Είναι η Ελλάδα ένα “failing state”;

ΗΡΩ ΡΑΝΤΟΥ

Ο όρος «κράτος υπό κατάρρευση» είναι ευρέως διαδεδομένος στην πολιτική οικονομία των διεθνών σχέσεων. Πρόκειται για μία κατάσταση όπου η κυβέρνηση αδυνατεί να επιτελέσει βασικές κρατικές λειτουργίες όπως μονοπώληση στη χρήση βίας, διατήρηση της τάξης και της ευνομίας και παροχή δημόσιων αγαθών. Άλλα χαρακτηριστικά είναι η επικράτηση φαινομένων διαφθοράς και νεποτισμού, υψηλή εγκληματικότητα, απότομη οικονομική ύφεση και....
αδυναμία άσκησης εθνικής κυριαρχίας. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά παρατηρήθηκαν σε πολλές χώρες της αφρικανικής ηπείρου αλλά και σε χώρες της ΕΣΣΔ. Τα δομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Ελλάδα, ομοιάζουν πολύ με αυτά ενός κράτους υπό κατάρρευση και εκτείνονται πέραν μιας παροδικής οικονομικής κρίσης. Γιατί όμως η Ελλάδα μπορεί να χαρακτηριστεί ως «failing state»;

Πρώτον, το τεράστιο χρέος της Ελλάδας, σε συνδυασμό με την ευρωπαϊκή λύση της απομείωσης του, συνεπάγεται απώλεια εθνικής κυριαρχίας καθώς οι εγχώριες πολιτικές, στο εξής, θα βρίσκονται υπό τον αυστηρό έλεγχο των δανειστών της. O έλεγχος αυτός θα πραγματοποιείται κατ’εξαίρεση στην Ελλαδα ακριβώς επειδή η χώρα κρίνεται ως failing state. Ουσιαστικά, δεν πρόκειται για μια εποπτεία που επιβάλλει η συμμετοχή σε ένα νομισματικό μόρφωμα (Ευρωζώνη) ή μια περαιτέρω δημοσιονομική και οικονομική ολοκλήρωση. Διαφοροποιείται επίσης και απο την οικειοθελή παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας σε πολιτικές υπερεθνικού χαρακτήρα (π.χ. γεωργία, εμπόριο και πολιτική ανταγωνισμού) που συνεπάγεται η συμμετοχή σε έναν διεθνή οργανισμό όπως η Ε.Ε. Η αξιολόγηση της Ελλάδας ως προς τους δημοσιονομικούς της στόχους μέσω της τακτικής έλευσης της Τρόικας και ο ορισμός του υφυπουργού Εργασίας της Γερμανίας ως τοποτηρητή με στόχο να ξεμπλοκάρει 100 αναπτυξιακά έργα, είναι ενδεικτικά οτι η χώρα βρίσκεται υπό διεθνή διοίκηση.

Δεύτερον, ο νεποτισμός και η διαφθορά επικρατεί στο πολιτικό σύστημα της χώρας. Η παραχώρηση προνομίων και θέσεων εργασίας στο δημόσιο τομέα γίνεται εδώ και χρόνια με διαδικασίες αδιαφανείς και αναξιοκρατικές. Η διαφθορά οργιάζει αφού σύμφωνα με στοιχεία της Transparency International για το 2011, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 80ή θέση ανάμεσα σε 178 χώρες και καθίσταται έτσι περισσότερο διεφθαρμένη την Γκάνα και την Ρουάντα. Σε αυτό προστίθεται η στενή αλληλεξάρτηση των παραγόντων του πολιτικού και οικονομικού τομέα που φανερώνεται απο σκάνδαλα όπως αυτό της Μονής Βατοπεδίου ή της Siemens.

Σε αυτήν την αλληλεξάρτηση συμμετέχει και ο τραπεζικός τομέας καθώς οι τραπεζικές χρηματοδοτήσεις γίνονται με πολιτικά και όχι με οικονομικά κριτήρια, όπως μαρτυρά η πρόσφατη πτώχευση τηλεοπτικού σταθμού ή η χορήγηση δανείων σε πολιτικά κόμματα με εγγυήσεις μελλοντικές επιχορηγήσεις απο τον εθνικό προυπολογισμό. Πρόκειται ουσιαστικά για τον λεγόμενο «καπιταλισμό της παρέας» (crony capitalism) που οδηγεί σε διαφθορά, χρηματοπιστωτική και οικονομική κατάρρευση, γεγονός που αποδεικνύεται και απο τη κρίση που ξεκίνησε στην Ταιλάνδη και επεκ