Τι θα συμβεί στην Ευρώπη αν βγει ο Τραμπ

Δεν θα το παραδεχτούν ποτέ δημοσίως, αλλά κάποιοι Ευρωπαίοι πολιτικοί δεν θα αναστατώνονταν και πολύ αν κέρδιζε ο Τραμπ, σχολιάζει ο Matthew Karnitschnig.

Οι προσεκτικοί αναλυτές της ευρωπαϊκής πολιτικής δικαιολογημένα - πίσω από το επιφώνημα-σοκ και τρόμου για την προοπτική μιας προεδρίας Ντόναλντ Τραμπ- θα ανίχνευαν ένα περιστασιακό ειρωνικό χαμόγελο όταν η συζήτηση στρέφεται προς τον Ρεπουμπλικάνο προεδρικό υποψήφιο των ΗΠΑ. Σίγουρα, δύσκολα περνά μια ημέρα χωρίς κάποιος ανώτερος αξιωματούχος

της ΕΕ να μην εκφράσει σοβαρές ανησυχίες για την πιθανότητα ο Τραμπ να κερδίσει τις εκλογές. Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτι Σουλτς προειδοποίησε πρόσφατα ότι ο Τραμπ "θα είναι ένα πρόβλημα όχι μόνο για την ΕΕ αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο". Ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, ο οποίος αντιμετωπίζει τις δικές της προκλήσεις με τον δεξιό λαϊκισμό, δήλωσε πρόσφατα ότι ο Τραμπ "σε κάνει να θες να ξεράσεις". Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαγιερ, εγκαταλείποντας τη συνήθη ρητορική εγκράτεια του τον περασμένο μήνα, χαρακτήρισε τον Τραμπ "ιεροκήρυκα του μίσους".

Και όμως, σε ορισμένους κύκλους τουλάχιστον, ο Τραμπ προκαλεί κάποια αισιοδοξία. Κανένας ευρωπαίος πολιτικός δεν θα το παραδεχτεί δημοσίως, αλλά σε μερικά κράτη της ηπειρωτικής Ευρώπης ο Τραμπ παρουσιάζει μια μοναδική ευκαιρία για χειραφέτηση από την αμερικανική επιρροή.

Σε διάφορους βαθμούς, το πλήγμα στην Αμερική αποτελεί εδώ και δεκαετίες ένα στήριγμα τόσο στην δεξιά όσο και στην αριστερά ευρωπαϊκή πολιτική. Από τα μεταλλαγμένα ως το Γκουαντάναμο, από τον πόλεμο των drones ως την θανατική ποινή, οι ευρωπαίοι πολιτικοί συχνά βρίσκουν λόγους για να επιτίθενται στις ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα, τα δεινά της επιρροής των ΗΠΑ είναι ένα από τα λίγα πράγματα που οι ευρωπαίοι πολιτικοί, από σχεδόν κάθε κομμάτι του πολιτικού φάσματος, μπορούν να συμφωνήσουν. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, κάποιος είναι εξίσου πιθανό να δει ένα πλακάτ που να γράφει "Ami Go Home" ("Ami" είναι στην γερμανική αργκό οι Αμερικάνοι) σε ένα συλλαλητήριο αριστερού κόμματος όσο και σε μια συγκέντρωση του ακροδεξιού Εναλλακτική για τη Γερμανία.

Ακριβώς όπως η ΕΕ ήταν ένας βολικός στόχος για τους Βρετανούς πολιτικούς όλων των αποχρώσεων κατά τις τελευταίες δεκαετίες, με αποκορύφωμα το Brexit, οι ΗΠΑ εξυπηρετούν έναν παρόμοιο σκοπό για πολλούς Ευρωπαίους πολιτικούς. Ακόμη και εκείνοι που πρεσβεύουν μια βαθιά δέσμευση στην διατλαντική σχέση, συχνά δεν μπορούν να αντισταθούν στο να χρησιμοποιούν τη ρητορική εναντίον των ΗΠΑ για να αποσπάσουν την προσοχή από τα δικά τους τρωτά σημεία.

