Tο αδίκημα της γυναικοκτονίας να καταστεί διακριτό από εκείνο της ανθρωποκτονίας

Μια ακόμη γυναίκα δολοφονήθηκε αυτή τη βδομάδα, έγκυος μάλιστα, η Γεωργία από τη Θεσσαλονίκη, προσθέτοντας στην μαύρη λίστα ακόμη ένα νέο περιστατικό γυναικοκτονίας στη χώρα μας.

Δεκάδες ανάλογα περιστατικά έχουν δει το φως της δημοσιότητας καθώς στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια υπάρχει έξαρση στις γυναικοκτονίες, όπως επίσης και στην έμφυλη βία.

Το

τμήμα Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας, δεκάδες γραφεία, επιτελικές υπηρεσίες, Panic Button, εισαγγελείς και οργανώσεις δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν το θάνατο μιας ακόμη γυναίκας, η οποία μάλιστα «τα είχε κάνει όλα σωστά» καθώς είχε πάρει τα βασικά μέτρα προφύλαξης που της συστήθηκαν, αφού πρώτα κατήγγειλε την κακοποίηση και τον ξυλοδαρμό που υπέστη.

Αυτή, όπως και τόσες άλλες δολοφονίες γυναικών στη χώρα μας, συνιστούν ακραία μορφή έμφυλης και σεξιστικής βίας, και διαπράττονται με κίνητρο την άσκηση κοινωνικού ελέγχου στα σώματα, αλλά και τις επιλογές των γυναικών. Επιλογές που επειδή δεν γίνονται αρεστές σε γνωστούς – αγνώστους νταήδες τιμωρούνται με θάνατο.

Με βάση τα τελευταία επίσημα στατιστικά, το 2022, προκύπτει 31% αύξηση περιστατικών σε σύγκριση με το 2021 καθώς έχουν καταγραφεί 11.534 περιστατικά απειλής ή άσκησης βίας οποιουδήποτε είδους, αλλά δεν υπάρχει επίσημος αριθμός γυναικοκτονιών καθώς αναφέρονται ως ανθρωποκτονίες και εντάσσονται στο γενικότερο πλαίσιο.

Οι γυναικοκτονίες είναι εγκλήματα που στηρίζονται στις βαθιά εμπεδωμένες κοινωνικές αντιλήψεις και έμφυλα στερεότυπα, σύμφωνα με τα οποία οι γυναίκες είναι κατώτερες, υποτελείς στην ανδρική εξουσία, και δυνητικά μπορούν να «τιμωρηθούν», «ελεγχθούν» και «σωφρονιστούν» μέσω της έμφυλης βίας.

Γιατί όμως η κοινωνία μας επιτρέπει μια γυναίκα να ζει μέσα στον φόβο, ελεύθερη – φυλακισμένη; Να κινδυνεύει να δολοφονηθεί από κάποιον που μπορεί να της έχει στήσει καρτέρι. Να περνάει την κάθε ημέρα της κρυμμένη. Να μην μπορεί να πάει το παιδί στο σχολείο, στη δουλειά, στο μίνι μάρκετ χωρίς συνοδεία ή να φοβάται να ανοίξει την πόρτα του σπιτιού της. Και όλα αυτά όταν ο θύτης – εγκληματίας κυκλοφορεί ελεύθερος και απειλεί ανενόχλητος.

Πολλές φορές δε, σε μια στρεβλή, εξοργιστική πραγματικότητα που βιώνουμε πολύ συχνά, όταν η πολιτεία δεν μπορεί να προστατέψει τη ζωή των θυμάτων έμφυλης βίας, οι ευθύνες αναζητούνται στα ίδια τα θύματα.

Δεν πρέπει όμως να είμαστε ισοπεδωτικοί. Είναι βέβαιο ότι στην αστυνομία έχει καταγραφεί μεγάλη πρόοδος ως προς την αντιμετώπιση περιστατικών έμφυλης βίας. Ωστόσο, τα όσα γίνονται δεν είναι αρκετά. Και η αστυνομία θα πρέπει να κάνει πολύ περισσότερα καθώς είναι η αρμόδια, η επιφορτισμένη με την ευθύνη της προστασίας της ζωής των πολιτών.

Δεν είναι βέβαια μόνο η αστυνομία που θα πρέπει να αναβαθμίσει τη στρατηγική της. Χρειαζόμαστε περισσότερες και καλύτερα οργανωμένες δομές για τη φροντίδα κακοποιημένων γυναικών, αλλά και την υπεράσπιση του δόγματος της μηδενικής ανοχής στην έμφυλη βία από όλους μας· στην πράξη. Που σημαίνει: μάτια ανοιχτά, δεν προσπερνάμε και δεν αδιαφορούμε σε καμία περίπτωση.

Τέλος, πρέπει το αδίκημα της γυναικοκτονίας να καταστεί διακριτό από εκείνο της ανθρωποκτονίας και θα πρέπει να σημειωθεί ότι η διαφορά μεταξύ ανθρωποκτονίας και γυναικοκτονίας είναι το κίνητρο, ότι δηλαδή οι γυναίκες αυτές δολοφονήθηκαν επειδή είναι γυναίκες, όχι για να τις ληστέψουν, όχι για «προσωπικές διαφορές» ή οτιδήποτε άλλο. Δολοφονήθηκαν διότι οι δράστες τέτοιων δολοφονιών θεωρούν ότι έχουν κτήση πάνω στις γυναίκες και πως το «κτήμα» δεν είναι ελεύθερο να αποφασίζει για τη ζωή του και το σώμα του.

*Η Σοφία Κατσίγιαννη είναι Διδάκτωρ Νομικής Αθηνών, πρόεδρος της κοινωνικής οργάνωσης «Είμαστε Ένα» και αν. Γραμματέας Τομέα Τουρισμού του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