Γιατί το θέμα της Ελλάδας δεν είναι μόνο οικονομικό

Ένα μπρούντζινο άγαλμα του Τρούμαν στο κέντρο ενός πολυσύχναστου δρόμου της Αθήνας αποτελεί υπενθύμιση της γεωστρατηγικής θέσης που κατέχει η Ελλάδα για τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, μετά το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου.Εάν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ευρωζώνης ξεπεράσουν την απογοήτευσή τους για την ελληνική μικροπολιτική και δώσουν περισσότερη βοήθεια, σίγουρα δεν θα το κάνουν μόνο για οικονομικού

«Η γεωπολιτική δυναμική της Ελλάδας χρησιμοποιήθηκε ως υπόσχεση, αλλά κυρίως ως απειλή. Υπήρχε πάντα ο κίνδυνος μίας καταστροφικής εξάπλωσης αν η Ελλάδα έμενε μόνη της, ή αν εξελισσόταν σε ένα αποτυχημένο κράτος στην αυλή της Ευρώπης» σχολιάζει η Ειρήνη Καραμούζη, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ. Το ατού της Ελλάδας ιστορικά είναι η θέση της στην νοτιοανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ. Ενώ το Ισλαμικό Κράτος εξαπλώνεται στα νότια και ανατολικά, η Ρωσία αποτελεί απειλή στα βόρεια και οι μετανάστες πλημμυρίζουν την Ευρώπη, το ερώτημα είναι αν η Ελλάδα αξίζει περισσότερο από τα δισεκατομμύρια που χρειάζεται για να βγει από το οικονομικό αδιέξοδο. Και ενώ η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και οι πιστωτές καυγαδίζουν για τα διαφορετικά ποσοστά στις απαιτήσεις του προϋπολογισμού, οι ηγέτες μιλούν για την ασφάλεια και την πολιτική.

«Σκληρές αποφάσεις»

Στην Ομάδα των Επτά στη σύνοδο κορυφής στη Γερμανία αυτή την εβδομάδα, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα ζήτησε να καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες για την επίλυση της κρίσης. «Αν και οι δύο πλευρές δείξουν επαρκή ευελιξία, τότε πιστεύω ότι μπορούμε να λύσουμε αυτό το πρόβλημα», είπε. «Αλλά αυτό θα απαιτήσει κάποιες δύσκολες αποφάσεις για όλους τους εμπλεκόμενους και θα συνεχίσουμε να συζητάμε με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη για να προσπαθήσουν να ενθαρρύνουν αυτό το είδος του αποτελέσματος».

Τα «παιχνίδια» της Ελλάδας και ο ρωσικός παράγοντας

Η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ και ο Τσίπρας, στη συνέχεια συναντήθηκαν επί δύο ώρες στο περιθώριο της συνόδου για τη Λατινική Αμερική στις 10 Ιουνίου, για να επιτύχουν μια συμφωνία πριν από το τέλος του μήνα. Με το τραπεζικό σύστημα της χώρας στα πρόθυρα κατάρρευσης, ο Τσίπρας πρέπει να κάνει οικονομικές μεταρρυθμίσεις και διορθώσεις του προϋπολογισμού πριν πάρει τα 7,2 δις από τα υπάρχοντα κεφάλαια διάσωσης της χώρας.

Πριν από αυτό, όμως, ο Τσίπρας έχει προγραμματίσει να επισκεφθεί την Αγία Πετρούπολη για να παρακολουθήσει ένα οικονομικό φόρουμ στις 18 Ιουνίου. Θα είναι η δεύτερη φορά από τότε που ήρθε στην εξουσία τον Ιανουάριο που συναντά τον Βλαντιμίρ Πούτιν στη Ρωσία. Αυτή η σχέση δυσαρέστησε το Βερολίνο και την Ουάσιγκτον, καθώς οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν επιβάλλει κυρώσεις εναντίον της χώρας για τη σύγκρουση στην Ουκρανία. Ο Τσίπρας έχει συμφωνήσει να συνεργαστεί με τη Ρωσία για μια συμφωνία φυσικού αερίου που οι ΗΠΑ επέκριναν.

