Η Κλίντον, ο Τραμπ και η εξωτερική πολιτική: Οι παγκόσμιες συγκρούσεις που περιμένουν τον επόμενο πρόεδρο

Ο αντι-εμπορικός απομονωτισμός του Τραμπ και οι πολιτικές Ομπάμα της Κλίντον αποκλίνουν στο πώς θα προσεγγίσουν τα πυρηνικά όπλα της Βόρειας Κορέας ή το Isis στη Συρία και το Ιράκ.

Αναμφισβήτητα, δεν έχουν υπάρξει προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ με τόσα πολλά να διακυβεύονται για τον υπόλοιπο κόσμο μετά από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Η μία υποψήφια υποστηρίζει τη συνέχεια,

σηματοδοτώντας ότι θα κάνει λίγο περισσότερα από τον προκάτοχό της για να καλύψει την υπάρχουσα φιλελεύθερη παγκόσμια τάξη. Ο αντίπαλός της υπόσχεται να ανατρέψει αυτή την τάξη, απορρίπτοντας συμμαχίες και συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου και επιδιώκοντας συμφωνίες με αυταρχικές δυνάμεις του κόσμου.

Αν εκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ, είναι πιθανό να προκαλέσει μια κρίση εξωτερικής πολιτικής στο εσωτερικό της Ουάσιγκτον, καθώς το κατεστημένο στον χώρο της διπλωματίας και της ασφάλειας θα προσπαθήσει να ανακαλύψει αν εννοούσε όσα έλεγε στην προεκλογική εκστρατεία του. Εκείνοι που πιστεύουν ότι τα προεκλογικά λόγια ήταν λόγια του αέρα και ότι ο Τραμπ θα επιστρέψει σε μια πιο παραδοσιακή ρεπουμπλικανική εξωτερική πολιτική όταν εκλεγεί, είναι πιθανό να απογοητευθούν, σύμφωνα με τον Thomas Wright, αναλυτή στο Ινστιτούτο Brookings στην Ουάσιγκτον.

"Η άποψή μου είναι ότι είναι περισσότερο ιδεολογικός υποψήφιος από ό,τι εκτιμούμε συχνά και ενώ έχει επιτεθεί σε πολλά θέματα και έχει δείξει πολλή άγνοια, υπάρχουν ορισμένα πράγματα στα οποία υπήρξε αρκετά συνεπής" λέει ο Wright. "Νομίζω ότι είναι σε αντίθεση με τις συμμαχίες των ΗΠΑ ... και νομίζω ότι θα προσπαθήσει να αποσύρει τις ΗΠΑ από τις δεσμεύσεις τους στην ασφάλεια σε όλο τον κόσμο. Είναι ενάντια στο εμπόριο και θα στραφεί προς ένα πιο μερκαντιλιστικό σύστημα, και είναι φιλορώσος. Είναι επίσης αυταρχικός".

Ορισμένοι πιστεύουν ότι ο Τραμπ θα βρεθεί αντιμέτωπος με μια σειρά παραιτήσεων από διπλωμάτες και στρατηγούς αν προσπαθούσε να μετατρέψει αυτές τις πλατφόρμες της εκστρατείας του σε πολιτική. Εάν, από την άλλη πλευρά, η Χίλαρι Κλίντον κερδίσει τις ψήφους του Εκλεκτορικού Κολλεγίου, θα αντιμετωπίσει το αντίθετο δίλημμα: πώς να διακρίνει την εξωτερική πολιτική της από αυτή του Μπαράκ Ομπάμα. Έχει εκφράσει μια κλίση προς μια σκληρότερη στάση στη Συρία και στην Ευρώπη, για παράδειγμα, αλλά τα περιθώρια για μια αλλαγή πολιτικής στενεύουν κάθε εβδομάδα που περνά, καθώς ο Βλαντιμίρ Πούτιν προσπαθεί να δημιουργήσει νέα δεδομένα στα τελευταία στάδια της εποχής Ομπάμα. Θα περάσουν περισσότερες εβδομάδες μέχρι μια νέα κυβέρνηση Κλίντον να κάνει μια σημαντική, αναπόφευκτη αναθεώρηση της πολιτικής.