Μόλις την περασμένη εβδομάδα, ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, χαιρετίζοντας την απόφαση της Επιτροπής για την Apple σχετικά με την ιρλανδική φορολογική ποινή, δήλωσε: "Η Ευρώπη δεν είναι η Άγρια Δύση". Όποιος το άκουσε γνωρίζει ότι "Άγρια Δύση" σημαίνει Αμερική. "Δεν είμαστε οι Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης" πρόσθεσε ο Γιούνκερ, καταχειροκροτούμενος από τους συγκεντρωμένους ευρωβουλευτές. "Είμαστε πολύ πιο ποικιλόμορφοι στην Ευρώπη και ισχυρότεροι".

Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι στο κέντρο του πολιτικού φάσματος της Ευρώπης πραγματικά φοβούνται τις συνέπειες μιας νίκης Τραμπ και την αποδυνάμωση της διατλαντικής σχέσης. Άλλοι, όμως, βλέπουν μια πολύ καλή ευκαιρία που δεν μπορεί να πάει χαμένη. Όσο μετριοπαθείς πολιτικοί όπως ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα η υποψήφια των Δημοκρατικών Χίλαρι Κλίντον καταλαμβάνουν το Λευκό Οίκο, οι αντι-αμερικανοί πολιτικοί θα είναι δύσκολο να μετατρέψουν τη ρητορική τους σε πραγματικότητα. Η προεδρία Τραμπ θα τους αναγκάσει να επανεξετάσουν.

Ιδού πέντε λόγοι που κάποιοι Ευρωπαίοι πολιτικοί θέλουν "κρυφά" την εκλογή Τραμπ:

Το τέλος του ελεύθερου εμπορίου: Από την αρχή, οι ευρωπαίοι εμπορικοί διαπραγματευτές προειδοποίησαν ότι ο αντι-αμερικανισμός θέτει τη μεγαλύτερη απειλή για μια σαρωτική διατλαντική εμπορική συμφωνία. Η Διατλαντική Εταιρική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων (ΤΤΙΡ), η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου που είναι υπό διαπραγμάτευση με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, επί μήνες προσπαθεί να επιβιώσει. Μια νίκη του Τραμπ όχι μόνο θα δώσει τέλος σε κάθε εναπομένουσα ελπίδα για επιτυχία, αλλά και θα υπονομεύσει την καρδιά των διαπραγματεύσεων.

Οι αντίπαλοι της συμφωνίας την θεωρούν Δούρειο Ίππο του εμπορίου, με σκοπό να δώσει στις εταιρείες των ΗΠΑ ακόμη μεγαλύτερη επιρροή στην Ευρώπη. Ο Τραμπ έχει υποστηρίξει το αντίθετο, ότι οι συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου πλήττουν τους αμερικανούς εργαζόμενους.

Η γέννηση ενός στρατού της ΕΕ: Οι ΗΠΑ έχουν εγγυηθεί την ασφάλεια της Ευρώπης εδώ και δεκαετίες μέσω του ΝΑΤΟ, τοποθετώντας αποτελεσματικά μια τεράστια ομπρέλα ασφαλείας πάνω από το μεγαλύτερο μέρος της ηπείρου. Αυτή η εξάρτηση δεν αρέσει σε όλους. Παρότι οι στρατιωτικές δαπάνες της Ευρώπης δεν έχουν καμία σχέση με των ΗΠΑ (που συνεισφέρουν περίπου το 75 τοις εκατό του συνόλου του ΝΑΤΟ), οι πολιτικοί στη Γαλλία και τη Γερμανία είναι πρόθυμοι να δημιουργήσουν μια ευρωπαϊκή αμυντική δύναμη. Η ιδέα δεν είναι νέα και αντιμετωπίζει μυριάδες εμπόδια, κυρίως το ζήτημα του πώς να τη χρηματοδοτήσουν με τον ελάχιστο προϋπολογισμό της Ευρώπης.

Παρόλα αυτά, μια νίκη του Τραμπ θα δώσει στην πρωτοβουλία σημαντική ώθηση. Όπως και με την εμπορική συμφωνία, ο Τραμπ πιθανότατα θα είναι στην ευχάριστη θέση να αφήσει τους Ευρωπαίους να φροντίσουν τον εαυτό τους.

Η διάλυση της παρακολούθησης του "Μεγάλου αδελφού": Το πιο συναισθηματικό παράπονό της Ευρώπης για την αμερικανική επιρροή τα τελευταία χρόνια περιστρέφεται γύρω από τη μαζική παρακολούθηση. Οι αποκαλύψεις του Έντουαρντ Σνόουντεν έχουν πείσει την Ευρώπη ότι κανείς - είτε πρόκειται για την Άνγκελα Μέρκελ είτε για τους απλούς πολίτες- δεν είναι ασφαλής από την ψηφιακή παρακολούθηση της NSA.

