Τι συμβαίνει με την παραγωγή πετρελαίου;

Το σχιστολιθικό φυσικό αέριο και η χαλάρωση των κυρώσεων στο Ιράν θα δοκιμάσουν την ικανότητα του ΟΠΕΚ να περιορίσει την παραγωγή και να κρατήσει τις τιμές, γράφουν στους Financial Times οι Ajay Makan και Neil Hume.

Σε ένα ιδιωτικό δείπνο στις αρχές Νοεμβρίου, ζήτησαν από μια ομάδα στελεχών σε μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες εμπορίου του κόσμου να προβλέψουν την τιμή του πετρελαίου

σε διάστημα ενός έτους. Όλες ανεξαιρέτως οι προβλέψεις, γραμμένες σε κάρτες χωρίς διαβούλευση, ήταν ότι το αργό πετρέλαιο μπρεντ θα πέσει κάτω από τα 100 δολάρια το βαρέλι, το επίπεδο στο οποίο το εμπορεύονται τα τελευταία τρία χρόνια τουλάχιστον.

Αυτές οι προβλέψεις αντικατοπτρίζουν μια αυξανόμενη συναίνεση στην αγορά πετρελαίου. Από το σχιστόλιθο των ΗΠΑ ως την χαλάρωση των κυρώσεων στο Ιράν, τα επόμενα χρόνια αναμένεται να δώσουν τεράστια ώθηση στην παγκόσμια παραγωγή, αντιστρέφοντας τη δομή της αγοράς πετρελαίου στην οποία οι προμήθειες εδώ και καιρό διανέμονται από λίγους παραγωγούς.

Αυτό ανησυχεί την ομάδα παραγωγών πετρελαίου του ΟΠΕΚ, καθώς οι υπουργοί της προετοιμάζονται για μια συνάντηση στη Βιέννη αυτή την εβδομάδα. Η σύμπραξη των παραγωγών της Μέσης Ανατολής, της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής έχει σημαντική άνοδο, καθώς οι τιμές έχουν μείνει υψηλές, επιτρέποντας σε κάποια μέλη να αντλούν όσο πετρέλαιο μπορούν. Αλλά πολλοί μετεωρολόγοι αναμένουν ο ΟΠΕΚ να μειώσει την παραγωγή του το επόμενο έτος, καθώς η προσφορά αυξάνεται από τις ΗΠΑ, τον Καναδά, το Καζακστάν και άλλες χώρες εκτός του καρτέλ.

«Ο ΟΠΕΚ εξακολουθεί να είναι ζωτικής σημασίας για την αγορά λόγω της ικανότητάς του να μειώνει την παραγωγή του. Το ερώτημα είναι κατά πόσον αν κάποιο μέλος, εκτός από τη Σαουδική Αραβία, είναι έτοιμο να το κάνει αυτό στο μέλλον, σε απάντηση στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς», λέει ο Jason Bordoff , διευθυντής του Κέντρου για την Παγκόσμια Ενεργειακή Πολιτική του Πανεπιστημίου Columbia, και μέχρι πρόσφατα αξιωματούχος της κυβέρνησης Ομπάμα.

Η συζήτηση της επανάστασης του εφοδιασμού στο πετρέλαιο αρχίζει στις ΗΠΑ. Η Αμερική παράγει περισσότερο αργό από ό,τι εισάγει, για πρώτη φορά από τη δεκαετία του 1990. Μέσα σε λίγα χρόνια αναμένεται να είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο. Η χώρα μπορεί επίσης να απαλλαχθεί από τον εθισμό της στο πετρέλαιο. Φέτος, η κατανάλωση προϊόντων πετρελαίου βρίσκεται 10 τοις εκατό κάτω από τα υψηλά του 2005 , ενώ το φθηνό και άφθονο σχιστολιθικό φυσικό αέριο περνά σε μηχανές τρένων και φορτηγών, εισβάλοντας στο μονοπώλιο του πετρελαίου ως καύσιμο μεταφορών.

Μέχρι στιγμής αυτό έχει μικρή επίδραση στις τιμές του πετρελαίου, καθώς ο εμφύλιος πόλεμος στη Λιβύη και η επιβολή κυρώσεων κατά του Ιράν αντιστάθμισαν την αύξηση της παραγωγής των ΗΠΑ. Το Brent ήταν κατά μέσο όρο περίπου στα 108,50 δολάρια το βαρέλι φέτος και η Σαουδική Αραβία έπρεπε να παράγει σε επίπεδα ρεκόρ, πάνω από 10 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Η παραγωγή από τα άλλα κράτη του Κόλπου, το Κουβέιτ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, είναι επίσης κοντά, ή σε επίπεδα ρεκόρ.

