Για πρώτη φορά καταγράφεται ο νότιος πόλος του Ήλιου από διαστημόπλοιο

Το πρώτο βίντεο και εικόνες του νότιου πόλου του Ήλιου στάλθηκαν πίσω στη Γη από το διαστημόπλοιο Solar Orbiter της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας.

Οι νέες εικόνες θα επιτρέψουν στους επιστήμονες να μάθουν πώς ο Ήλιος εναλλάσσεται μεταξύ περιόδων σφοδρών καταιγίδων και ήρεμων περιόδων.

See the Sun from a whole new angle.

For the first time, our Solar

Orbiter mission has captured close-up images of the Sun’s mysterious poles, regions long hidden from our view.

In 2025, Solar Orbiter gave us a first-ever look at the Sun’s south pole.

Remarkably, it… pic.twitter.com/EhyYxtDyaR

— European Space Agency (@esa) June 11, 2025

Αυτό είναι σημαντικό επειδή η έντονη ηλιακή δραστηριότητα μπορεί να επηρεάσει την επικοινωνία των δορυφόρων και να θέσει εκτός λειτουργίας τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας στη Γη.

Οι νέες εικόνες δείχνουν μια λαμπερή, φωτεινή ατμόσφαιρα που σε ορισμένα σημεία φτάνει σε θερμοκρασίες ενός εκατομμυρίου βαθμών Κελσίου. Διάσπαρτα είναι πιο σκούρα σύννεφα αερίου, τα οποία, αν και πολύ πιο δροσερά, εξακολουθούν να είναι εκατό χιλιάδες βαθμοί Κελσίου.

Οι φωτογραφίες είναι οι πιο κοντινές και λεπτομερείς που έχουν ληφθεί ποτέ από τον Ήλιο και θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να μάθουν πώς λειτουργεί στην πραγματικότητα το αστέρι που δίνει ζωή στη Γη, σύμφωνα με την καθηγήτρια Carole Mundell, Διευθύντρια Επιστημών της ESA.

«Σήμερα αποκαλύπτουμε τις πρώτες εικόνες της ανθρωπότητας από τον πόλο του Ήλιου», λέει.

«Ο Ήλιος είναι το πλησιέστερο αστέρι μας, δωρητής ζωής και πιθανός διαταράκτης των σύγχρονων διαστημικών και επίγειων συστημάτων ενέργειας, επομένως είναι επιτακτική ανάγκη να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί και να μάθουμε να προβλέπουμε τη συμπεριφορά του».

Ready to see the Sun like we never have before?
#SolarOrbiter has just released the first views ever of the Sun’s poles!

Thanks to its newly tilted orbit, the mission will uncover details about the Sun’s magnetic field, the solar cycle & space weather… pic.twitter.com/wr6M7zNPWq

— ESA Science (@esascience) June 11, 2025

Από τη Γη, ο Ήλιος είναι τόσο φωτεινός που φαίνεται σαν ένας δίσκος χωρίς χαρακτηριστικά. Αλλά σε διαφορετικές συχνότητες και χρησιμοποιώντας ειδικά φίλτρα, οι επιστήμονες μπορούν να τον δουν στην πραγματική του μορφή: ως μια δυναμική ρευστή μπάλα, με μαγνητικά πεδία που στριφογυρίζουν και περιστρέφονται στην επιφάνεια και δημιουργούν εκλάμψεις και βρόχους αερίου στην ατμόσφαιρά του.

Αυτά τα μαγνητικά πεδία καθορίζουν πότε ο Ήλιος μαίνεται και εκτοξεύει σωματίδια προς τη Γη.

Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι ο Ήλιος έχει μια περίοδο ηρεμίας όταν τα μαγνητικά πεδία είναι διατεταγμένα, με το άστρο να έχει σταθερό μαγνητικό βόρειο και νότιο πόλο. Αυτή είναι μια φάση κατά την οποία ο Ήλιος δεν είναι σε θέση να παράγει βίαιες εκρήξεις, αλλά αυτά τα πεδία στη συνέχεια γίνονται πολύπλοκα και χαοτικά καθώς αναπροσανατολίζονται με τον βόρειο και τον νότιο πόλο να αντιστρέφονται περίπου κάθε 11 χρόνια.

