"Ανοιχτή" η Μέρκελ στις μεταρρυθμίσεις της ευρωζώνης

Η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ σκιαγράφησε για πρώτη φορά τις γραμμές μιας συμφωνίας με τη Γαλλία για τον καθορισμό της διαχείρισης του ενιαίου νομίσματος της Ευρώπης, σηματοδοτώντας με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο έως σήμερα ότι οι δύο μεγαλύτερες χώρες της ευρωζώνης πλησιάζουν προς το στόχο της συμφιλίωσης των έντονα διαφορετικών απόψεων επί του θέματος.

Η Γερμανία θα μπορούσε να υποστηρίξει δύο κεντρικές απαιτήσεις των Γάλλων: τον διορισμό ενός υπουργού Οικονομικών της ευρωζώνης και τη δημιουργία ενός κοινού προϋπολογισμού- εάν πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις, ανέφερε η Μέρκελ στους επιχειρηματικούς ηγέτες στο Βερολίνο την Τρίτη. "Μπορούμε, φυσικά, να σκεφτούμε έναν προϋπολογισμό της ευρωζώνης, εφόσον είναι σαφές ότι αυτό πραγματικά ενισχύει τις δομές και φέρνει λογικά αποτελέσματα", ανέφερε.

Σε μια εντυπωσιακή στροφή στις απόψεις της, καθώς ήταν αντίθετη στις μεταφορές χρημάτων και στις κοινές υποχρεώσεις μεταξύ των κρατών- μελών, η Μέρκελ δήλωσε ότι "θα μπορούσαμε να σκεφτούμε έναν κοινό υπουργό Οικονομικών ...αν δεν συγκεντρώνουμε τις υποχρεώσεις σε λάθος μέρος". Η έκπληξη της Μέρκελ, αλλά και η προθυμία της να συζητήσει θέματα που θεωρούνται εδώ και καιρό ταμπού στη Γερμανία, δείχνουν ότι η στασιμότητα της διαδικασίας μεταρρύθμισης της ευρωζώνης θα μπορούσε να ξεκινήσει νωρίτερα από ό, τι περίμεναν οι περισσότεροι ειδικοί.

Το χρονοδιάγραμμα των παρατηρήσεων της εξέπληξε ορισμένους γερμανούς αξιωματούχους, ειδικά εν όψει των εθνικών εκλογών τον Σεπτέμβριο. Το Βερολίνο αρνήθηκε να προχωρήσει σε λεπτομερείς συνομιλίες για το μέλλον της ευρωζώνης πριν από την ψηφοφορία, επιμένοντας ότι ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα έπρεπε να αποδείξει πρώτα το σθένος του με τη θέσπιση μιας σειράς εγχώριων οικονομικών μέτρων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Η κρίση που έπληξε την ευρωζώνη το 2010 και που τώρα αρχίζει να διαλύεται, έβγαλε στην επιφάνεια τα ελάττωμα στο σχεδιασμό της νομισματικής ένωσης, συμπεριλαμβανομένου του ασθενούς κεντρικού ελέγχου των δημόσιων δαπανών και της απουσίας κινήτρων για τις χώρες να εναρμονίσουν τις πολύ διαφορετικές οικονομίες τους. Επίσης, η ευρωζώνη δεν έχει την ικανότητα να συγκεντρώνει και να δαπανά χρήματα με τρόπους που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αποδυνάμωση της ύφεσης.

Η σοβαρότητα της ταμειακής κρίσης ανάγκασε αρκετά κράτη-μέλη να ζητήσουν επείγουσα βοήθεια από τους εταίρους τους και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Παράλληλα, προκάλεσε σχεδόν την έξοδο του πιο αδύναμου μέλους του μπλοκ, της Ελλάδας, η οποία παραμένει υπό οικονομική κηδεμονία μέχρι σήμερα. Η ευρωζώνη από τότε έχει εξοπλιστεί με μία τραπεζική αρχή και ένα ταμείο διάσωσης για κράτη που αντιμετωπίζουν ελλείψεις ρευστότητας, αλλά οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι πολλά πρέπει να γίνουν για να καταστεί η ευρωζώνη μια βιώσιμη κατασκευή.

