Ο Erdogan επισπεύδει - ο Putin αναμένει δείγματα γραφής - η Δύση καραδοκεί

Κατά τη συνάντησή τους στην Αγία Πετρούπολη ο Tayyip Erdoğan αποκάλεσε τον Vladimir Putin "αγαπητό φίλο" τόσες φορές, όσες ήταν αναγκαίο για να μεγιστοποιηθεί ο εκνευρισμός στις δυτικές πρωτεύουσες.

Συμφώνησε επίσης στην άμεση προώθηση του σχεδίου του αγωγού Turkish Stream (τουλάχιστον για την κάλυψη των αναγκών της τουρκικής αγοράς σε πρώτη φάση) και στον χαρακτηρισμό του υπό κατασκευή ρωσικού σταθμού πυρηνικής ενέργειας στο Akkuyu ως "στρατηγικής

Η ρωσική πλευρά υπήρξε θετική αλλά όχι εξίσου διαχυτική -διότι δεν έχει λόγους να είναι αυτή η επισπεύδουσα. Ο Vladimir Putin και οι συνεργάτες του τόνισαν ότι θα χρειαστεί "χρόνος" και "προσπάθεια" να επανέλθουν οι οικονομικές σχέσεις στα προ της ρωσοτουρκικής ρήξης του 2015 επίπεδα -θα πρέπει λ.χ. να βρεθούν τα αεροσκάφη που θα ξεκινήσουν εκ νέου τις πτήσεις τσάρτερ Ρώσων τουριστών, θα πρέπει ακόμη και να υπάρξουν οι απαραίτητοι φυτοϋγιειονομικοί έλεγχοι ώστε να ανοίξει η ρωσική αγορά στα αγροτικά προϊόντα της Τουρκίας.

Οι μπίζνες είναι μπίζνες -και η Μόσχα δεν έχει κανένα πρόβλημα να τις καλλιεργεί ακόμη και με κράτη με τα οποία κατά τα λοιπά έχει πολιτικές διαφορές, όπως αυτές που κομψά παρέλειψε να μνημονεύσει ο Putin ενώπιον του Erdoğan.

Ήδη, άλλωστε, το σχέδιο του Turkish Stream, το οποίο χαρακτηριστικά ο Ρώσος πρόεδρος φρόντισε να τοποθετήσει σε εντελώς διαφορετική κλίμακα προτεραιότητας και σπουδαιότητας, είναι κάτι παραπάνω από εγχείρημα ενεργειακής συνεργασίας, εφόσον η αμερικανική στρατηγική για "απεξάρτηση" της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο αναδεικνύει τη γεωπολιτική του διάσταση.

Όμως το αν η αποκατάσταση των ρωσοτουρκικών σχέσεων έχει το βάθος και τη δυναμική μιας "τεκτονικής αλλαγής" (όπως γράφεται ευρέως στον ρωσικό, τουρκικό και δυτικό Τύπο) δεν μπορεί να κριθεί παρά σε σχέση με τα ζητήματα "υψηλής πολιτικής" που χωρίζουν τα δύο κράτη. Ωστόσο, αυτά, υπήρξαν αντικείμενο κλειστής συνάντησης των δύο ηγετών, η οποία πραγματοποιήθηκε μετά τις κοινές δηλώσεις τους.

Θα πάψει η Τουρκία να λειτουργεί ως ο διάδρομος τροφοδοσίας των ("μετριοπαθών” και μη) ανταρτών που μάχονται τις δυνάμεις του Assad και των συμμάχων του στην Συρία; Θα διαρρήξει η Μόσχα την όποια συνεννόηση έχει επιτύχει με τη Ουάσιγκτον για τη συριακή κρίση, προκειμένου να ανταποκριθεί στο βασικό μέλημα της Άγκυρας, ήτοι την ανακοπή της προέλασης και αυτονόμησης των Κούρδων της Συρίας; Τα ερωτήματα αυτά δεν γνωρίζουμε ακόμη πώς έχουν απαντηθεί -όμως την ίδια στιγμή κορυφώνονται οι συγκρούσεις στο Χαλέπι, όπου οι αντάρτες επιχειρούν να σπάσουν τον αποκλεισμό τους, περικυκλώνοντας τα κυβερνητικά στρατεύματα.