Ωστόσο, τα γεγονότα σε όλο τον κόσμο μπορεί να μην περιμένουν τόσο πολύ. Όποιος κάτσει στο Οβάλ Γραφείο, στις 20 Ιανουαρίου του επόμενου έτους μπορεί να αναγκαστεί να λάβει μερικές από τις δυσκολότερες αποφάσεις που έχει λάβει ποτέ πρόεδρος των ΗΠΑ -πολύ νωρίτερα από ό,τι αυτός ή αυτή θα ήθελε.

Από την Ασία ως τη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Ευρώπη, οι εχθρικές προς τις ΗΠΑ και τη Δύση κυβερνήσεις μπορεί να προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν το κενό εξουσίας.

Βόρεια Κορέα

Η δύναμη και η επιρροή των ΗΠΑ τίθεται υπό αμφισβήτηση σε όλο τον κόσμο με επιταχυνόμενο ρυθμό, και περισσότερο στην κορεατική χερσόνησο. Ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας, Κιμ Γιονγκ-ουν, επιτάχυνε τις δοκιμές πυρηνικών όπλων και πυραύλων. Οι γνώμες των ειδικών ποικίλλουν για το αν οι τεχνικοί του έχουν καταφέρει να κατασκευάσουν μια πυρηνική κεφαλή αρκετά μικρή για να τεθεί στην κορυφή ενός πυραύλου, και υπάρχει μια γενική συναίνεση ότι, εάν δεν το έχει πράξει ακόμα, θα το κάνει σύντομα. Αναμένεται επίσης ευρέως ότι μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια, η Βόρεια Κορέα θα τελειοποιήσει ένα διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο, ικανό να φθάσει στην αμερικανική δυτική ακτή. Πρώην και νυν διοικήσεις των ΗΠΑ έχουν λάβει τη στρατηγική απόφαση να εμποδίσουν την Πιονγιάνγκ να φτάσει σε αυτό το σημείο, ακόμα και με τη βία αν χρειαστεί. Αλλά η τελική απόφαση πιθανότατα θα ληφθεί από τον επόμενο πρόεδρο.

Οι ξένοι πολιτικοί σύμβουλοι της Κλίντον έχουν επισημάνει ότι θα επικεντρωθεί στην διαφαινόμενη κορεατική κρίση στις αρχές της θητείας της, καθησυχάζοντας την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα ότι οι ΗΠΑ δεν θα τους εγκαταλείψουν και επιδιώκοντας να ασκήσει πίεση στην Κίνα για την επιβολή των κυρώσεων του ΟΗΕ πιο αποτελεσματικά. Αυτό μπορεί να μην πετύχει, αφήνοντας την κυβέρνηση Κλίντον με την επιλογή να συμφωνήσει σε μια επανάληψη του διαλόγου με την Πιονγκγιάνγκ και την αποδοχή του καθεστώτος των πυρηνικών όπλων, εφ 'όσον περιορίσει την ανάπτυξη πυραύλων. Αν αυτό ήταν δυνατόν, θα ανησυχούσε τους συμμάχους των ΗΠΑ που είναι ήδη μέσα στην εμβέλεια των πυραύλων της Βόρειας Κορέας.

Οι σύμμαχοι των Αμερικανών είναι πιθανό να φτάσουν σε αυτό το σημείο συναγερμού πολύ πιο γρήγορα αν ο Τραμπ κάτσει στο Οβάλ Γραφείο. Έχει αμφισβητήσει την αξία των συμμαχιών των ΗΠΑ στην περιοχή, και πρότεινε το ενδεχόμενο χώρες όπως η Ιαπωνία ή η Νότια Κορέα να αναπτύξουν τα δικά τους πυρηνικά όπλα, αντί να βασίζονται στη στρατηγική ομπρέλα των ΗΠΑ. Αν παραμείνει πιστός στην πολιτική αυτή όντας Πρόεδρος, θα μπορούσε να υπάρξει μια ξαφνική κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών στη βορειοανατολική Ασία και ενδεχομένως και πιο πέρα. Τελικά, η κυβέρνηση Τραμπ θα πρέπει να αντιμετωπίσει την άμεση απειλή των πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς της Βόρειας Κορέας. Ο ίδιος έχει δηλώσει ότι θα ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στην Κίνα για σκληρύνει τη στάση της στον γείτονά της και έχει πει ότι είναι πρόθυμος να συναντηθεί με τον Κιμ στις ΗΠΑ, με την αιτιολογία ότι "υπάρχει μια πιθανότητα 10% ή 20% ότι μπορώ να τον πείσω να παρατήσει αυτά τα καταραμένα πυρηνικά". Σε αντίθετη περίπτωση, ο ίδιος έχει αφήσει να εννοηθεί ότι είναι αρκετά πρόθυμος να εξετάσει τη χρήση του πυρηνικού οπλοστασίου των ΗΠΑ. Εάν δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα όπλα, αναρωτήθηκε: "Τότε γιατί τα κάνουμε; Γιατί τα κάνουν;"

