Εγκλωβισμένη στην ύφεση η Ευρώπη

Από τον περασμένο Νοέμβριο, η ΕΚΤ υπό τον νέο της πρόεδρο Mario Draghi έχει προσφέρει ρευστότητα ενός τρισεκατομμυρίου ευρώ στο τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης.

Αυτή η πολιτική οδήγησε σε μια προσωρινή μείωση των εντάσεων που αντιμετωπίζουν οι υπερχρεωμένες χώρες της περιφέρειας της ευρωζώνης (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, και Ιρλανδία), ενώ παράλληλα μειώθηκε ο κίνδυνος έλλειψης ρευστότητας, και μειώθηκαν  τα δανειακά κόστη της Ιταλίας και της Ισπανίας. Επί πλέον, αποφεύχθηκε

μια ελληνική χρεοκοπία, ενώ η Αθήνα προχώρησε σε μια πετυχημένη, αν και αναγκαστική, αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους.

Μια νέα δημοσιονομική συμφωνία, με νέες κυβερνήσεις στην Ελλάδα, στην Ιταλία και στην Ισπανία, έφερε νέες ελπίδες αναφορικά με τις δεσμεύσεις των χωρών αυτών στην λιτότητα και στις θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Η απόφαση να συνδυαστεί ο νέος μηχανισμός διάσωσης της ευρωζώνης με τον παλιό, αύξησε την ισχύ του τοίχους προστασίας της νομισματικής ένωσης.

Ο μήνας του μέλιτος όμως με τις αγορές, αποδείχθηκε σύντομος. Τα σπρεντς των επιτοκίων της Ιταλίας και της Ισπανίας άρχισαν και πάλι να αυξάνονται, ενώ το κόστος δανεισμού της Ελλάδας και της Πορτογαλίας παρέμεινε σταθερά υψηλό. Αναπόφευκτα πλέον, η ύφεση στη περιφέρεια της ευρωζώνης βαθαίνει και μετακινείται προς τον πυρήνα της (Γαλλία, Γερμανία). Μέσα στο τρέχον έτος, η  ύφεση θα χειροτερέψει, για πολλούς λόγους.

Πρώτον, η δημοσιονομική λιτότητα, αν και απαραίτητη, αυξάνει την συρρίκνωση της οικονομίας, καθώς οι υψηλοί φόροι και οι μειωμένες κρατικές δαπάνες μειώνουν το διαθέσιμο εισόδημα και την μέση ζήτηση. Πέραν τούτου, καθώς η ύφεση αυξάνεται, με αποτέλεσμα τα μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα, φαίνεται πως θα χρειαστεί ένας νέος γύρος λιτότητας. Και σήμερα, χάρη στο νέο δημοσιονομικό σύμφωνο, ακόμη και ο ευρωπαϊκός πυρήνας θα αναγκαστεί να επιβάλλει αυτή τη λιτότητα.

Αν και η ιδιαίτερα ανταγωνιστική Γερμανία μπορεί να αντέξει ένα ευρώ στα $1.30, η περιφέρεια, όπου τα εργατικά κόστη αυξήθηκαν κατά 30-40% την τελευταία δεκαετία, θα δυσκολευτεί αν η αξία του ευρώ δεν ισορροπήσει με το δολάριο.

Οι οδυνηρές μέθοδοι των χαμηλών δαπανών και της εξοικονόμησης προκειμένου να απαλυνθούν τα χρεωστικά βάρη, συμπιέζουν προς τα κάτω την εσωτερική ιδιωτική και δημόσια ζήτηση. Αυτό  που αποτελεί την μόνη ελπίδα επαναφοράς της ανάπτυξης είναι η βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου, κάτι που απαιτεί ένα πιο αδύναμο ευρώ.

Εν τω μεταξύ αυξάνεται και η πιστωτική σύνθλιψη στην ευρωπαϊκή περιφέρεια. Χάρη στα μακροπρόθεσμα χαμηλότοκα δάνεια της ΕΚΤ, οι τράπεζες δεν έχουν πρόβλημα ρευστότητας, αλλά πάσχουν από ελλείψεις κεφαλαίων. Για να πετύχουν τον στόχο της αναλογίας του 9% του ποσοστού κεφαλαίων, θα πρέπει τώρα να αρχίσουν να πουλάνε περιουσιακά στοιχεία, και να μειώνουν την πίστωση, κάτι που δεν είναι αυτό που χρειάζεται προκειμένου να επιτευχθεί η πολυπόθητη οικονομική ανάκαμψη.

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η ευρωζώνη εξαρτάται από τις εισαγωγές πετρελαίου, πολύ περισσότε