O Putin πάντως δεν προσήλθε στο ραντεβού με τον Erdoğan απαράσκευος. Μία ημέρα νωρίτερα είχε συνάντηση στο Μπακού με τον Ιρανό πρόεδρο (και στενό σύμμαχο του Assad) Hassan Rowhani, ενώ λίγες ώρες νωρίτερα προώθησε στη Δούμα προς κύρωση τη συμφωνία επ' αόριστον παραχώρησης στη Ρωσία της αεροπορικής βάσης της Αττάλειας.

Ο Erdoğan, πάλι, φρόντισε πριν και κατά τη μετάβασή του στην Αγία Πετρούπολη να τονίσει με νόημα τον "πρωτεύοντα" ρόλο της Ρωσίας στην επίλυση της συριακής κρίσης. Ωστόσο, σε συνέντευξή του στο πρακτορείο TASS έδειξε να μην εγκαταλείπει τον στόχο της έξωσης του Assad από την εξουσία, ενώ ισχυρίσθηκε και ότι η οργάνωση al-Nusra (δηλ. το συριακό παρακλάδι της al Qaeda) δεν πρέπει να θεωρείται τρομοκρατική, διότι συγκρούεται με το Ισλαμικό Κράτος. Παράλληλα, δημοσίευμα των Financial Times εμφανίζει την τουρκική βοήθεια προς τους αντάρτες να έχει ενταθεί με τη μάχη του Χαλεπίου, ενώ την επαύριο του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου κάθε ανάλογη δραστηριότητα να έχει διακοπεί.

Πρόκειται για διπλό παιχνίδι, για επικοινωνιακό πόλεμο από τρίτα μέρη ή απλώς για κινήσεις διάσωσης του τουρκικού γοήτρου εν μέσω προετοιμαζόμενης "στροφής”;

Ο Τούρκος ηγέτης δεν παίζει πάντως για πρώτη φορά το "ρωσικό χαρτί" προκειμένου να αναβαθμίσει τη διαπραγματευτική του θέση έναντι της Δύσης. Ήδη το 2013 διαμήνυε ότι η χώρα του θα επιδιώξει, απαυδησμένη από τη στασιμότητα στην ευρωπαϊκή της πορείας, την ένταξή της στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (το οιονεί αντι-ΝΑΤΟ των ευρασιατικών δυνάμεων). Έχει πολύ περισσότερους λόγους να το πράττει τώρα, όχι μόνο γιατί η δική του εξουσία έφτασε να απειλείται από δυτικοτραφείς πραξικοπηματίες, αλλά και γιατί η χώρα του βρέθηκε πολλαπλά εκτεθειμένη: το 2011 προσχώρησε στο σχέδιο της "αλλαγής καθεστώτος" στην Συρία (βασικό εμπορικό της εταίρο), μόνο και μόνο για να βλέπει σήμερα τις ΗΠΑ να εναγκαλίζονται με το κουρδικό στοιχείο και να συνομιλούν με την προστάτιδα του Assad Μόσχα.

Οι διαρκείς ελιγμοί προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση αποτελούν ούτως ή άλλως γνώρισμα του Erdoğan. Στο διπλωματικό πεδίο, οι Τούρκος ηγέτης μοιάζει να αντιγράφει στην παρούσα φάση την κίνηση που πραγματοποιεί και στο εσωτερικό της χώρας του, συμπράττοντας με την κεμαλιστική και εθνικιστική αντιπολίτευση εναντίον των πρώην συμμάχων του στο δίκτυο του Gülen.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, μια αυθεντική και τολμηρή στροφή του προς τη Ρωσία (και αν ακόμη υποτεθεί ότι αυτή είναι χρήσιμη και ευπρόσδεκτη στη Μόσχα) συναντά μεγάλους περιορισμούς: η αναζωπύρωση της ένοπλης σύγκρουσης με το ΡΚΚ, η απειλή μιας αναδίπλωσης των τζιχαντιστών στην τουρκική επικράτεια και κυρίως η εύθραυστη κατάσταση της τουρκικής οικονομίας (όπου αρκούν μια-δυο υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας για να επέλθει κρίση) το υπενθυμίζουν αυτό χαρακτηριστικά.

capital.gr

Διαβάστε περισσότερα