Ματωμένος χρυσός

Συνεχίζονται για δεύτερη ημέρα οι προσπάθειες απεγκλωβισμού αγνώστου, ακόμη, αριθμού εγκλωβισμένων σε σήραγγα εγκαταλελειμμένου χρυσωρυχείο στα ανατολικά του Γιοχάνεσμπουργκ στην Νότια Αφρική. Μέχρι το πρωί της Δευτέρας είχαν ανασυρθεί 12 άτομα ενώ έχει βεβαιωθεί ότι κάτω από τη γη βρίσκονται περίπου ακόμη 30 άνθρωποι, αν και ορισμένοι από τους διασωθέντες έκαναν λόγο ακόμη και για 200 – 300 εγκλωβισμένους. Οι διασωθέντες αφού εξετάστηκαν από γιατρούς συνελήφθησαν καθώς είχαν εισέλθει στο ορυχείο παράνομα και δεν ήταν επαγγελματίες. Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες μαρτυρίες η περιπέτειά τους, το Σάββατο,

ξεκίνησε μετά από «σύρραξη» μέσα στην υπόγεια στοά ανάμεσα σε δύο ομάδες λαθρο-ανθρακωρύχων που είχε ως αποτέλεσμα η μία να «αποκλείσει» την άλλη.

Η συγκεκριμένη εκδοχή δεν θεωρείται απίθανη. Τόσο η παράνομη κάθοδος σε εγκαταλελειμμένες σήραγγες χρυσωρυχείων όσο και η σύγκρουση ανάμεσα σε διαφορετικές ομάδες, κάτω από τη γη, για το πολύτιμο μέταλλο είναι τόσο σύνηθες φαινόμενο, που πλέον τα ΜΜΕ το αποκαλούν «δεύτερος πυρετός του χρυσού». Οι άνδρες που εμπλέκονται σε αυτόν αποκαλούνται «ζάμα ζάμα» και στην συντριπτική τους πλειοψηφία προέρχονται από άλλες αφρικανικές χώρες, όπου η φτώχεια είναι ακόμη πιο έντονη από ό,τι στην Νότια Αφρική. Τα θανατηφόρα ατυχήματα, που ανακαλύπτονται πολύ αργότερα, είναι εξαιρετικά συχνά.

Βέβαια, ανάλογα ατυχήματα συμβαίνουν πολύ συχνά και στους απολύτως νόμιμους ανθρακωρύχους που εργάζονται στα δεκάδες χρυσωρυχεία που υπάρχουν στη χώρα και ανήκουν σε μεγάλες εταιρείες χρυσού, στην πλειοψηφία τους ξένων συμφερόντων. Μόλις την περασμένη εβδομάδα, σημειώθηκε ατύχημα σε χρυσωρυχείο της ίδιας εταιρείας, λόγω ξεσπάσματος πυρκαγιάς, και την τελευταία στιγμή διασώθηκαν οι περίπου 17 ανθρακωρύχοι που είχαν εγκλωβιστεί.

Οι άθλιες συνθήκες εργασίας και οι εξευτελιστικοί μισθοί είναι οι λόγοι που οδήγησαν στις μεγάλες απεργίες των ανθρακωρύχων, κυρίως χρυσού και πλατίνας, των τελευταίων δύο χρόνων, οι οποίες υπενθύμισαν τον πλούτο που βρίσκεται στο υπέδαφος της χώρας, το ποιος τον νέμεται και το πόσο υποφέρουν οι ίδιοι οι κάτοικοί της από την ανέχεια και την εκμετάλλευση. Η πρώτη μεγάλη απεργία εργαζομένων στα ορυχεία ήταν το καλοκαίρι του 2012, στα ορυχεία πλατίνας της εταιρείας Lonmin. Οι χιλιάδες εργαζόμενοι ζητούσαν στοιχειώδη μέτρα ασφαλείας και τριπλασιασμό του πενιχρού μισθού των, στην καλύτερη περίπτωση, 500 δολαρίων που λαμβάνουν για περισσότερες από 10 ώρες κάτω από τη γη.

Η Παγκόσμια Οργάνωση Εργασίας έχει, επανειλημμένως, καταγγείλει την «ευρεία γκάμα σοβαρών κινδύνων που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στα ορυχεία στην Νότια Αφρική, που εκτείνεται από τις κατολισθήσεις λόγω της έλλειψης καλών υποστυλωμάτων μέχρι την έκθεση σε μολυσματική σκόνη, το διαρκή έντονο θόρυβο, τις αναθυμιάσεις και τις εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες, που δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς λόγω των ελλείψεων στις επενδύσεις εξαερισμού». Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι οι χρυσωρύχοι εμφανίζουν πολύ συχνά φυματίωση. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά την έναρξη της απεργίας των ανθρακωρύχων της Lonmin στην περιοχή Μαρικάνα, ο ίδιος ο υπουργός Εμπορίου και Βιομηχανίας της Νότιας Αφρικής, Ρομπ Ντέιβις, είχε χαρακτηρίσει τις συνθήκες εργασίας «φρικιαστικές» σημειώνοντας ότι οι ιδιοκτήτες των ορυχείων «βγάζουν εκατομμύρια και θα πρέπει αν δώσουν εξηγήσεις γιατί συμπεριφέρονται έτσι στους εργάτες τους».

Αυτό, πάντως, δεν εμπόδισε την αστυνομία, μετά από έκκληση των ιδιοκτητών, να ανοίξει πυρ κατά των απεργών με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 44 και να τραυματιστούν 78. Πρόκειται για το μεγαλύτερο αιματοκύλισμα απεργίας από την εποχή του άπαρτχαϊντ. Το αίμα έφερε κάποιες πενιχρές αυξήσεις. Ένα χρόνο μετά, οι εργάτες στα χρυσωρυχεία κέρδισαν 8% μισθολογική αύξηση. Ουδείς γνωρίζει τι γίνεται ως προς τη βελτίωση των συνθηκών ασφαλείας. Οι, δε, εταιρείες χρυσού, επικαλούμενες την παγκόσμια κρίση και την σχετική πτώση στην τιμή του, υποστηρίζουν ότι μειώνονται τα έσοδά τους και ότι θα πρέπει «να τονωθεί η παραγωγικότητα και η ανταγωνιστικότητά τους»!

Η εξόρυξη ορυκτών και μετάλλων καλύπτει το 10% του νοτιαφρικανικού ΑΕΠ και το 60% όλων των εξαγωγικών εσόδων της χώρας. Ο κλάδος απασχολεί περισσότερο από μισό εκατομμύριο εργαζόμενους, νομίμως τουλάχιστον. Εκτιμάται ότι η χώρα έχει το 80% των παγκοσμίων αποθεμάτων πλατίνας και περισσότερο από το 50% των παγκοσμίων αποθεμάτων χρυσού. Πολύ παλιότερα (συμπεριλαμβανομένων και των χρόνων του άπαρτχαϊντ που προφανώς δεν νοούνταν συζητήσεις περί εργασιακών συνθηκών) κατείχε την πρώτη θέση στην παγκόσμια παραγωγή χρυσού. Πλέον κατέχει την πέμπτη.

Μάρκο Πόλο

Διαβάστε περισσότερα