«Σύγχρονη Ελληνική Τραγωδία»

Το φετινό καλοκαίρι η χώρα μας είναι αντιμέτωπη με μια βιβλική καταστροφή. Κάηκε το 1,1% της ελληνικής επικράτειας, ενώ στο δάσος της Δαδιάς σημειώθηκε η μεγαλύτερη πυρκαγιά στην Ευρώπη τα τελευταία 20 χρόνια, με το πύρινο μέτωπο να μαίνεται ακόμη στον Έβρο και τη Ροδόπη. Όλοι θρηνήσαμε για την τραγική απώλεια των 18 συνανθρώπων μας που κάηκαν στο δάσος της Δαδιάς. Πυροσβέστες, εθελοντές και κάτοικοι καθημερινά αγωνίζονται με αυταπάρνηση, δίνοντας άνιση μάχη με τα αλλεπάλληλα μέτωπα. Η αδυναμία της Πολιτείας να

Δίπλα σχεδόν από τα σύνορά μας εκκενώθηκε το πανεπιστημιακό νοσοκομείο, ενώ σημαντικές στρατιωτικές βάσεις ετέθησαν σε κίνδυνο. Σαρωτική ήταν και η επέλαση της φωτιάς σε Ρόδο, Εύβοια, ανατολική και δυτική Αττική, Λουτράκι, Μαγνησία, Φθιώτιδα, Άνδρο, ενώ η φωτιά εξακολουθεί να μαίνεται στην Πάρνηθα, λίγα χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο της Αθήνας, όπου η καταστροφή που έχει ήδη συντελεστεί ξεπερνά ακόμα και εκείνη την οποία είχε προκαλέσει η πυρκαγιά του 2007 στον μεγαλύτερο ορεινό όγκο της Αττικής.

Το εύλογο ερώτημα που εγείρεται είναι τι έκανε η κυβέρνηση για να αποτρέψει την πύρινη λαίλαπα πριν ξεσπάσει; Δυστυχώς για ακόμα μία φορά καταδεικνύεται η αναποτελεσματικότητα του «επιτελικού κράτους». Η κυβέρνηση δημιούργησε, εδώ και δύο χρόνια, το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας που ακόμα και σήμερα δεν διαθέτει καν οργανόγραμμα. Όπως, επίσης, ελλείπει ένα πλήρως αποσαφηνισμένο πλαίσιο αρμοδιοτήτων κεντρικής διοίκησης και αυτοδιοίκησης.

Περαιτέρω, στον νόμο για την πολιτική προστασία, υπήρξε η δέσμευση για την αξιοποίηση δορυφορικών κι εν γένει ψηφιακών μέσων, όπως τα drones, ωστόσο δεν τα είδαμε πουθενά. Οι δασικές υπηρεσίες είναι αποσαθρωμένες, καθώς η μείωση του προσωπικού τους ανέρχεται σε 53% και η μείωση των πόρων τους σε 80%. Δεν είναι δυνατόν στο ισοζύγιο καταστολής και πρόληψης, σύμφωνα με το WWF, να δίνονται ετησίως περίπου 600 εκατομμύρια στην καταστολή και στην πρόληψη μόνο 189 εκατομμύρια. Όλα αυτά, όπως και το πολυδιαφημισμένο πρόγραμμα ΑΙΓΙΣ και οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης, θα πρέπει να συζητηθούν στη Βουλή. Η κυβέρνηση οφείλει να δώσει ξεκάθαρες απαντήσεις. Η πρόληψη γίνεται από τους δασοφύλακες, τις δασικές υπηρεσίες, τους επιστήμονες. Αυτή πρέπει να είναι η δημόσια συζήτηση και όχι ο εκχυδαϊσμός, η απανθρωπιά και το κυνήγι κεφαλών από δήθεν πολιτοφύλακες.

