Πώς το Κατάρ χρηματοδοτεί την άνοδο των ισλαμιστών εξτρεμιστών

Ελάχιστοι ξένοι το έχουν παρατηρήσει, αλλά ριζοσπάστες ισλαμιστές ελέγχουν πλέον την πρωτεύουσα της Λιβύης. Αυτές οι παραστρατιωτικές ομάδες εισέβαλαν στην Τρίπολη τον περασμένο μήνα, αναγκάζοντας την επίσημη κυβέρνηση να φύγει και επιταχύνοντας την κατάρρευση της χώρας. Επιπλέον, οι νέοι κυρίαρχοι της Τρίπολης είναι σύμμαχοι της Ανσάρ αλ-Σαρία, μιας βίαιης τζιχαντιστικής οργάνωσης, ύποπτης για τη δολοφονία του αμερικανού πρέσβη στη Λιβύη, Christopher Stevens.

Μόλις

Μία αιτία είναι ένα εκπληκτικά πλούσιο κράτος του Περσικού Κόλπου, που έχει καλές σχέσεις με το Λονδίνο και ισχυρίζεται ότι είναι ένας από τους καλύτερους φίλους των Βρετανών στη Μέση Ανατολή. Το Κατάρ, ο ιδιοκτήτης του Harrods, έχει αποστείλει αεροπλάνα φορτωμένα με όπλα στον ισλαμιστικό συνασπισμό που αποκαλείται «Λιβυκή Αυγή». Δυτικοί αξιωματούχοι έχουν εντοπίσει τις πτήσεις με τα όπλα από το Κατάρ καθώς προσγειώνονταν στη Μισράτα, περίπου 100 χλμ ανατολικά της Τρίπολης, όπου οι ισλαμιστές πολιτοφύλακες έχουν το οχυρό τους. Ακόμη και μετά την πτώση της πρωτεύουσας και την απομάκρυνση της κυβέρνησης της Λιβύης, το Κατάρ «εξακολουθεί να στέλνει όπλα κατευθείαν στο αεροδρόμιο της Μισράτα», δήλωσε ένας ανώτερος δυτικός αξιωματούχος.

Το Κατάρ, λοιπόν, αγοράζει ακίνητα στο Λονδίνο, ενώ εργάζεται εναντίον των βρετανικών συμφερόντων στη Λιβύη και εξοπλίζει φίλους των τζιχαντιστών. Ένα κράτος που κατέχει εν μέρει το 1 Hyde Park, το πιο ακριβό μπλοκ πολυκατοικιών του Λονδίνου, και το Shard, το ψηλότερο κτίριο της πόλης, συνεργάζεται με ανθρώπους που θα κατέστρεφαν ευχαρίστως τη δυτική κοινωνία. Η αξιοσημείωτη αλήθεια είναι ότι λίγοι στη Μέση Ανατολή θα σοκαριστούν. Από τη Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας ως τα ριζοσπαστικά ένοπλα κινήματα στη Συρία, το γεγονός ότι το καθεστώς του Κατάρ είναι κύριος χορηγός των βίαιων ισλαμιστών, συμπεριλαμβανομένων των ομάδων που συνδέονται με την Αλ-Κάιντα, είναι σαφές στους διπλωμάτες και τους εμπειρογνώμονες.

Η προώθηση του εξτρεμισμού από το Κατάρ έχει εξοργίσει τόσο τους γείτονές τους, που η Σαουδική Αραβία, το Μπαχρέιν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα επέλεξαν να αποσύρουν τους πρεσβευτές τους από τη χώρα τον Μάρτιο. Πάρτε για παράδειγμα τη Συρία, όπου το Κατάρ χορηγεί την εξέγερση κατά του καθεστώτος του Μπασάρ αλ-Άσαντ. Αυτό τοποθετεί το Κατάρ δίπλα στις κορυφαίες δυτικές δυνάμεις και σε μεγάλο μέρος του αραβικού κόσμου. Αλλά το Κατάρ διοχετεύει σκοπίμως όπλα και χρήμα σε ισλαμιστές αντάρτες, κυρίως σε μια ομάδα που αποκαλείται Αχράρ αλ-Σαμ, ή «Ελεύθεροι Άνδρες της Συρίας». Μόλις την περασμένη εβδομάδα, ο Χαλίντ αλ-Ατιγιάχ, υπουργός Εξωτερικών του Κατάρ, επαίνεσε την κίνηση αυτή ως «καθαρά» συριακή. Πρόσθεσε ότι οι μαχητές της είχαν υποστεί βαριές απώλειες, ενώ πολεμούσαν το Ισλαμικό Κράτος.