Η Μέρκελ σημείωσε τη γεωστρατηγική σημασία μετά την πρώτη συνάντησή της με τον Τσίπρα το Μάρτιο. «Έχουμε κοινές γεωπολιτικές προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν» είπε στη συνέχεια. Η Ευρώπη είναι μια «τεράστια ειρηνευτική προσπάθεια που πρέπει να μεταφερθεί από κάθε πολιτική γενιά». Η ανάγκη να παραμείνει η Ελλάδα σταθερά στους κόλπους της Δύσης ανέκαθεν στήριζε τις αποφάσεις σχετικά με την ευρωπαϊκή της αποστολή. Η Ελλάδα έγινε το 10ο μέλος αυτού που τώρα είναι ΕΕ το 1981 – και εντάχθηκε πριν από την Ισπανία και την Αυστρία. Επί 26 χρόνια, έως ότου προσχώρησε η Βουλγαρία το 2007, δεν είχε κοινά χερσαία σύνορα με κανένα άλλο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υιοθέτησε το ευρώ το 2001 και ανακάλυψε μετά από μια δεκαετία ότι τα οικονομικά της δεν ήταν σε τάξη.

Η προειδοποίηση του Τρούμαν

Τα λόγια της Μέρκελ ήταν μια ηχώ αυτού που είπε ο Τρούμαν στο Κογκρέσο το 1947. Ήταν τότε που πήρε την έγκριση για την στρατιωτική και οικονομική βοήθεια, για να εμποδίσει την Ελλάδα να πέσει υπό την επιρροή της Σοβιετικής Ένωσης κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου το 1946-1949. «Αν δεν κατορθώσουμε να βοηθήσουμε την Ελλάδα και την Τουρκία σε αυτή τη μοιραία ώρα, το αποτέλεσμα θα είναι εκτεταμένο τόσο στα δυτικά όσο και στα ανατολικά», είπε ο Τρούμαν. «Πρέπει να λάβουμε άμεση και αποφασιστική δράση». Η αναφορά στην Τουρκία δεν εμφανίζεται στα λόγια που υπάρχουν στο άγαλμα της Αθήνας.

Οι Έλληνες προσχώρησαν στο ΝΑΤΟ το 1952, τρία χρόνια πριν από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας και την ίδια στιγμή με την Τουρκία, ενώνοντας δύο παραδοσιακούς εχθρούς κάτω από μια «ομπρέλα». Η ενίσχυση που έλαβε η Ελλάδα στο πλαίσιο του Δόγματος Τρούμαν και στη συνέχεια το Σχέδιο Μάρσαλ έφεραν χρόνια ανάπτυξης.

Αντικρουόμενες ανάγκες

Οι Έλληνες αριστεροί ενοχλήθηκαν από την επιρροή των ΗΠΑ. Το στρατιωτικό καθεστώς, ή χούντα του 1967-1974, θεωρήθηκε ότι χρηματοδοτήθηκε από τις ΗΠΑ. Το άγαλμα του Τρούμαν, το οποίο αποκαλύφθηκε το 1963 από τους ευγνώμονες Ελληνο-Αμερικάνους έχει δεχθεί πολλές φορές επιθέσεις, σε κάθε ευκαιρία διαμαρτυρίας για την αμερικανική πολιτική στην Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή.

Ενώ ο Τσίπρας ετοιμαζόταν να συναντήσει την Μέρκελ στις Βρυξέλλες την Τετάρτη το βράδυ, ο υπουργός Εξωτερικών του, Νίκος Κοτζιάς, είπε σε μια συγκέντρωση στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ότι τώρα είναι η ώρα να αποφασίσει αν η επιδίωξη της ασφάλειας, της ευημερίας και της ελευθερίας θα επικρατήσει στην εστίαση σε αριθμούς και περιθώρια κερδών. «Στις μέρες μας ο ρόλος της γεωπολιτικής είναι πιο σημαντικός από ό,τι στο παρελθόν», δήλωσε ο Κοτζιάς. «Ο κόσμος μας είναι στη μέση μιας διαμάχης μεταξύ των τρεχουσών αναγκών και των μελλοντικών απαιτήσεων». Η ΕΕ «πρέπει να μάθει να βλέπει πέρα από το τέλος της μύτης της, όπως λέμε στην Ελλάδα», είπε. «Για να διαχειριστούμε το μέλλον μας όχι σαν μια στιγμιαία ενέργεια, ούτε ως συνέλευση των μετόχων που σκέφτονται με ορίζοντα των τριμηνιαίων κερδών».

bloomberg.com

Διαβάστε περισσότερα