«Η έλλειψη ισχυρής ηγεσίας της Ευρώπης την αφήνει ευάλωτη στην τρομοκρατία»

Οι τρομοκρατικές ομάδες γνωρίζουν ότι οι επιθέσεις την κατάλληλη στιγμή προκαλούν πολιτική αναταραχή και εκμεταλλεύονται τους φόβους των ανθρώπων, αλλά η φιλελεύθερη δημοκρατία είναι συχνά ισχυρότερη όταν πληγώνεται, σχολιάζει ο Simon Tisdall.

Η Ευρώπη είναι σε κακή κατάσταση για να αποκρούσει μια τρομοκρατική απειλή που έχει μετακινηθεί από τη Μέση Ανατολή στο κατώφλι της. Οι πολιτικές διαιρέσεις, η δημόσια απογοήτευση, η οικονομική αδυναμία, η έλλειψη ηγεσίας και η έντονη διεθνής αστάθεια σε συνδυασμό δημιουργούν μια μοναδική ευάλωτη στιγμή για τις δυτικές δημοκρατίες.

Η φύση της

απειλής - πανταχού παρούσα, κρυμμένη, αυτοσχέδια και με στόχο τυχαία αμάχους- είναι σχεδόν αδύνατο να αποκρουστεί. Όταν ένας "μοναχικός λύκος" επιτίθεται, όπως και οι δολοφονίες με φορτηγό την Ημέρα της Βαστίλης στη Νίκαια τον περασμένο Ιούλιο, το πρόβλημα μεγεθύνεται. Δεν είναι ακόμη σαφές αν ο οδηγός του φορτηγού του Βερολίνου έδρασε μόνος του ή ποιο ήταν το κίνητρό του.

Η επίθεση του Βερολίνου θα μπορούσε να συμβεί οπουδήποτε. Παραλίγο να συμβεί. Η αστυνομία ματαίωσε μια επίθεση σε μια χριστουγεννιάτικη αγορά στο Λούντβιγκσάφεν, στη νοτιοδυτική Γερμανία, από έναν 12χρονο Γερμανο-Ιρακινό. Τον περασμένο μήνα, οι γαλλικές αρχές συνέλαβαν πέντε άτομα που πιστεύεται ότι συνωμοτούσαν για επιθέσεις σε μια αγορά Χριστουγέννων στο Σανς-Ελιζέ.

Ακόμη και η Άνγκελα Μέρκελ δεν είναι άτρωτη από την πολιτική αντίδραση, όταν χτυπούν τρομοκράτες. Η διαφωνία στο εσωτερικό του κυβερνώντος συνασπισμού της σχετικά με την μεταναστευτική πολιτική ανοικτών θυρών και η μανία των ρατσιστικών, ξενοφοβικών περιθωριακών κομμάτων της Γερμανίας την παρασέρνουν στην πολιτική δεξιά. Αυτή η δυναμική, αν συνεχιστεί, θα μπορούσε να αμφισβητήσει την επανεκλογή της στις εκλογές το φθινόπωρο.

Πολύ μεγαλύτερη αβεβαιότητα μας περιμένει μετά την έκβαση των προεδρικών εκλογών την ερχόμενη άνοιξη στη Γαλλία, όπου η Μαρίν Λεπέν, ηγέτιδα του Εθνικού Μετώπου, ήδη αναμένεται να τα πάει πολύ καλά. Οι παρατηρητές προβλέπουν ότι οι νέες τρομοκρατικές επιθέσεις στη Γαλλία, όπου τα αντι-μουσουλμανικά αισθήματα είναι υψηλά, θα μπορούσαν να ανατρέψουν αποφασιστικά τις εκλογές υπέρ της Λεπέν. Παρόμοιες αντιδραστικές στρεβλώσεις υπάρχουν επίσης και στην Ολλανδία, όπου οι ψηφοφόροι θα επιλέξουν μια νέα κυβέρνηση το Μάρτιο. Ο Γκέερτ Βίλντερς, ο ισλαμοφοβικός εξτρεμιστής, αυτή τη στιγμή προηγείται στις δημοσκοπήσεις.

Η κατανόηση των τρομοκρατικών τακτικών δεν είναι απλή. Το Ισλαμικό Κράτος και οι οπαδοί του στην Ευρώπη έχουν πλήρη επίγνωση ότι τα αίσχη τους την κατάλληλη στιγμή θα προκαλέσουν πολιτικές αναταραχές, αξιοποιώντας τους φόβους των ανθρώπων και την προφανή αδυναμία των πολιτικών θεσμών για την προστασία τους. Τα συνεχή και αυξημένα εγκλήματα μίσους με θύματα μουσουλμάνους (και άλλες θρησκευτικές και εθνοτικές μειονότητες) είναι νερό στο μύλο της τρομοκρατίας. Από την άλλη πλευρά, οι προβλέψεις ότι οι ψηφοφόροι μπορεί να πανικοβληθούν από τον βίαιο εξτρεμισμό και να υποστηρίξουν τον πολιτικό εξτρεμισμό, μάλλον υποτιμούν τη δημοκρατική αλληλεγγύη που συχνά εκτίθεται στον απόηχο των τρομοκρατικών φρικαλεοτήτων.

Η αντίδραση περιφρόνησης των Παριζιάνων στις επιθέσεις στο Charlie Hebdo και το Bataclan το 2015 είναι τέτοιες περιπτώσεις. Η φιλελεύθερη δημοκρατία συχνά ισχυροποιείται όταν πληγώνεται περισσότερο. Με εξαίρεση τη Μέρκελ, η Ευρώπη καθίσταται πιο ευάλωτη από την αντιληπτή έλλειψη ισχυρών, αξιόπιστων ηγετών. Στη Γαλλία, ο Φρανσουά Ολάντ είναι ο λιγότερο δημοφιλής πρόεδρος στην ιστορία. Ο μεταρρυθμιστής πρωθυπουργός της Ιταλίας παραιτήθηκε. Η Ισπανία φαίνεται ανίκανη να συμφωνήσει σχετικά με το ποιος πρέπει να την κυβερνήσει. Στη Βρετανία, η Τερέζα Μέι έγινε πρωθυπουργός χωρίς ψηφοφορία.

Αυτό το έλλειμμα πολιτικής νομιμοποίησης εκτείνεται προς την ΕΕ, όπου ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ο συγκρουσιακός Πρόεδρος της Επιτροπής, έχει απαξιωθεί. Στις τελευταίες ευρωεκλογές σημειώθηκε ρεκόρ χαμηλής προσέλευσης. Και το Brexit έχει οδηγήσει την ΕΕ σε αναταραχή, τη στιγμή που θα έπρεπε να διορθώνει την οικονομία της ευρωζώνης, να ασχολείται με το πρόβλημα της μετανάστευσης - και να αυξάνει τις άμυνες στην τρομοκρατία. Εν τω μεταξύ το Isis, υπό την πίεση στη Συρία και το Ιράκ, προσπαθεί ανοιχτά να μεταφέρει τον αγώνα του απέναντι στον "εχθρό" στην ενδοχώρα της Ευρώπης. Και η Ευρώπη δεν μπορεί να περιμένει πολλή βοήθεια από έναν εσωστρεφή Ντόναλντ Τραμπ. Είναι αβέβαιο κατά πόσον η Ευρώπη μπορεί να αντιμετωπίσει την κατάσταση.

theguardian.com

Διαβάστε περισσότερα