Δημοτική και Βαρβάκειος: καταγράφοντας μια παρεξήγηση

του Δημήτρη Φύσσα

Μέρες που είναι, είθισται ο κόσμος να κατεβαίνει από τις συνοικίες στην οδό Αθηνάς πυκνότερος απ΄ό,τι τις καθημερινές, για να ψωνίσει όσα απαιτούνται και να στρωθεί το πασχαλιάτικο τραπέζι. Κατεβαίνει λοιπόν «στην Αγορά».

Σε ποιά ακριβώς «Αγορά» όμως;

Ως γνωστόν, στην Αθηνάς υπάρχουν δυο αγορές αντικριστές: ανατολικά η παλιά, μισο-νεοκλασική αγορά των κρεάτων και ψαρικών, δυτικά η η αγορά των φρούτων - λαχανικών - ειδών μπακαλικής.

Η πρώτη είναι η Δημοτική Αγορά (το γράφει κιόλας στην είσοδό της, αν σταθείτε απέναντι θα το δείτε). Τη δημιούργησε ο Δήμος Αθηναίων στο διάστημα 1878 - 1886, οπότε και εγκαινιάστηκε ως «Νέα Δημοτική Αγορά» (ενδιάμεσα, το 1884, είχε καεί από πυρκαγιά η παλιά Αγορά, μια σειρά ταλαίπωρερς ξύλινες παράγκες και πάγκοι δηλαδή, που λειτουργούσαν στο χώρο της βιβλιοθήκης του Αδριανού, στο Μοναστηράκι). Η Δημοτική Αγορά έγιεν στη συνέχεια γνωστή ως σκέτη «Αγορά» ή Κρεαταγορά / Ψαραγορά (ανάλογα).

Η δεύτερη είναι η Βαρβάκειος. Ονομάστηκε έτσι γιατί κληρονόμησε το όνομα του Βαρβάκειου Λυκείου, που ήταν χτισμένο στο οικόπεδό της. Ήταν εξαίρετο νεοκλασικό έργο του Κάλκου και λειτούργησε στο διάστημα 1860 - 1944, οπότε μισοκαταστράφηκε στα Δεκεμβριανά και κατεδαφίστηκε τη δεκαετία του ΄50. Γύρω από το νεοκλασικό κτίριο υπήρχαν φτωχικά καταστήματα, συνήθως ειδών από δεύτερο χέρι, γι΄αυτό και η λέξη «Βαρβάκειο» σήμαινε επί δεκαετίες κάτι σαν «Γιουσουρούμ».

Μετά την καταστροφή του Βαρβάκειου, ο χώρος παράκμασε. Πολύ αργότερα χτίστηκαν τα σημερινά κτίρια και εγκαταστάθηκαν εδώ, στη Βαρβάκειο, τα φρούτα και τα λαχανικά. Βαρβάκειος συνεπώς είναι η προς τα δυτικά αγορά των νωπών φυτικών προϊόντων και της μπακαλικής, η άλλη είναι η Δημοτική.

Στις μέρες μας, ακούμε ν΄ αποκαλείται «Βαρβάκειος» η Δημοτική, ουσιαστικά να λέγονται και οι δύο αγορές «Βαρβάκειος». Από καθωσπρεπισμό φαντάζομαι, μια και δεν είναι κομιλφό να λέμε «Κρεαταγορά» ή «Ψαραγορά», ενώ το «Βαρβάκειος» (καθώς μάλιστα αυτό το θηλυκό δευτερόκλιτο φαντάζει και έντονα αρχαιοπρεπές), το «προτιμάνε» και οι ίδιοι που δουλεύουν εκεί. Νιώθουν ανώτεροι άνθρωποι, όχι κοινοί χασάπηδες και ψαράδες.

Έτσι προχωρεί η ανιστόρητη διαδικασία και χάνεται ένα τοπόσημο που δημιούργησε τοπωύμιο επί 120 χρόνια: η Δημοτική Αγορά της Αθήνας.

[email protected]