Στο ποινικό μας «οπλοστάσιο», ο εμπρησμός σε δάση προβλέπεται και τιμωρείται, κατ’ άρθρον 265 Π.Κ., ως ακολούθως: Όποιος προξενεί πυρκαγιά σε δάσος ή δασική έκταση κατά την έννοια του νόμου ή σε έκταση που έχει νόμιμα κηρυχθεί δασωτέα ή αναδασωτέα, τιμωρείται: α) με κάθειρξη έως οκτώ (8) έτη και χρηματική ποινή, αν δε ο δράστης σκόπευε να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον παράνομο περιουσιακό όφελος με κάθειρξη έως δέκα (10) έτη και χρηματική ποινή, β) με κάθειρξη έως δέκα (10) έτη αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, γ) με κάθειρξη αν στην περίπτωση των περ. α΄ ή β΄ η πράξη προκάλεσε σημαντική βλάβη σε εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας ή είχε ως αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη ανθρώπου ή η φωτιά εξαπλώθηκε σε μεγάλη έκταση ή είχε ως επακόλουθο σοβαρή ή ευρεία ρύπανση ή υποβάθμιση ή σοβαρή ή ευρεία οικολογική και περιβαλλοντική διατάραξη ή καταστροφή, δ) με ισόβια κάθειρξη αν στην περ. β΄ η πράξη είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο άλλου.

Όποιος προκαλεί από αμέλεια την πυρκαγιά σε δάσος ή δασική έκταση κατά την έννοια του νόμου ή σε έκταση που έχει νόμιμα κηρυχθεί δασωτέα ή αναδασωτέα τιμωρείται με φυλάκιση, και αν από αμέλεια προκαλεί μια τέτοια πυρκαγιά από την οποία μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους.

Αναμφίβολα, η ποινική καταστολή των εμπρησμών εκ των υστέρων δεν είναι per se λύση. Οι φωτιές που μαίνονται σε πλήθος μετώπων ανά τη χώρα τις τελευταίες ημέρες αποκαλύπτουν την αδήριτη ανάγκη η πατρίδα μας να επενδύσει στην πρόληψη για να αποκτήσουμε την ανθεκτικότητα να αντιμετωπίσουμε τις παρενέργειες της κλιματικής αλλαγής. Η κλιματική αλλαγή, σε καμία περίπτωση, δεν μπορεί να λειτουργεί ως άλλοθι της κυβέρνησης. Τουναντίον, είναι επιταγή για πρόληψη, στη βάση της νέας πραγματικότητας, με επιστημονική μελέτη, χρήση νέων τεχνολογιών, αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων, καθώς και με λογοδοσία πού πάνε αυτοί οι πόροι. Όλα, λοιπόν, κατατείνουν σε μία λέξη: Πρόληψη. Κι αυτό σημαίνει σύγχρονα και εφαρμόσιμα σχέδια πολιτικής προστασίας, ενιαίο κέντρο διαχείρισης και συντονισμού, προμήθεια μέσων και εκπαίδευση του προσωπικού, εκ των προτέρων γνωστές αρμοδιότητες και υποχρεώσεις για όλους τους συναρμόδιους φορείς: κράτος, πολιτική προστασία, τοπική αυτοδιοίκηση.

Σαφώς, το 112 είναι ένα σημαντικό εργαλείο, πλην όμως δεν επαρκεί. Το δόγμα «εκκενώνω – αποζημιώνω – πάμε παρακάτω» δεν οδηγεί πουθενά, παρά μόνο σε ακόμη περισσότερη καμένη γη. Η προστασία του δάσους έπρεπε να γίνεται στο πεδίο εγκαίρως, διότι το δάσος σώζεται από τον χειμώνα, όχι το καλοκαίρι.

*Ο Παναγιώτης Γκανιάτσος, Δικηγόρος Αθηνών παρ’ Αρείω Πάγω, LLM Ποινικού Δικαίου, μέλος της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, Αν. Τομεάρχης Αθλητισμού του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ.

Διαβάστε επίσης:

Η κάκιστη εκκίνηση της κυβέρνησης και η απουσία της αντιπολίτευσης

Και τώρα τι θα απογίνουμε χωρίς… «βαρβάρους»;

Εργασιακά: Καταστροφικά τα Zero-hour contract και miniJobs που προωθεί η κυβέρνηση