Κάθε άλλο παρά μετριοπαθής, η Αχράρ αλ-Σαμ έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη μετατροπή της εξέγερσης ενάντια στον Άσαντ, σε ισλαμιστική εξέγερση. Άνδρες της πολέμησαν στο πλευρό της Τζαμπχάτ αλ-Νούσρα, ένα παρακλάδι της Αλ Κάιντα, κατά τη διάρκεια της μάχης για το Χαλέπι και έχουν κατηγορηθεί για τουλάχιστον μία θρησκευτική σφαγή. Αντί να πολεμά το IS, η Αχράρ αλ-Σαμ βοήθησε τους τζιχαντιστές να διοικήσουν τη Ράκα, την πόλη στην ανατολική Συρία που είναι πλέον η πρωτεύουσα του αυτοαποκαλούμενου «χαλιφάτου». Η συνεργασία με το IS κράτησε μερικούς μήνες, μέχρι που οι δύο ομάδες διαφώνησαν πέρυσι.

Τον περασμένο Δεκέμβριο, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ χαρακτήρισε έναν ακαδημαϊκό και επιχειρηματία του Κατάρ, τον Αμπντούλ αλ-Νουαΐμι, «παγκόσμιο τρομοκράτη». Οι ΗΠΑ τον κατηγόρησαν ότι απέστειλε περίπου 366.000 λίρες σε «εκπρόσωπο της αλ-Κάιντα στη Συρία», κάποιον ονόματι Αμπού Χαλίντ αλ-Σούρι. Ο Σούρι υπήρξε επίσης ανώτερος διοικητής της Αχράρ αλ-Σαμ. Εάν η Αμερική είχε δίκιο που τον χαρακτήρισε «εκπρόσωπο της Αλ Κάιντα», τότε υπήρχε συμφωνία μεταξύ της ηγεσίας των δύο ομάδων.

Ο Νουαΐμι κατηγορείται επίσης από το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ για τη μεταφορά 2 εκατ. δολαρίων το μήνα στην «Αλ-Κάιντα στο Ιράκ» και 250.000 δολαρίων στην Αλ-Σαμπάαμπ, παρακλάδι του κινήματος στη Σομαλία. Ο Νουαΐμι αρνείται τους ισχυρισμούς, λέγοντας ότι οφείλονται στις επικρίσεις του στην πολιτική των ΗΠΑ. Αλλά οι επικριτές του διερωτώνται γιατί το Κατάρ παρέλειψε να ενεργήσει εναντίον του. «Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό ότι τα άτομα αυτά, για τα οποία υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να δικαιολογούν τη συμπερίληψή τους στον κατάλογο των κυρώσεων των ΗΠΑ, εξακολουθούν να είναι ελεύθερα να αναλαμβάνουν τις επιχειρηματικές συναλλαγές τους» δήλωσε ο Stephen Barclay, συντηρητικός βουλευτής του North East Cambridgeshire.

Η επένδυση του Κατάρ στη Βρετανία είναι τόσο εκτεταμένη και το Υπουργείο Εξωτερικών ανυπομονεί τόσο να κερδίσει την εύνοια του, που ορισμένοι διερωτώνται κατά πόσο οι βρετανοί διπλωμάτες θα έχουν την αποφασιστικότητα να θέσουν σοβαρά ερωτήματα. Ένας διπλωμάτης από μια χώρα της Μέσης Ανατολής δήλωσε ότι η Τζαμπχάτ αλ-Νούσρα λάμβανε βοήθεια από το Κατάρ για μια περίοδο πέρυσι. «Φροντίζουν για τα χρήματα και τα όπλα που χρειάζεται η Τζαμπχάτ αλ-Νούσρα» είπε ο διπλωμάτης. Δεν υπήρξε καμία ένδειξη ότι η γενναιοδωρία του Κατάρ πήγαινε απευθείας στο IS, πρόσθεσε, αλλά αυτό θα μπορούσε να συμβεί και τυχαία. «Δεν νομίζω ότι έχουν οποιαδήποτε πρόθεση να υποστηρίξουν το IS, αλλά είναι γεγονός ότι υποστήριξαν την Τζαμπχάτ αλ-Νούσρα. Και κάποιοι μετακινήθηκαν από την Τζαμπχάτ αλ-Νούσρα στο IS και πήραν τα όπλα μαζί τους», πρόσθεσε ο διπλωμάτης.

Τέσσερις κλάδοι της κυβέρνησης του Κατάρ διαχειρίζονται τις σχέσεις με τις ένοπλες ομάδες στη Συρία και τη Λιβύη: το υπουργείο Εξωτερικών, το υπουργείο Άμυνας, η υπηρεσία πληροφοριών της χώρας και το προσωπικό γραφείο του ηγέτη, Εμίρη Ταμίν μπιν Χαμάντ αλ-Θάνι. Στην περίπτωση της Συρίας, η προτιμώμενη μέθοδος του Κατάρ για την υποστήριξη των ευνοημένων ανταρτών του είναι να περάσει μεγάλα ποσά σε μεσάζοντες στην Τουρκία. Τα στοιχεία αυτά στη συνέχεια χρησιμοποιούν τα χρήματα για να αγοράσουν όπλα από τρίτες χώρες, κυρίως την Κροατία, και να μεριμνήσουν για την περαιτέρω μεταφορά τους προς τους αντάρτες στη Συρία.