Κατά τη διάρκεια της χαοτικής περιόδου, ο Ήλιος προσπαθεί να μειώσει την πολυπλοκότητά του και η βία ξεχειλίζει, καθώς κομμάτια του Ήλιου ορμούν προς τη Γη. Αυτές οι ηλιακές καταιγίδες μπορούν να προκαλέσουν ζημιά σε δορυφόρους επικοινωνιών και δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, αν και μπορούν επίσης να προκαλέσουν όμορφα σέλαα στον ουρανό.

Σύμφωνα με την καθηγήτρια Lucie Green του UCL, ήταν δύσκολο να προβλεφθεί αυτή η δραστηριότητα με υπολογιστικά μοντέλα του Ήλιου, επειδή δεν υπήρχαν δεδομένα σχετικά με τη μετανάστευση των μαγνητικών πεδίων προς τους πόλους. Αλλά αυτό έχει πλέον αλλάξει.

«Τώρα έχουμε το κομμάτι του παζλ που έλειπε», δήλωσε στο BBC News.

«Η αντιστροφή των πολικών μαγνητικών πεδίων στον Ήλιο ήταν ένα από τα μεγάλα ανοιχτά ερωτήματα στην επιστήμη και αυτό που θα μπορέσουμε να κάνουμε με το Solar Orbiter είναι να μετρήσουμε για πρώτη φορά τις πραγματικά σημαντικές ροές ρευστών που αρπάζουν κομμάτια του μαγνητικού πεδίου στον Ήλιο και τα μεταφέρουν στις πολικές περιοχές».

Ο απώτερος στόχος είναι η ανάπτυξη υπολογιστικών μοντέλων του Ήλιου, ώστε να μπορεί να προβλεφθεί αυτός ο λεγόμενος διαστημικός καιρός. Οι ακριβείς προβλέψεις θα επιτρέψουν στους φορείς εκμετάλλευσης δορυφόρων, στις εταιρείες διανομής ενέργειας, καθώς και στους παρατηρητές του σέλαος, να σχεδιάσουν καλύτερα για έντονες ηλιακές καταιγίδες.

«Αυτό είναι το Άγιο Δισκοπότηρο της ηλιακής φυσικής», λέει ο καθηγητής Κρίστοφερ Όουεν, ο οποίος ειδικεύεται στις μελέτες του ηλιακού ανέμου χρησιμοποιώντας δεδομένα από το διαστημόπλοιο.

«Το Solar Orbiter θα μας επιτρέψει να φτάσουμε στην ουσία ορισμένων από τις βασικές επιστήμες του διαστημικού καιρού. Αλλά χρειάζεται να γίνει λίγη περισσότερη δουλειά πριν φτάσουμε στο σημείο όπου θα βλέπουμε σήματα στον Ήλιο στα οποία μπορούμε να βασιστούμε για να προβλέψουμε εκρήξεις που μπορεί να χτυπήσουν τη Γη».

Το Solar Orbiter έχει επίσης καταγράψει νέες εικόνες χημικών στοιχείων σε διαφορετικά στρώματα του Ήλιου και την κίνησή τους. Αυτές έχουν ληφθεί χρησιμοποιώντας ένα όργανο που ονομάζεται SPICE, το οποίο μετρά τις συγκεκριμένες συχνότητες του φωτός, που ονομάζονται φασματικές γραμμές, οι οποίες αποστέλλονται από συγκεκριμένα χημικά στοιχεία υδρογόνο, άνθρακα, οξυγόνο, νέον και μαγνήσιο σε γνωστές θερμοκρασίες.

Για πρώτη φορά, η ομάδα SPICE έχει παρακολουθήσει φασματικές γραμμές για να μετρήσει πόσο γρήγορα κινούνται οι συστάδες ηλιακού υλικού. Αυτές οι μετρήσεις μπορούν να αποκαλύψουν πώς τα σωματίδια εκτοξεύονται από τον Ήλιο με τη μορφή ηλιακού ανέμου.

Διαβάστε επίσης:

Οι πεζοναύτες «εκπαιδεύονται» και θα αναπτυχθούν σύντομα στο Λος Άντζελες – Δεν θα έχουν αληθινά πυρομαχικά και θα μπορούν να θέτουν υπό κράτηση πολίτες

Ηνωμένο Βασίλειο και Ισπανία κατέληξαν σε συμφωνία για το Γιβραλτάρ

Γάλλος γιατρός λέει ότι οι ισραηλινές αρχές ήταν «καταχρηστικές» απέναντι στην Γκρέτα Τούνμπεργκ