Αν και η πραγματικότητα είναι κάπως λιγότερο δραματική, πολλοί Ευρωπαίοι έχουν πεισθεί ότι οι ΗΠΑ παρακολουθούν τα τηλέφωνά τους. Ο Σνόουντεν, ένας άνθρωπος που κατά τον Τραμπ θα πρέπει να εκτελεστεί, έχει γίνει ένας σύγχρονος Τσε Γκεβάρα για τη νεολαία της Ευρώπης. Παρόλες τις διατλαντικές εντάσεις γύρω από τη μαζική παρακολούθηση, η Ευρώπη εξακολουθεί να συνεργάζεται με τις ΗΠΑ, κυρίως για να αποκτήσει πρόσβαση στις υπηρεσίες πληροφοριών και στους ισλαμιστές τρομοκράτες. Μια νίκη του Τραμπ θα ήταν ευπρόσδεκτη είδηση για όσους αντιτίθενται σε μια τέτοια συνεργασία.

Η πάταξη της Wall Street: Η επιρροή των τραπεζών της Wall Street στην Ευρώπη αποτελεί εδώ και καιρό εμπόδιο στην αντι-αμερικανική ελίτ της Ευρώπης αλλά και στους λαϊκιστές. Για παράδειγμα, καμία θεωρία συνωμοσίας σχετικά με την κρίση χρέους της ευρωζώνης δεν είναι πλήρης χωρίς σκοτεινούς υπαινιγμούς σχετικά με τις εικαζόμενες μηχανορραφίες στην οικονομική περιοχή της Νέας Υόρκης. Το πρόσφατο περιστατικό με τον πρώην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο που δουλεύει στην Goldman Sachs δείχνει τον βαθμό δυσπιστίας. "Η Goldman Sachs ήταν ένας από τους οργανισμούς που συνέβαλαν στην οικονομική κρίση κατά την περίοδο 2007-2009, οπότε αναρωτιόμαστε για αυτή την συγκεκριμένη τράπεζα" δήλωσε ο Γιούνκερ την περασμένη εβδομάδα, εξηγώντας γιατί ζήτησε έρευνα σχετικά με την κίνηση του Μπαρόζο. Άσχετα με το ότι η ΕΕ δεν έχει καμία ειδική απαγόρευση για να εργάζονται οι υπάλληλοί της στην Goldman ή αν και οι ευρωπαϊκές τράπεζες, όπως η Deutsche Bank, έχουν επίσης βάλει ένα χεράκι στην αναταραχή. Δικαιολογημένα ή όχι, η Wall Street θεωρείται τοξική στην Ευρώπη. Οι πολιτικοί της Αριστεράς είχαν τις τράπεζες της Wall Street στο στόχαστρό τους για κάποιο χρονικό διάστημα. Η νίκη του Τραμπ θα παρουσιάσει μια καλή ευκαιρία για καταστολή.

"Schadenfreude": Η πιο ισχυρή κινητήρια δύναμη που οδηγεί τις ελπίδες της Ευρώπης για μια νίκη Τραμπ είναι η απλή ικανοποίηση από την κακοτυχία. Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ποτέ δεν κατανόησαν τις αξιώσεις εξαίρεσης των ΗΠΑ. Και επί δεκαετίες, έχουν υποβληθεί στις αμερικανικές απαιτήσεις περί ηθικής ανωτερότητας. Οι ΗΠΑ όχι μόνο απελευθέρωσαν την Ευρώπη από τον φασισμό, αλλά απελευθέρωσαν επίσης την ήπειρο από τα νύχια του κομμουνισμού, είναι κάτι που ακούγεται συχνά. Για πολλούς Ευρωπαίους, ο Πρόεδρος Τραμπ θα αποδείξει ότι οι ΗΠΑ δεν είναι τίποτα διαφορετικό από την Ευρώπη: είναι εξίσου δυσλειτουργική, εξίσου ευάλωτη στα βασικά της ένστικτά και εξίσου ευαίσθητη στις ψεύτικες υποσχέσεις ενός δημαγωγού.

politico.eu

Διαβάστε περισσότερα