Κατά το πρώτο έτος του στο γραφείο, ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ θα αντιμετωπίσει επίσης μια άμεση πρόκληση της ισχύος των ΗΠΑ στον δυτικό Ειρηνικό. Το κινεζικό πρόγραμμα διεκδίκησης των κοραλλιογενών νήσων και βραχονησίδων στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και της μετατροπής τους σε ναυτικές και αεροπορικές βάσεις, δίνει στο Πεκίνο την πιθανότητα ελέγχου σε μια από τις πιο πολυσύχναστες θαλάσσιες οδούς στον κόσμο. Η επιρροή των ΗΠΑ είναι υπό περαιτέρω απειλή μετά από την άνοδο του Ροντρίγκο Ντουτέρτε στις Φιλιππίνες, ο οποίος έχει απειλήσει να διώξει τα αμερικανικά στρατεύματα, αμφιβάλλοντας για την συμφωνία του προκατόχου του να επιτραπεί μία νέα μόνιμη αμερικανική παρουσία.

Η πιθανή πολιτική της Κλίντον θα είναι να συνεχίσει τον παραπαίοντα "ασιατικό άξονα" του Ομπάμα και να δώσει προτεραιότητα στην αποκατάσταση της πίστης των συμμάχων των ΗΠΑ στην περιοχή, καθώς η Ουάσιγκτον θα τους βοηθήσει να αντισταθούν στις κινεζικές προσπάθειες να κυριαρχήσουν στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Πρόκειται για μια πολιτική που είναι όμηρος σε κάποιο βαθμό των τελικών προθέσεων του Ντουτέρτε και θα μπορούσε να οδηγήσει σε ταχεία κλιμάκωση της έντασης στην περιοχή.

Ο Τραμπ έχει επισημάνει το κινεζικό πρόγραμμα για την Θάλασσα της Νότιας Κίνας, ως αντανάκλαση της αδυναμίας των ΗΠΑ, αλλά δεν έχει πει τι θα κάνει γι' αυτό. Έχει επικεντρωθεί περισσότερο στην απειλή που αποτελεί για τις ΗΠΑ όσον αφορά τις εμπορικές της σχέσεις με την Κίνα. Στο μοντέλο συναλλαγών των εξωτερικών σχέσεων που ευνοεί ο Τραμπ, θα μπορούσε να συμφωνήσει να κάνει τα στραβά μάτια για την υφέρπουσα κινεζική κατάληψη στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας, παίρνοντας σε αντάλλαγμα μια διμερή εμπορική συμφωνία με το Πεκίνο με καλύτερους όρους.

Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ θα φτάσει στο γραφείο σε μια εποχή σημαντικής στρατιωτικής προόδου ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος στη Συρία και στο γειτονικό Ιράκ, αλλά μειωμένων επιλογών όσον αφορά τη διαμόρφωση της αντιπολίτευσης κατά του καθεστώτος Άσαντ και των Ρώσων και Ιρανών υποστηρικτών του. Είναι πιθανό ότι το Χαλέπι θα έχει πέσει μέχρι τότε, δίνοντας στο καθεστώς το πάνω χέρι και αναβάλλοντας για άλλη μια φορά κάθε ελπίδα πολιτικής μετάβασης.

