Συναίνεση, ενότητα των αντιθέτων ή ρήξη των αντίθετων στην Ελλάδα της κρίσης;

Άρθρο του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου Η διαπλοκή επιζητεί την πολιτική συναίνεση, η τηλεφωνική μου γραμμή με την Ελλάδα την ενότητα των αντιθέτων - που δεν έχει καμία σχέση με την συναίνεση – οι διαδικτυακοί μου φίλοι την ρήξη των αντίθετων και εγώ προσπαθώ να εξηγήσω και να πείσω πως χωρίς ρήξη των αντίθετων δεν μπορείς να επιτύχεις ενότητα των αντιθέτων, στο πλαίσιο της ελληνικής κρίσης. Αυτό είναι το διαλεκτικό πολιτικό σχήμα που περιγράφει το διαλογικό δράμα του σύγχρονου πολιτικού λόγου στην πατρίδα μας, αγαπητέ αναγνώστη. Ένα πολιτικώς αντιπαραγωγικό δράμα που αφορά αμέσως στην χαμηλής ποιότητας πολιτική εκπαίδευση του γενικού πληθυσμού και στην τραγική ασχετοσύνη των ελλήνων πολιτικών ως προς τις βασικές έννοιες που........διαπραγματεύονται.
Ασφαλώς, η πολιτική δεν είναι μια υπόθεση των ελίτ, αλλά μια υπόθεση όλων ανεξαιρέτως και δίχως αποκλεισμούς, ωστόσο οι πολιτικοί ηγέτες θα έπρεπε να διακρίνονται από την ικανότητά τους να κατανοούν και να διαχειρίζονται με επάρκεια τα βασικά πολιτικά «concepts» της ιστορίας των ιδεών. Δεν είναι δυνατόν να εξελιχθεί το δημοκρατικό φαινόμενο στον τόπο μας από ανθρώπους άσχετους με την γενεαλογία και αρχαιολογία της γνώσης και από καθημερινούς βιαστές όλων ανεξαιρέτως των ιδεών που δομούν την μικρο-αφήγησή τους ή την απόπειρά τους να εντάξουν την οικονομική και κοινωνική καθημερινότητα του έλληνα σε μια μακροπολιτική αφήγηση! Ξέρεις πως ένοιωθα από το 1984 έως το 2004, περίοδο κατά την οποία άσκησα επαγγελματικά την δημοσιογραφία στην Ελλάδα, μετά από κάθε συνέντευξη με έλληνες πολιτικούς - πλην ελαχίστων φωτεινών εξαιρέσεων; Κενός! Άδειος! Οι άνθρωποι δεν καταλάβαιναν τους ίδιους τους όρους που χρησιμοποιούσαν… πόσο μάλλον την ερώτησή μου! Υπήρχε πρόβλημα όχι απλώς εναρμονισμένης επικοινωνίας, αλλά πρόβλημα σοβαρής εννοιολογικής συγκρότησης του λόγου τους. Και αυτό ήταν ένδειξη σοβαρής έως πολύ σοβαρής διαταραχής του γνωστικού πολιτικού μοντέλου τους, μέσω του οποίου επιχειρούσαν να ερμηνεύσουν μια κατάσταση που έθετα ενώπιον τους ή αποζητούσαν την κατάλληλη προπαγανδιστική οδό για να αποδώσουν νόημα σε αυτή την κατάσταση: σε κάποιο συμβάν ή σχέση που ανέφερα. Το πρόβλημα ήταν σοβαρό, ενώ σήμερα είναι δραματικά κρίσιμο, καθώς οι περισσότεροι εκ των νεώτερων ελλήνων πολιτικών βρίσκονται γνωσιολογικώς σε χειρότερη κατάσταση από τους παλαιότερους. Δεν βγάζεις άκρη, εάν ο πολιτικός που βρίσκεται απέναντί σου αραδιάζει λέξεις-όρους, την έννοια των οποίων δεν καταλαβαίνει αυτός ο ίδιος, μια και ποτέ δεν τις/τους συνάρμοσε γνωσιολογικά και ασφαλώς συνειδητά σε συγκεκριμένες πολιτικές ή αμιγώς οικονομικές αφηγήσεις, μέσω των οποίων αυτές αποκτούν συγκεκριμένη σημασία (με την έννοια του signification)! Θυμάμαι