμβάνεται ότι τα πράγματα είναι σύνθετα και ότι ο ίδιος όσο απευθύνεται στην κοινωνική πλειοψηφία προκειμένου ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία να έχει αξιώσεις επιστροφής στην εξουσία, είναι υποχρεωμένος να λαμβάνει υπόψη το αίσθημα και τη βούληση της κοινής γνώμης, του ευρύτερου κοινωνικού κι εκλογικού ακροατηρίου.