Οι ειδικοί αμφισβητούν το πόσο έλεγχο έχει το Κατάρ σε αυτή τη διαδικασία και αν οι μεσάζοντες μπορεί να επιδιώκουν τους δικούς τους στόχους και να καρπώνονται μεγάλο μέρος των χρημάτων. «Το Κατάρ χειριζόταν τα όπλα και τις προμήθειες για τη Συρία, αλλά ποτέ δεν είχε πραγματικά τον πλήρη έλεγχο στη φύση της σύγκρουσης», δήλωσε ο Michael Stephens, αναπληρωτής διευθυντής του γραφείου του Royal United Services Institute στο Κατάρ. Άλλοι πιστεύουν ότι το Κατάρ ενεργούσε πολύ συνειδητά. Τον περασμένο μήνα, ο Gerd Müller, ο Γερμανός υπουργός Διεθνούς Ανάπτυξης, ενέπλεξε το Κατάρ στην άνοδο του IS. «Θα πρέπει να ρωτήσετε ποιος οπλίζει και ποιος χρηματοδοτεί τα στρατεύματα του IS. Η λέξη-κλειδί είναι το Κατάρ» είπε.

Ωστόσο, ένα κράτος προικισμένο με μεγάλα αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου και ένα από τα μεγαλύτερα κρατικά επενδυτικά κεφάλαια στον κόσμο, μπορεί να ασκήσει τεράστια επιρροή, ακόμα και στο Βερολίνο. Το Κατάρ ήταν δεόντως σε θέση να εξασφαλίσει μια επίσημη απόσυρση της εν λόγω κατηγορίας από τη γερμανική κυβέρνηση. Την Τετάρτη, ο 34χρονος Εμίρης του Κατάρ, ο οποίος εκπαιδεύτηκε στο Harrow και το Sandhurst, φρόντισε να αρνηθεί την κατηγορία, ενώ στεκόταν δίπλα στην Άνγκελα Μέρκελ. «Αυτό που συμβαίνει στο Ιράκ και τη Συρία είναι εξτρεμισμός και οι οργανώσεις αυτές χρηματοδοτούνται εν μέρει από το εξωτερικό, αλλά το Κατάρ δεν υποστήριξε ποτέ και δεν θα υποστηρίξει ποτέ τρομοκρατικές οργανώσεις», είπε. Η αξιοπιστία αυτής της άρνησης εξαρτάται εν μέρει από το πώς ορίζει κάποιος την «τρομοκρατική οργάνωση». Το Κατάρ έχει επιτρέψει στη Χαμάς να βασίζει την πολιτική ηγεσία της στην Ντόχα από το 2012. Η κυβέρνηση του Κατάρ έχει χρηματοδοτήσει τη Χαμάς και ο προηγούμενος εμίρης πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην κυβέρνηση της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας το 2012.

Ως μια μικρή χώρα με σχετικά αδύναμες ένοπλες δυνάμεις και 250.000 πολίτες, το Κατάρ προσπαθεί να εγγυηθεί την ασφάλειά του προσεγγίζοντας κάθε κατεύθυνση. Εκτός από την παροχή ενός γραφείου της Χαμάς, το Κατάρ φιλοξενεί επίσης τα κεντρικά γραφεία της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ και την στρατιωτική αεροπορική βάση αλ –Ουντέιντ που χρησιμεύει ως το κομβικό σημείο για όλες τις αεροπορικές επιχειρήσεις της Αμερικής στην περιοχή.

Το Κατάρ δεν αγνοεί πλήρως τις ανησυχίες των δυτικών συμμάχων του. Όταν μετέφερε όπλα από τη Λιβύη προς τους αντάρτες στη Συρία, αξιωματούχοι του Κατάρ εξάλειψαν όλους τους πυραύλους εδάφους-αέρος, υπακούοντας στο αίτημα των ΗΠΑ να αποτρέψουν την προμήθεια της συγκεκριμένης κατηγορίας όπλου. Αλλά η προθυμία του Κατάρ να υποστηρίξει εξτρεμιστές προκάλεσε σε πολλούς απογοήτευση. «Είναι ένα παζλ και, για να είμαι ειλικρινής, είναι ένα δυσάρεστο παζλ» είπε ένας πρώην Δυτικός αξιωματούχος ο οποίος έχει ασχοληθεί με το Κατάρ.

www.telegraph.co.uk

Διαβάστε περισσότερα