Πορτογαλία: Η λιτότητα έριξε την κυβέρνηση

Μια αριστερή συμμαχία στο νέο κοινοβούλιο της Πορτογαλίας ανέτρεψε τη συντηρητική κυβέρνηση μειοψηφίας, αυξάνοντας την πίεση στον πρόεδρο να διορίσει έναν σοσιαλιστή πρωθυπουργό, αντίθετο με τις επικρατούσες πολιτικές λιτότητας της ευρωζώνης.

Η ψηφοφορία που έριξε τον πρωθυπουργό Πέδρο Πάσος Κοέλιο, 11 ημέρες μετά την έναρξη της δεύτερης θητείας του, έρχεται μετά από τέσσερα χρόνια δραστικών περικοπών και αυξήσεων φόρων που επιβλήθηκαν για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των δανειστών για τη διάσωση της

Η κοινοβουλευτική εξέγερση ήταν το τελευταίο σημάδι του πώς η λιτότητα έχει αλλάξει το πολιτικό τοπίο της Ευρώπης κατά τη διάρκεια των ετών της ύφεσης και με μία οδυνηρή ανάκαμψη: έχει αυξήσει τη δημοτικότητα των μικρότερων κομμάτων που δεσμεύονται να αποκαταστήσουν τις περικοπές στο εισόδημα των εργαζομένων και των συνταξιούχων, αμφισβητώντας τους δημοσιονομικούς περιορισμούς που θέτει το εκτελεστικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η σημερινή ψηφοφορία, με 123-107, έφερε αυτόματα τέλος στην κυβέρνηση του Πάσος Κοέλιο. Ο Πρόεδρος Άνιμπαλ Καβάκο Σίλβα του είχε ζητήσει να παραμείνει στην εξουσία ο κεντροδεξιός συνασπισμός μετά τις βουλευτικές εκλογές της 4ης Οκτωβρίου που ήρθε πρώτος, αλλά έχασε την πλειοψηφία του από μια ομάδα αριστερών κομμάτων. Παρά το γεγονός ότι ο πρόεδρος θα μπορούσε να τον επαναδιορίσει ως υπηρεσιακό πρωθυπουργό μέχρι τις νέες εκλογές, η ψηφοφορία ενίσχυε το Σοσιαλιστικό Κόμμα για να κυβερνήσει αντ' αυτού.

Οι Σοσιαλιστές ενώθηκαν στην αντιπολίτευση με το Μπλόκο της Αριστεράς, τους κομμουνιστές και τους Πράσινους -τρία κόμματα της άκρας αριστεράς, που εναντιώνονται στην ένταξη της Πορτογαλίας στο ΝΑΤΟ και είναι πρόθυμα να εγκαταλείψουν το κοινό νόμισμα της Ευρώπης. Αυτά τα κόμματα ήταν έντονοι αντίπαλοι των Σοσιαλιστών και των Συντηρητικών κατά τη διάρκεια των τεσσάρων δεκαετιών που εναλλάσσονται στην εξουσία. Αλλά μετά τις εκλογές τον Οκτώβριο, τα κόμματα της άκρας αριστεράς κατέληξαν σε συμφωνία για να υποστηρίξουν μια κυβέρνηση μειοψηφίας, με επικεφαλής τον ηγέτη των σοσιαλιστών Αντόνιο Κόστα.

«Είναι δυνατόν να βελτιώσουμε τα οικογενειακά εισοδήματα, χωρίς να μοιραζόμαστε την ίδια άποψη για το ΝΑΤΟ» δήλωσε ο Κόστα. «Είναι δυνατόν να αντιμετωπίσουμε τη δημοσιονομική ασφυξία που αντιμετωπίζει η μεσαία τάξη, ακόμη και αν διαφωνούμε σχετικά με την κρατικοποίηση του ενεργειακού τομέα», πρόσθεσε. Λίγες ώρες νωρίτερα, ένα μικρό αλλά δυνατό πλήθος διαμαρτυρόταν έξω από το κοινοβούλιο ενάντια στην αριστερή συμμαχία, φωνάζοντας: «Κόστα, φύγε γιατί αυτή βουλή δεν είναι δική σου». Σε όλο τον δρόμο, η μεγαλύτερη συνομοσπονδία της Πορτογαλίας, CGTP, πραγματοποιούσε τη δική της, μεγαλύτερη διαμαρτυρία, αλλά κατά της κυβέρνησης του Πάσος Κοέλιο. Ο Καβάκο Σίλβα, ένας συντηρητικός, ο οποίος ανήκει στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα του Πάσος Κοέλιο, θα πρέπει να αποφασίσει ποιος θα ηγηθεί της χώρας.

Ο Λουίς Λάρκες Μέντες, ένας πρώην ηγέτης του κόμματος, δήλωσε ότι πιστεύει πως ο Καβάκο Σίλβα θα παραδώσει τα ηνία στον Κόστα. Η εναλλακτική λύση, μια υπηρεσιακή κυβέρνηση, θα έχει συνταγματική ισχύ για να περάσει μόνο βραχυπρόθεσμα νομοθεσία έκτακτης ανάγκης και οι νέες εκλογές, σύμφωνα με το νόμο, θα πρέπει να περιμένουν μέχρι τον Ιούνιο.

