Συρία: έντονο παρασκήνιο και ισορροπίες τρόμου πίσω από τις συνομιλίες της Γενεύης

Σε εξέλιξη βρίσκεται από το πρωί στη Γενεύη ο δεύτερος γύρος συνομιλιών ανάμεσα σε αντιπροσωπείες της συριακής ηγεσίας και της συριακής αντιπολίτευσης, με τη δεύτερη να εκπροσωπεί κυρίως τις δυνάμεις εκείνες που εκφράζονται μέσα από την Εθνική Συριακή Συμμαχία αλλά όχι και την πλειοψηφία των ενόπλων ακραίων ισλαμιστικών οργανώσεων που δρουν στη χώρα. Σύμφωνα με έγγραφο που απέστειλε ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ Λακχντάρ Μπραχίμι, το Σαββατοκύριακο, στις δύο πλευρές και δημοσιεύεται σήμερα από το πρακτορείο Reuters,

ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ θέτει δύο βασικά θέματα προς συζήτηση: τον τερματισμό των συγκρούσεων και την ανταλλαγή απόψεων για την ανάδειξη μεταβατικού κυβερνητικού σχήματος τόσο από πλευράς λειτουργικότητας, δομής και θεσμών όσο φυσικά και από πλευράς στόχου και προσώπων. Χαρακτηρίζει ο ίδιος «εξαιρετικά πολύπλοκα» και τα δύο ζητήματα αναγνωρίζοντας ότι θα χρειαστούν μακροσκελείς και χρονοβόρες συζητήσεις αλλά καλεί τις δύο πλευρές να δεσμευτούν ότι θα καταβάλλουν ειλικρινείς προσπάθειες επίτευξης κάποιου είδους λύσης, επιλέγοντας αρχικά να τις συναντήσει ξεχωριστά.

Στο πλαίσιο των συζητήσεων θεωρούνταν μάλλον βέβαιο ότι θα τεθεί εκ νέου η αναγκαιότητα επίτευξης μιας νέας συμφωνίας παράτασης της κατάπαυσης του πυρός στην πόλη Χομς. Την Κυριακή το βράδυ έληξε η τριήμερη εκεχειρία που επιτεύχθηκε μετά από πολλές παλινωδίες κατά την οποία, παρά τα σποραδικά πυρά και τις εκρήξεις, απομακρύνθηκαν από τη ρημαγμένη πόλη περίπου 600 εγκλωβισμένοι πολίτες και παραδόθηκαν τρόφιμα και φάρμακα σε όσους παρέμειναν εκεί (οι οποίοι πλέον εκτιμάται ότι δεν ξεπερνούν τις 2.500 από το 1,5 εκατομμύριο που κάποτε κατοικούσε στην τρίτη μεγαλύτερη πόλη της χώρας).

Τα δύο ζητήματα που θέτει ο Μπραχίμι, ασχέτως αν ο ίδιος τα παρουσιάζει ως μια προσέγγιση «βήμα βήμα», αποτελούν πρακτικά το «όλον» μιας οποιασδήποτε τελικής συμφωνίας όπως έχει εξελιχθεί η κατάσταση στη Συρία. Το βασικό είναι να σταματήσουν οι μάχες και να συμφωνηθεί η επόμενη μέρα σε επίπεδο εξουσίας. Ουσιαστικά στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης τίθενται αυτά για τα οποία έχει αιματοκυλιστεί η χώρα. Και τίθενται σε δύο επίπεδα.