Οι εισαγωγές των ΗΠΑ από τη Μέση Ανατολή συνεχίζουν εντυπωσιακά καλά, επίσης, καθώς τα εξελιγμένα διυλιστήρια του Τέξας συνεχίζουν να βασίζονται στο βαρύτερο αργό πετρέλαιο της περιοχής. Αλλά ο μετασχηματισμός των ΗΠΑ δεν έχει περάσει απαρατήρητος στον Κόλπο, ιδιαίτερα στο Ριάντ. «Οι ΗΠΑ λένε ότι θα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο, ότι θα γίνουν ανεξάρτητες ενεργειακά και ότι ο κόσμος θα εξαρτάται λιγότερο από το εισαγόμενο πετρέλαιο. Όλα αυτά τα μηνύματα είναι ανησυχητικά», λέει ο Mohammad Al Sabban, ανώτερος σύμβουλος του υπουργού πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας από το 1986 μέχρι πέρυσι.

Οι Σαουδάραβες παρατηρητές δεν ανησυχούν τόσο πολύ από την αυξανόμενη παραγωγή των ΗΠΑ, όσο από αυτό που θεωρούν ως αλλαγή στην στρατηγική του παλαιότερου συμμάχου τους. Η συμφωνία με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα την περασμένη εβδομάδα και η υποχώρηση των ΗΠΑ από τις αεροπορικές επιθέσεις εναντίον της Συρίας ανησυχούν τις σουνιτικές μοναρχίες του Κόλπου, ότι οι ΗΠΑ φλερτάρουν με τους σιίτες αντιπάλους τους στην περιοχή. Παλαιοί και νυν αξιωματούχοι της βιομηχανίας στη χώρα θεωρούν ότι υπάρχει μια άμεση σχέση μεταξύ της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής και της αγοράς πετρελαίου.[…]

Τα τελευταία τρία χρόνια, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA), ο οποίος διαμορφώνει την ενεργειακή πολιτική για τις βιομηχανικές χώρες, έχει υποτιμήσει τη ζήτηση για το αργό του ΟΠΕΚ κατά την έναρξη του έτους. Τώρα μετριάζει την αισιοδοξία του για την αύξηση της προσφοράς εκτός ΟΠΕΚ. Στην ετήσια έκθεσή του για τις παγκόσμιες ενεργειακές αγορές τον περασμένο μήνα, ο οργανισμός που εδρεύει στο Παρίσι χαρακτήρισε τον σχιστόλιθο ως απλώς μια σύντομη μεσοβασιλεία στον κατά τα άλλα σταθερό έλεγχο του ΟΠΕΚ στην αγορά πετρελαίου.

«Ανησυχώ ότι δίνουμε λάθος μηνύματα προς τη Μέση Ανατολή, η οποία μπορεί να καταλήξει να μην έχει επενδύσεις μαζί μας σε εύθετο χρόνο», δήλωσε ο Fatih Birol, επικεφαλής οικονομολόγος του ΙΕΑ. «Η συμπεριφορά ‘περιμένουμε και βλέπουμε’ σίγουρα δεν είναι προς το συμφέρον των καταναλωτών ή της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου, διότι αυτό μπορεί να σημαίνει σημαντικά υψηλότερες τιμές στο μέλλον».
Ο IEA αναμένει ότι η αμερικανική παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου θα κορυφωθεί το 2020 και θα μειωθεί στη συνέχεια. Έξω από τις ΗΠΑ, ο IEA αναμένει η παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου να συνεισφέρει μόνο 1.5 εκατ. βαρέλια ανά ημέρα στην προμήθεια ως το 2035, καθώς χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα κάνουν περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά την απελευθέρωση των σχιστολιθικών αποθεματικών τους. Έπειτα υπάρχει και το κόστος παραγωγής. Ακόμα και όταν παράγεται στην ώρα του και βάσει προϋπολογισμού, το μη συμβατικό πετρέλαιο είναι ακριβό.

Ίσως η μεγαλύτερη απειλή για τον ΟΠΕΚ – εκτός από μια κρίση των αναδυόμενων αγορών ή μια απότομη επιβράδυνση στην οικονομική ανάπτυξη της Κίνας – προέρχεται εκ των έσω: η δυνατότητα να παραχθεί πολύ φθηνότερο πετρέλαιο από τα μέλη του. Μια συνολική συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα θα μπορούσε να κάνει την Τεχεράνη να αυξήσει την παραγωγή κατά 1 εκατ. b/d μέσα σε λίγους μήνες. Το Ιράκ έχει ως στόχο να αυξήσει την παραγωγή από περίπου 500.000 b/d το επόμενο έτος σε 3.5 εκατ. b/d καθώς συνεχίζει να ανοικοδομεί τη βιομηχανία πετρελαίου του μετά την αμερικανική εισβολή.