«Δεν πιστεύω ότι ο πρόεδρος εξετάζει ακόμη την υπόθεση αυτή», δήλωσε ο Μάρκες Μέντες. Το κυβερνητικό πρόγραμμα που προσφέρεται από τον Κόστα θα αναιρέσει διάφορα μέτρα λιτότητας που θεσπίστηκαν από τον Πάσος Κοέλιο και ξεκίνησαν το 2011 στο πλαίσιο τους τριετούς προγράμματος διάσωσης της χώρας, των 78 δις ευρώ. Ο Κόστα έχει δεσμευτεί να ξεπαγώσει τις συντάξεις, να μειώσει έναν φόρο στην εστίαση από 23% σε 13%, να αλλάξει τον φόρο εισοδήματος για να προσφέρει πρόσθετη ελάφρυνση στους χαμηλόμισθους, καθώς και να επαναφέρει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων στα επίπεδα του 2011.

Ο Πάσος Κοέλιο έχει πει και αυτός ότι θα αυξήσει τους μισθούς, αν και με πολύ βραδύτερο ρυθμό. Ο Κόστα έχει υποσχεθεί να αυξήσει σταδιακά τον κατώτατο μισθό, να αποκαταστήσει τέσσερις εθνικές αργίες που εξαλείφθηκαν υπό το σχέδιο διάσωσης, να σταματήσει την ιδιωτικοποίηση των εταιρειών μεταφορών και να επαναδιαπραγματευθεί την πώληση του εθνικού αερομεταφορέα TAP Portugal για να κρατήσει το μεγαλύτερο μέρος της εταιρείας στα χέρια του κράτους.

Το σοσιαλιστικό πρόγραμμα τέθηκε μαζί με τον Μάριο Σεντένο, ένα σεβαστό πορτογάλο οικονομολόγο που εργαζόταν στην κεντρική τράπεζα της χώρας. Στηρίζεται στην πεποίθηση ότι έχοντας περισσότερα χρήματα, οι άνθρωποι θα δαπανήσουν περισσότερα χρήματα και θα αναπτυχθεί η οικονομία, και υπόσχεται να σεβαστεί το όριο στο έλλειμμα του προϋπολογισμού -3% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος ή λιγότερο, όπως έχει οριστεί από την ΕΕ. Με τη σιωπηρή αποδοχή των κόμματα της άκρας αριστεράς, θα διατηρήσει την Πορτογαλία στο ΝΑΤΟ και την ευρωζώνη.

Επιφυλακτικότητα

«Το πρόβλημα με αυτήν την προσέγγιση είναι ότι πιθανόν να εγείρει σοβαρές αμφιβολίες για την ικανότητα της Πορτογαλίας να διατηρήσει το δημοσιονομικό της έλλειμμα κάτω από το 3%», δήλωσε ο Αντόνιο Μπαρόζο, αναλυτής της εταιρείας συμβούλων πολιτικού ρίσκου Teneo Intelligence. Ο Μπαρόζο είπε ότι μια σοσιαλιστική κυβέρνηση θα είναι εύθραυστη, διότι θα αντιμετωπίσει μια συνεχή μάχη μεταξύ της «επίτευξης κεντρώων πολιτικών, ενώ θα είναι υπόλογη στους πολιτικούς συμμάχους που θα αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό τη στάση της προς την οικονομία της αγοράς».

Οι αντικρουόμενες πιέσεις ήταν εμφανείς τις τελευταίες ημέρες. Μια ομάδα 100 επικεφαλής οικογενειακών επιχειρήσεων έχει προειδοποιήσει ότι οι υπερβάσεις δαπανών θα πλήξουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών στη χώρα, αυξάνοντας το κόστος δανεισμού της. «Αυτό το αρνητικό συναίσθημα προς την Πορτογαλία είναι μια απειλή για την οικονομική ανάπτυξη, την απασχόληση και τη δημοσιονομική σταθερότητα», ανέφερε η ομάδα σε δήλωσή της.

Η πολιτική αβεβαιότητα μετά τις εκλογές έχει εκτοξεύσει τις αποδόσεις των 10ετών πορτογαλικών ομολόγων. Ήταν στο 2,77% την Τρίτη. Στην αριστερά, ο επικεφαλής του CGTP Αρμένιο Κάρλος δήλωσε σε συνέντευξή του ότι ήταν ικανοποιημένος με ορισμένα από τα μέτρα που παρέθεσε ο Κόστα, αλλά ήθελε να δεσμευθεί για μια πιο εμπεριστατωμένη κατάργηση της νομοθεσίας του Πάσος Κοέλιο και των Σοσιαλιστών προκατόχων του, που έκανε ευκολότερο για τις εταιρείες να προσλαμβάνουν εργαζόμενους και να τους απολύουν. «Υπάρχουν ορισμένα θετικά σημεία στο πρόγραμμα, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν και άλλα που πρέπει να αντιμετωπιστούν» είπε ο Κάρλος. «Είναι πρόωρο να πούμε ότι αυτή τη σοσιαλιστική κυβέρνηση είναι πράγματι αριστερή».

wsj.com

Διαβάστε περισσότερα