Στα προεδρικά debates, η Κλίντον μίλησε για τη θέσπιση "ζώνης απαγόρευσης πτήσεων" ή μια "ασφαλή ζώνη" στο εσωτερικό της Συρίας. Ωστόσο, είναι δύσκολο να δούμε πώς αυτό θα γίνει χωρίς να διακινδυνεύσει μια άμεση σύγκρουση με τη Ρωσία, με όλους τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται. Οι στρατηγοί του Πενταγώνου, οι οποίοι έχουν από καιρό υποστηρίξει ότι δεν υπάρχει σκοπιμότητα δημιουργίας μιας τέτοιας ζώνης, θα προσπαθήσουν σκληρά να εμποδίσουν ένα τέτοιο σύστημα. Η Κλίντον στον Λευκό Οίκο είναι επίσης πιθανό να διερευνήσει τρόπους για την αύξηση της ροής όπλων προς μετριοπαθείς ομάδες της αντιπολίτευσης.

Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι θα επιδιώξει να συνεργαστεί με τον Άσαντ και τον Πούτιν ενάντια στο Isis και δεν έχει εκφράσει επικρίσεις για τον βομβαρδισμό των περιοχών που κατέχουν αντάρτες, όπως το ανατολικό Χαλέπι. Η πολιτική αυτή θα έχει επίσης υψηλό κόστος. Η συριακή αντιπολίτευση και οι χώρες του Κόλπου θα το θεωρήσουν προδοσία και η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να ασχοληθεί με την πραγματικότητα ότι ούτε το καθεστώς ούτε η Ρωσία έχει πολύ άμεσο ενδιαφέρον για την καταπολέμηση του Isis.

Ρωσία και Ουκρανία

Μια κυβέρνηση Κλίντον αναμένεται να λάβει μια πιο σκληρή γραμμή με τη Μόσχα από αυτή του Ομπάμα, πολύ δε περισσότερο λόγω της σημαντικής απόδειξης της προσπάθειας του Κρεμλίνου να προσπαθήσει να παρέμβει στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ υπέρ του αντιπάλου της. Η Κλίντον θα μπορούσε κάλλιστα να επιδιώξει να αναλάβει ηγετικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα για την Ουκρανία και τη στασιμότητα της ειρηνευτικής διαδικασίας του Μινσκ, που μέχρι στιγμής έχουν αναλάβει η Γερμανία και η Γαλλία. Θα μπορούσε επίσης να επιλέξει να στείλει θανατηφόρα όπλα στην Ουκρανία ως ένα μέσο για την αύξηση της επιρροής των ΗΠΑ.

Ο Τραμπ είναι πιθανό να λάβει την αντίθετη προσέγγιση. Απέφυγε να επικρίνει τη Ρωσία για τις ενέργειές της στην Ουκρανία, άφησε να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να αποδεχθεί την προσάρτηση της Κριμαίας και αγνόησε τα ευρήματα των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών ότι η Μόσχα ήταν πίσω από το hacking του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του Δημοκρατικού κόμματος. Μια κυβέρνηση Τραμπ είναι απίθανο να αμφισβητήσει τη ρωσική επιβολή της επιρροής της στην ανατολική Ουκρανία.

Η Ευρώπη και το ΝΑΤΟ

Βοηθοί της Κλίντον έχουν επισημάνει επανειλημμένα ότι μία από τις προτεραιότητές της θα είναι να δείξει την προθυμία των ΗΠΑ για συνοχή της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, και σκοπεύει να παρακολουθήσει τις συνόδους κορυφής των δύο οργανισμών τον Φεβρουάριο. Ο Τραμπ, αντίθετα, υποστήριξε ότι το ΝΑΤΟ είναι ξεπερασμένο και αμφισβήτησε το κατά πόσον οι δεσμεύσεις της ασφάλειας στην Ευρώπη αξίζουν όσα δαπανούν επί του παρόντος οι ΗΠΑ. Είπε ότι θα ελέγξει αν οι σύμμαχοι των ΗΠΑ "εκπληρώνουν την υποχρέωσή τους απέναντί μας" πριν τους υπερασπιστεί, θέτοντας υπό αμφισβήτηση το σκοπό του συμφώνου υπεράσπισης. Αργότερα κατά την προεκλογική εκστρατεία άλλαξε πλεύση, λέγοντας ότι θα επιδιώξει να ενισχύσει τη συμμαχία, αλλά μία νίκη του Τραμπ, ωστόσο, θα εμβαθύνει το άγχος σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως στις χώρες της Βαλτικής, ότι μία δύναμη του ΝΑΤΟ υπό αμερικανική ηγεσία θα τους υπερασπιστεί αν αντιμετωπίσουν ρωσική εισβολή.