τον εξαίρετο έλληνα πολιτικό επιστήμονα, καθηγητή Βασίλη Καραποστόλη να αρνείται να συμμετάσχει ακόμη και σε εκπομπές μου με προσκεκλημένους πρωτοκλασάτους πολιτικούς, λέγοντας: «Δεν καταλαβαίνεις Δημήτρη πως δεν έχει νόημα, δεν διαθέτουν νόημα… πώς να συνεννοηθείς»; Καταλάβαινα και μέσα μου ένοιωθα κάποια μορφή ντροπής, σαν να ήμουν εγώ υπεύθυνος για τα χάλια του πολιτικού λόγου στην Ελλάδα. Και με κάποια έννοια ήμουν, στο βαθμό που γινόμουν φορέας αναμετάδοσής του, λειτουργικής αποκρυστάλλωσής του στη κοινωνία και (δημοκρατικής) νομιμοποίησής του… έφταιγα! Θα με ρωτήσεις ίσως, καλά η τραγική εξέλιξη του πολιτικού λόγου στην Ελλάδα σε ενοχλεί, γιατί δεν κοιτάς τι γίνεται στον υπόλοιπο κόσμο; Δεν βλέπεις τα ίδια χάλια στις ΗΠΑ, στη Ρωσία, στη Γερμανία ή στην αγαπημένη σου Σουηδία; Τα βλέπω, τα βλέπω και όσο περισσότερο βυθιζόμαστε στην παγκοσμιοποίηση των ολοκληρωτικών αγορών, στον «ουάου» πολιτισμικό και οικονομικό νεοφιλελευθερισμό, είμαι βέβαιος πως ο πολιτικός λόγος θα μοιάζει περισσότερο με το φτηνιάρικο, υπερβατικό μάρκετινγκ, με φασιστικά μάλιστα υπονοούμενα! Τα βλέπω, αλλά τι θέλεις, να μην εστιάσω στην Ελλάδα της οξείας κρίσης του δημοκρατικού φαινομένου, ως αποτέλεσμα της συγκεκριμένης πολιτικής διαχείρισης της πολύχρονης οικονομικής και παραγωγικής κρίσης με εξωτερική υποτίμηση και σκληρό νόμισμα; Αν, λοιπόν, εστιάσω στην Ελλάδα θα δω αυτούς που προκάλεσαν τη κρίση, δομώντας υπό την διαπλοκή μια σαφή και σταθερή διακυβερνητική συναίνεση, η οποία διασκεδαζόταν από τις περίφημες, θεατρινίστικες «κάθετες διαχωριστικές γραμμές» μεταξύ ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, να προπαγανδίζουν πάλι την συναίνεση, αυτή τη φορά μεταξύ ΝΔ-ΠΑΣΟΚ και ΣΥΙΡΙΖΑ! Προφανώς δεν κατανοούν τον όρο - ιστορικά, οντολογικά και επιστημολογικά - ή δεν κατανοούν πως η λεγόμενη «συναίνεση στο πολιτικό κέντρο» είναι μια χρηματοπιστωτική απάτη που στη σημερινή Ελλάδα δεν έχει πλέον πολιτική έννοια, αντικειμενικώς, εξαιτίας της non-discursive (: πραγματική οικονομία και πραγματικές οικονομικές σχέσεις) πραγματικότητας που δόμησε το πρόγραμμα «σοκ και δέος» της τρόικας, το οποίο οι ίδιοι με πάθος υποστήριξαν. Η discourse της συναινέσεως δεν συνθέτει πλέον απλώς μια κοινωνική απάτη για την Ελλάδα, αλλά κυριολεκτικώς μια φάρσα ιστορικού επιπέδου. Αλλά πώς να το καταλάβουν οι «αγνωστικιστές» της πολιτικής κεντροδεξιοί και κεντροαριστεροί που παίρνουν γραμμή από τη διαπλοκή! Οι λίγοι ομολογουμένως έλληνες φίλοι, που επιμένουν να μιλούν μαζί μου τηλεφωνικώς, διαθέτουν το θεωρητικό υπόβαθρο που τους επιτρέπει να μην συγχέουν την πολιτική έννοια της συναινέσεως με εκείνην της συνεννοήσεως στο πλαίσιο ενός πλουραλιστικού πολιτικού αγωνισμού, φορέων που αποκρυσταλλώνουν διαφορετικά κοινωνικά συμφέροντα. Αυτοί είναι που αναφέρονται στην «ενότητα των