Ισπανία: Το επικίνδυνο παιχνίδι των Σοσιαλιστών με τον συνασπισμό

Ο αρχηγός του Σοσιαλιστικού κόμματος Πέδρο Σάντσες ξεκινά σήμερα επίσημες συνομιλίες με το ριζοσπαστικό κόμμα Podemos και πολλά μικρότερα περιφερειακά κόμματα για τη δημιουργία ενός συνασπισμού της αριστεράς. Στόχος του είναι να μιμηθούν τον πορτογάλο σοσιαλιστή ηγέτη Αντόνιο Κόστα, ο οποίος το Νοέμβριο κατάφερε να πάρει τα ηνία της εξουσίας με έναν εξίσου απίθανο συνασπισμό, παρά το γεγονός ότι τερμάτισε δεύτερος στις γενικές εκλογές.

Οι πιθανότητες συσσωρεύονται

εναντίον του Σάντσες. Το κόμμα του είναι σε πολύ ασθενέστερη θέση από τους Πορτογάλους Σοσιαλιστές, έχοντας εξασφαλίσει μόλις 90 κοινοβουλευτικές έδρες επί συνόλου 350, το χειρότερο αποτέλεσμα στην ιστορία του. Ο Κόστα ήταν σε θέση να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας με τη στήριξη των τριών μικρότερων κομμάτων. Αλλά με μόνο 21 έδρες περισσότερες από το Podemos, οι Σοσιαλιστές του Σάντσες θα πρέπει να αποδεχθούν μια συμμαχία σχεδόν ίσων με το Podemos. Ακόμα και τότε, κατά πάσα πιθανότητα θα χρειαστεί η κοινοβουλευτική στήριξη πολλών μικρότερων κομμάτων, συμπεριλαμβανομένων και των αυτονομιστικών κομμάτων της Καταλονίας και των Βάσκων. Ο Σάντσες θα πρέπει επίσης να ξεπεράσει τη βαθιά αντίσταση εντός του κόμματός του για το Podemos, του οποίου η ηγεσία δεν έχει καμία κυβερνητική εμπειρία, εκτός από τη "θητεία" τους ως σύμβουλοι στη Βενεζουέλα του Ούγκο Τσάβες και του Νικολάς Μαδούρο.

Ακόμα κι έτσι, ο Σάντσες θα κάνει ό,τι μπορεί για να επιφέρει μια τέτοια συμφωνία, έστω και μόνο επειδή, όπως και ο Κόστα, η πολιτική του επιβίωση εξαρτάται πιθανόν από αυτήν. Αν αποτύχει, η εναλλακτική λύση θα ήταν ένας μεγάλος συνασπισμός με το κυβερνών συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα, το οποίο θα ήταν ανάθεμα για πολλούς σοσιαλιστές δεδομένης της μακροχρόνιας έχθρας μεταξύ των δύο κομμάτων, ή νέες εκλογές. Μια δημοσκόπηση της περασμένης εβδομάδας έδειξε ότι εάν διεξάγονταν νέες εκλογές σήμερα, η μόνη διαφορά θα ήταν ότι το Podemos θα ξεπεράσει τους Σοσιαλιστές ως το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα.

Θα πρέπει οι επενδυτές να ανησυχούν; Σοσιαλιστές αξιωματούχοι τονίζουν το μακρύ ιστορικό του κόμματός τους ως υπεύθυνο κεντροαριστερό κυβερνητικό κόμμα και επιμένουν ότι δεν θα κάνουν τίποτα που θα θέσει την ανάκαμψη σε κίνδυνο. Το σχέδιο προγράμματος που ο Σάντσες θα παρουσιάσει στον αρχηγό του Podemos Παμπλο Ιγκλέσιας βασίζεται στο μανιφέστο των Σοσιαλιστών. Το κόμμα λέει ότι θα σεβαστεί τους κανόνες της ευρωζώνης και θα τιμήσει τους όρους της ευρωζώνης που χρηματοδοτούν τη διάσωση των τραπεζών της Ισπανίας: δεν θα παρεμβαίνει στη διαχείριση των υπό κρατικό έλεγχο τραπεζών και δεσμεύεται για την τελική ιδιωτικοποίησή τους.

Όμως, υπάρχουν τρεις κίνδυνοι. Ο πρώτος είναι ότι ένας αριστερός συνασπισμός σύντομα θα φτάσει σε μια σοβαρή αντιπαράθεση με τις Βρυξέλλες σχετικά με τη δημοσιονομική πολιτική. Η Ισπανία ήδη απέχει πολύ από τους δημοσιονομικούς της στόχους. Παρά την ισχυρή ανάκαμψη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι το έλλειμμα του προϋπολογισμού της Ισπανίας ήταν 4,8% πέρυσι, σε σύγκριση με τον στόχο του 4,2% και είναι πιθανό να παραμείνει στο 3,6% αυτό το έτος, σε σύγκριση με το στόχο του κάτω από το 3%. Η Επιτροπή εκτιμά ότι ο προϋπολογισμός της Ισπανίας για το τρέχον έτος θα αφήσει ένα υποκείμενο διαρθρωτικό έλλειμμα, μην λαμβάνοντας υπόψιν τις κυκλικές επιδράσεις, της τάξης του 2,5%, υπολείποντας 1,4 ποσοστιαίες μονάδες από τους κανόνες της ευρωζώνης. Αυτό υποδηλώνει ότι θα απαιτηθεί σημαντική δημοσιονομική σύσφιξη για την αποκατάσταση της συμμόρφωσης. Οι Σοσιαλιστές λένε ότι θα επαναδιαπραγματευθούν τους στόχους.