Εμπόριο

Τα δύο μεγάλα έργα για το ελεύθερο εμπόριο της κυβέρνησης Ομπάμα, η Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων με την Ευρώπη (ΤΤΙΡ) και το Σύμφωνο Συνεργασίας των Δύο Πλευρών του Ειρηνικού (TPP), πιθανότατα θα είναι ακόμα υπό διαπραγμάτευση όταν αναλάβει ο νέος πρόεδρος, δίνοντάς του τη δυνατότητα να τα ολοκληρώσει ή να τα ακυρώσει. Η Κλίντον υποστήριξε αρχικά την TPP και στη συνέχεια την επέκρινε αντιμετωπίζοντας αρχικά την πρόκληση του Μπέρνι Σάντερς. Οι επιφυλάξεις της μπορεί να παρατείνουν τις διαπραγματεύσεις, αλλά τελικά αναμένεται να συνεχίσει και να επιδιώξει την ολοκλήρωση των φιλόδοξων πολυμερών εμπορικών συμφωνιών.

Ο Τραμπ βάσισε την εκστρατεία του στην αντίθεση με όλες αυτές τις συμφωνίες, κάτι το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως εγγενώς δυσμενές για τις ΗΠΑ. Έχει υποσχεθεί να επιδιώξει διμερείς εμπορικές συμφωνίες με καλύτερους όρους και να τιμωρήσει άλλες χώρες που θεωρεί ότι κάνουν άδικες συναλλαγές με κυρώσεις, αγνοώντας την απειλή αντιποίνων.

Κλιματική αλλαγή

Ο Τραμπ έχει υποσχεθεί να αποσύρει τις ΗΠΑ από την κλιματική συμφωνία του Παρισιού, η οποία θα τεθεί σε ισχύ την Παρασκευή, και να "σταματήσουμε όλες τις πληρωμές φόρων σε δολάρια για τα προγράμματα υπερθέρμανσης του πλανήτη του ΟΗΕ". Ο Ρεπουμπλικάνος προεδρικός υποψήφιος έχει πει ότι "δεν πιστεύω στην αλλαγή του κλίματος", χαρακτηρίζοντάς την ως μια φάρσα που δημιούργησαν οι Κινέζοι, ενώ έχει στηλιτεύσει τις προσπάθειες για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου θεωρώντας ότι απειλεί αμερικανικές θέσεις εργασίας.

Η προοπτική του Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο αποτελεί μια μοναδική πρόκληση για τη συμφωνία του Παρισιού, η οποία έγινε πέρυσι και κυρώθηκε άμεσα τον Οκτώβριο. Συνολικά 94 κράτη έχουν υπογράψει και εφαρμόζουν πλήρως τη δέσμευση να διατηρήσουν την παγκόσμια θερμοκρασία κάτω από μια αύξηση 2 βαθμών Κελσίου, στα προ-βιομηχανικά επίπεδα, με την ελπίδα να αποτρέψουν την καταστροφική άνοδο του επιπέδου της θάλασσας, τα κύματα καύσωνα και τις ακραίες καιρικές συνθήκες.

Οι περικοπές των εκπομπών για τις οποίες έχουν δεσμευθεί οι χώρες προς το παρόν δεν είναι αρκετές για να αποφευχθεί η κλιματική καταστροφή, πράγμα που σημαίνει ότι η δυστροπία των ΗΠΑ, της δεύτερης μεγαλύτερης χώρας σε εκπομπές αερίων, θα ενείχε τον κίνδυνο να παγώσει μια διαδικασία που χρειάζεται περαιτέρω ώθηση. Η αμερικανική εμπλοκή στη συμφωνία του Παρισιού - την οποία υποστήριξαν περίπου ακόμα 200 χώρες - βασίζεται στην προεδρική υπογραφή του Ομπάμα. Η συμφωνία δεν παρουσιάστηκε στο Κογκρέσο ως επίσημη συνθήκη, πράγμα που σημαίνει ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να την ανατρέψει. Η αποχώρηση όμως των ΗΠΑ από τη συμφωνία, μαζί με την οικονομική υποστήριξη χωρών που είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή, θα χρειαστεί κάποιο χρόνο.

theguardian.com

Διαβάστε περισσότερα