αντιθέτων» στην Ελλάδα, μέσω μιας διαδικασίας ριζοσπαστικοποίησης των δημοκρατικών θεσμών. Σε αυτούς απαντώ: αυτή η ενότητα που εκφράζει πολιτικώς την κοινωνική συνοχή στην πατρίδα μας - και που αποτελεί και δική μου «αναγκαιότητα» - δεν μπορεί να προκύψει ιδεαλιστικά, στο πλαίσιο μιας εγελιανής διαλεκτικής, αλλά αποκλειστικά δια της ρήξεως των αντιθέτων στην Ελλάδα της κρίσης. Με την ρήξη μεταξύ της επιχειρηματικότητας με τη διαπλοκή, όπως και της ρήξης της πολιτικής με τη διαπλοκή αντίστοιχα, ή της εργασίας με κεφαλαιοκρατικές στρατηγικές που την μετατρέπουν σε μορφή δουλείας, ή των εργαζομένων με τους απασχολήσιμους, ή των παραγωγών με την τράπεζα, ή των καταναλωτών με την ψυχαναγκαστική ηθική της κατανάλωσης και την λειτουργία της «κάρτας». Το κεφάλαιο δεν είναι αντίθετο προς την εργασία, για παράδειγμα. Αντίθετο στην ηθική της εργασίας, άρα και προς το συμφέρον των εργαζομένων, είναι, ωστόσο, πολιτικές κεφαλαιουχικής υπερ-συσσώρευσης. Και έτσι για να επέλθει η αναγκαία «ενότητα των αντιθέτων», ώστε μέσω αυτής να επιτευχθεί μια κοινωνικά βιώσιμη και σχετικά δίκαιη λύση στην ελληνική κρίση, προαπαιτείται ρήξη με την ηθική που διαμόρφωσε τις πολιτικές ανταγωνισμού και συνεργασίας στην Ελλάδα κατά την περίοδο της «συναίνεσης στο κέντρο» - ουσιαστικά από την πολιτική κρίση και ραδιοτηλεοπτική απορρύθμιση στο τέλος του 1980 έως τις ημέρες της παρούσης σύνθετης κρίσης. Μόνον δια της ρήξεως των αντίθετων με την ηθική που χαρακτήρισε την πολιτική ανάπτυξη της διαπλοκής και του λεγόμενου μεσαίου χώρου στην Ελλάδα, θα μπορούσε να επιτευχθεί σήμερα μια μορφή «ενότητας των αντιθέτων» που ουσιαστικά συνθέτουν τα παράδοξα της δημοκρατίας με κορυφαίο ζεύγος αντιθέτων την ισότητα με την ελευθερία. Στη σημερινή Ελλάδα, αγαπητέ αναγνώστη, εναλλακτική πολιτική σημαίνει άσκηση μιας «πολιτικής του παράδοξου» (διάβασε William Connolly, The Ethos of Pluralization) σε αντίθεση με την «πολιτική της συμμόρφωσης» στην τρόικα. Αυτήν ακριβώς την πολιτική στρατηγική εξέφρασαν και εκφράζουν οι αναλύσεις μου και τα σημειώματά μου. Τι να πεις όμως όταν έχεις να κάνεις με ανόητους και όχι απλώς αντίθετους, που ως μη-παλαιοκομματική άποψη θεωρούν την σαχλαμάρα: «δεν είναι πολιτική η άρνηση του χρέους»! Σύμφωνοι, άσχετε με τις πολιτικές ιδέες, εκσυγχρονισμένε δια του σακιδίου νέε πολιτικέ: μπορεί η άρνηση του χρέους να μην είναι πολιτική, αλλά χωρίς μια στρατηγική άρνησης του χρέους δεν θα μπορούσες ποτέ να κάνεις πολιτική στη σημερινή Ελλάδα! Κατάλαβες; Αν ναι, πήρες μια ιδέα πως δια της ρήξης των αντίθετων, επιτυγχάνεται η ενότητα των αντιθέτων… προσωρινά ασφαλώς. Μόνον που αυτό το «προσωρινά» δομεί ένα στιβαρό πολιτισμικά, γνωστικό-κοινωνικοπολιτικό μοντέλο, ικανό να αντιμετωπίσει με πραγματιστικούς όρους την οικονομική κρίση υπέρ των συμφερόντων των δύο τρίτων των ελλήνων.