Μια σοβαρή αντιπαράθεση με τις Βρυξέλλες θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση του κόστους δανεισμού, ειδικά αν υπήρχε κίνδυνος η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να σταματήσει να αγοράζει ισπανικά κρατικά ομόλογα. Αλλά το σενάριο αυτό φαίνεται απίθανο. Κι αυτό εν μέρει επειδή η αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων θα ασκήσει πίεση στην Μαδρίτη για να υποχωρήσει. Επειδή, επίσης, οι Βρυξέλλες δείχνουν αυξημένη ευελιξία στην ερμηνεία των κανόνων. Την περασμένη εβδομάδα, απέφυγε μια πολιτικά εκρηκτική αντιπαράθεση με τη Λισσαβόνα, μην επιβάλλοντας κυρώσεις σε έναν προϋπολογισμό που από τη δική της ανάλυση παρέδωσε μόλις το 0,1% της διαρθρωτικής δημοσιονομικής λιτότητας, σε σύγκριση με το στόχο του 0,6%. Πράγματι, οι συντηρητικοί στην Ισπανία και αλλού πιστεύουν ότι ο Πιερ Μοσκοβισί, ο Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για οικονομικά και δημοσιονομικά θέματα και πρώην υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, κάνει ό,τι μπορεί για να βοηθήσει τους σοσιαλιστές συναδέλφους του, αν μη τι άλλο στη Λισαβόνα και τη Μαδρίτη.

Ένας δεύτερος κίνδυνος είναι ότι ένας συνασπισμός αριστερών θα επιβραδύνει το ρυθμό των φιλικών προς την αγορά μεταρρυθμίσεων και θα αντιστρέψει τα υφιστάμενα μέτρα. Τόσο οι Σοσιαλιστές όσο και το Podemos θέλουν να καταργήσουν τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, αυξάνοντας τον κατώτατο μισθό και εισάγοντας πολιτικές πρόνοιας και φόρων τις οποίες οι Βρυξέλλες φοβούνται ότι θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την πρόσφατη αύξηση της ανταγωνιστικότητας και να αποθαρρύνουν τις επενδύσεις. Αυτό θα πλήξει την μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή δυναμική, κάτι που με τη σειρά του θα μπορούσε να εγείρει νέες αμφιβολίες σχετικά με τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους, το οποίο βρίσκεται ήδη σε πάνω από 100% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Ακόμα κι έτσι, οι κίνδυνοι αυτοί είναι πιθανό να υλοποιηθούν μόνο σιγά-σιγά -και όχι ενώ η ΕΚΤ εξακολουθεί να αγοράζει κρατικά ομόλογα.

Ένας αριστερός συνασπισμός είναι επίσης πιθανόν ότι θα προσπαθούσε να βρει λύσεις για το συνταγματικό δράμα της Ισπανίας. Η νέα κυβέρνηση της Καταλονίας έθεσε τον περασμένο μήνα ένα χρονοδιάγραμμα 18 μηνών για πλήρη ανεξαρτησία, ένα αποτέλεσμα που θα μπορούσε να προκαλέσει αναταραχή στην Ισπανία και στην Ευρώπη. Η Μαδρίτη πρέπει σαφώς να αποτρέψει αυτόν τον κίνδυνο μέσω μιας νέας συνταγματικής διευθέτησης. Αυτό θα ήταν αρκετά δύσκολο αν ο Σάντσες είναι επικεφαλής μιας κυβέρνησης που βασίζεται στην υποστήριξη των αποσχιστικών κομμάτων. Αλλά θα ήταν αδύνατο χωρίς τη συνεργασία του Λαϊκού Κόμματος, το οποία ελέγχει τη Γερουσία.

Αυτός είναι ο λόγος που πολλοί παρατηρητές πιστεύουν ότι το συμφέρον της Ισπανίας βρίσκεται σε ένα μεγάλο συνασπισμό του Λαϊκού Κόμματος και των Σοσιαλιστών, που μπορεί να προσφέρει στη χώρα μια περίοδο σταθερής κυβέρνησης, αντιμετωπίζοντας παράλληλα πολλές άλλες προκλήσεις. Αλλά μπορεί να χρειαστούν και άλλες εκλογές για να πειστεί ο Σάντσες.

wsj.com

Διαβάστε περισσότερα