Στο πρώτο επίπεδο, το προφανές, η διαπραγμάτευση αφορά τους άμεσα εμπλεκόμενους σε αυτήν. Η πλευρά της συριακής ηγεσίας εμφανίζεται ενισχυμένη δεδομένων των αλλεπάλληλων νικών, έστω και μικρών, που ο συριακός στρατός και οι ένοπλοι που συνεργάζονται με αυτόν, πετυχαίνουν στο πεδίο της μάχης. Και όσο περισσότερο «τρενάρει» η συζήτηση και συνεχίζονται οι «νίκες» τόσο βελτιώνεται η διαπραγματευτική της ισχύ. Από την άλλη, η πλευρά της συριακής αντιπολίτευσης θέτει μετ’ επιτάσεως το ζήτημα της απομάκρυνσης του ίδιου του Άσαντ τονίζοντας ότι δεν μπορεί να είναι «μέρος της λύσης αφού ήταν μέρος του προβλήματος». Τα επιχειρήματά της, όμως, δεν αποδυναμώνονται λόγω απαξίωσής της από τα ακραία ισλαμιστικά στοιχεία που έχουν «το πάνω χέρι» στο πεδίο της μάχης. Η θέση της συριακής αντιπολίτευσης γίνεται δεινότερη από τις ανοιχτές πλέον συγκρούσεις ανάμεσα σε ενόπλους οργανώσεων που δηλώνουν αντιπολιτευτικές.

Στο δεύτερο επίπεδο, η διαπραγμάτευση αφορά το έντονο γεωστρατηγικό παρασκήνιο που κρύβεται πίσω από την αιματηρή κρίση στη Συρία και στο οποίο εμπλέκονται πολύ περισσότερες πλευρές. Η έκβαση της διαπραγμάτευσης στη Γενεύη θα κριθεί, λοιπόν, σε μεγάλο βαθμό από τις διαβουλεύσεις, αναδιατάξεις συμμαχιών και τις ισορροπίες που διαμορφώνονται μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων που «συγκρούονται» στη Συρία. Κάποιες από αυτές που τυγχάνει να είναι και οι ισχυρότερες, όπως οι ΗΠΑ και Ρωσία, συνυπολογίζοντας και άλλες εξελίξεις (πχ πορεία των διαπραγματεύσεων με το Ιράν κλπ), προς το παρόν επιλέγουν την «μέση λύση» πιέζοντας έκαστη την πλευρά που στηρίζει γι αυτό. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να υπάρξουν «απρόοπτα» ή άλλες δυνάμεις να προωθούν ξεχωριστά σχέδια.

Η Γαλλία, που εμφανιζόταν «μαχητικότερη», η Τουρκία που είχε άμεσα εμπλακεί με την αντιπολίτευση, μοιάζουν να «χαμηλώνουν τόνους» και να προσπαθούν ν’ ακολουθήσουν «τη ροή». Οι χώρες του Κόλπου που ήταν μπλεγμένες, όπως το Κατάρ, επίσης. Η Σ. Αραβία, όμως, που σχεδόν ανοιχτά στηρίζει μερικές από τις πλέον ακραίες ισλαμιστικές ένοπλες οργανώσεις στη Συρία με χρήματα, όπλα αλλά ακόμη και άνδρες όπως υποστηρίζουν λιβανικά ΜΜΕ, δεν κρύβει τη δυσφορία της για την τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα. Κατά τις ίδιες πηγές, οι ΗΠΑ άσκησαν ασφυκτικές πιέσεις στο Ριάντ να «παγώσει» τη ροή ρευστού και εξοπλισμού προς τις οργανώσεις αυτές, προκειμένου να «εξομαλυνθεί» η κατάσταση ενόψει και του δεύτερου γύρου των συνομιλιών και να απομακρυνθεί περαιτέρω, φυσικά, το ενδεχόμενο η Συρία να ελεγχθεί αποκλειστικά από τέτοιου είδους οργανώσεις. Κάτι τέτοιο, βέβαια, «ευνοεί» από στρατιωτικής άποψης το συριακό στρατό ως ένα βαθμό εξού και επανέρχεται η φιλολογία περί εξεύρεσης τρόπου εξοπλισμού της «μετριοπαθούς» αντιπολίτευσης και σε επίπεδο περιφερειακών ανταγωνισμών η Σ. Αραβία θεωρεί ότι ευνοεί το Ιράν που στήριξε τον Άσαντ. Το παρασκήνιο αυτό, προς το παρόν τουλάχιστον, παραπέμπει περισσότερο σε ισορροπίες τρόμου παρά σε δρομολόγηση τελικού τερματισμού της αιματοχυσίας.

Διαβάστε περισσότερα