Έχοντας αποκλειστεί από την αγορά, από τις κυρώσεις και τον πόλεμο, το Ιράν και το Ιράκ είναι απίθανο να λάβουν σοβαρά υπόψη τον στόχο παραγωγής του καρτέλ των 30 εκατ. b/d, καθώς επιδιώκουν να ανακτήσουν το μερίδιο αγοράς. Ο Ed Morse, ένας βετεράνος αναλυτής της Citi, υποστηρίζει ότι ο ΟΠΕΚ θα αναγκαστεί να αντιμετωπίσει την αύξηση της παραγωγής μέσα από τις τάξεις του τον επόμενο χρόνο, καθώς η αυξανόμενη παραγωγή των ΗΠΑ περιορίζει τη ζήτηση για αργό του ΟΠΕΚ. Επίσης πιστεύει ότι οι περισσότεροι αναλυτές υποτιμούν το ενδεχόμενο η έκρηξη του σχιστολιθικού πετρελαίου των ΗΠΑ να επαναληφθεί και σε άλλες χώρες, θέτοντας περαιτέρω μακροπρόθεσμες προκλήσεις στη σύμπραξη. Άλλοι πάνε παραπέρα. «Η εποχή του ΟΠΕΚ έχει περάσει», λέει ο Fereidun Fesharaki, πρόεδρος της συμβουλευτικής Facts Global Energy. «Μπαίνουμε σε έναν νέο κόσμο με αφθονία υδρογονανθράκων και ποικιλία εφοδιασμο. Η κατεύθυνση είναι σαφής, είναι απλώς θέμα χρόνου». […]

Για την επόμενη δεκαετία, στις αγορές πετρελαίου πολλά θα εξαρτηθούν από το Ιράκ, γράφει ο Ajay Makan. Ο πόλεμος και κυρώσεις περιόρισαν την παραγωγή από το 1990 έως το 2008, αφήνοντας το Ιράκ με άφθονα αποθέματα που είναι σχετικά φθηνά για εκμετάλλευση. Το Ιράκ έχει ξεπεράσει το Ιράν ως ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός του ΟΠΕΚ. Ο IEA αναμένει η παραγωγή να διπλασιαστεί έως 6 εκατ βαρέλια ημερησίως έως το 2020.

Αλλά αυτό το έτος υπήρξε το πιο αιματηρό από το 2008. Η βία εξαπλώνεται στον σιιτικό νότο, την βασική περιοχή παραγωγής πετρελαίου του Ιράκ. Η νευρκότηητα σάρωσε τη βιομηχανία τον περασμένο μήνα, όταν ο Baker Hughes, ένας αμερικανικός όμιλος υπηρεσιών κοιτασμάτων πετρελαίου, ανέστειλε τη λειτουργία του και Σιίτες διαδηλωτές, εξοργισμένοι από μια θρησκευτική προσβολή, επιτέθηκαν σε έναν καταυλισμό της Schlumberger, μιας άλλης εταιρείας παροχής υπηρεσιών πετρελαίου.

Οι έμποροι αρχίζουν να περιορίσουν τις προσδοκίες για τη χώρα. «Ο κλάδος θεωρεί δεδομένο ότι θα υπάρξουν προβλήματα ασφαλείας σε συνεχή βάση» λέει ο David Fyfe , επικεφαλής ανάλυσης της Gunvor. «Αντί για μισό εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα επιπλέον εξαγωγών, θα μπορούσαμε να δούμε μόνο ελάχιστα από αυτά».
Ένας άλλος επιχειρηματίας είναι ακόμη πιο απαισιόδοξος: «Θα είναι μια πρόκληση το να αποφευχθεί μια σημαντική αναστάτωση στη βιομηχανία. Η αύξηση των εξαγωγών δεν είναι εγγυημένη». Εκτός από τα προβλήματα ασφαλείας, διεθνείς εταιρείες πετρελαίου υποστηρίζουν πως η εξαιτίας της διαλυμένης υποδομής είναι αδύνατον να αυξήσουν την παραγωγή σε επίπεδα που έχουν συμφωνηθεί με την κυβέρνηση.

Ο βασικός τερματικός σταθμός εξαγωγής του Ιράκ κοντά στη Βασόρα είναι ευάλωτος σε διακοπές. Τον Νοέμβριο οι εξαγωγές σταμάτησαν, όταν οι κακές καιρικές συνθήκες δεν επέτρεψαν τη φόρτωση των πλοίων. Αυτό σήμαινε ότι η πετρελαιοπηγή της Ρουμάιλα, η μεγαλύτερη του Ιράκ με περισσότερα από 1.3 εκατ. b/d παραγωγή, έπρεπε να κλείσει για λίγες ημέρες.

http://www.ft.com/intl/cms/s/0/bc23bc7a-581a-11e3-82fc-00144feabdc0.html#axzz2mK5r7W31