Η Γερμανία έχει επικεντρωθεί μέχρι στιγμής σε αυστηρότερους κεντρικούς ελέγχους στις δημόσιες δαπάνες και εδώ και καιρό απορρίπτει την ιδέα της έκδοσης κοινών ομολόγων, τα οποία το Βερολίνο θεωρεί ότι θα ενθάρρυναν τις υπερβολικές δαπάνες των οικονομικά εύθραυστων μελών. Υπό τον νέο Πρόεδρο της, η Γαλλία έφερε την ιδέα ενός κοινού προϋπολογισμού της ευρωζώνης για τη χρηματοδότηση συγκεκριμένων τομέων, όπως η ασφάλιση κατά της ανεργίας και οι επενδύσεις σε υποδομές, σε ολόκληρη την περιοχή - μια αντίληψη που το Βερολίνο αρνούνταν να συζητήσει μέχρι σήμερα. Και οι δύο χώρες έχουν προτείνει σε διαφορετικούς χρόνους τον διορισμό ενός υπουργού Οικονομικών για την ευρωζώνη, αν και η Γαλλία θεωρεί ότι ο ρόλος του είναι να εποπτεύει έναν κοινό προϋπολογισμό, ενώ η Γερμανία οραματίζεται κάποιον που θα αστυνομεύει τα δημοσιονομικά.

Ωστόσο, τα σχόλια της Μέρκελ υποδεικνύουν ότι αυτά τα δύο οράματα θα μπορούσαν να συμβιβαστούν σε μια κοινή ρύθμιση που θα συνδυάζει την αυστηρότερη δημοσιονομική αστυνόμευση και κάποιες δημοσιονομικές μεταβιβάσεις μεταξύ χωρών με πλεόνασμα του προϋπολογισμού και με έλλειμμα. Γερμανοί αξιωματούχοι δηλώνουν ότι δεν ήταν πρόθυμοι να συμφωνήσουν με τον Μακρόν στη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης πριν από τις γενικές εκλογές της Γερμανίας, επειδή οι δημοσιονομικές μεταβιβάσεις δεν είναι δημοφιλείς στους ψηφοφόρους της χώρας. Και υποστηρίζουν ότι εξακολουθούν να είναι σκεπτικοί σχετικά με την ικανότητα του προέδρου να αρχίσει να κάνει τις σκληρές εγχώριες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και τις περικοπές δαπανών στις οποίες βάσισε την εκστρατεία του. Η διόρθωση των οικονομικών αδυναμιών της Γαλλίας, δήλωσαν, θα ήταν προϋπόθεση για οποιεσδήποτε σοβαρές συνομιλίες σχετικά με την αναθεώρηση της ευρωζώνης. "Πρέπει να δούμε τα αποδεικτικά στοιχεία", είπε ένας αξιωματούχος. Μία κοινή ομάδα εργασίας Γάλλων και Γερμανών αξιωματούχων του υπουργείου Οικονομικών συναντήθηκε, αλλά δεν έχει ακόμη μιλήσει για ζητήματα της ευρωζώνης, δήλωσε ένα πρόσωπο που γνωρίζει την ατζέντα.

Γάλλοι αξιωματούχοι δηλώνουν με τη σειρά τους ότι είναι απρόθυμοι να αντιμετωπίσουν άμεσα την Μέρκελ με συγκεκριμένες απαιτήσεις που ο Μακρόν είχε στο εκλογικό μανιφέστο του. Αντ' αυτού, οι αξιωματούχοι του Παρισιού λένε ότι εργάζονται παρασκηνιακά με τους Γερμανούς ομολόγους για το πώς θα ενσωματώσουν τις οικονομίες τους, αντί να σφραγίσουν μια συμφωνία για νέες επίσημες δομές ή θέση υπουργού Οικονομικών. Το θέμα αναμένεται να αποτελέσει κεντρικό θέμα μιας κοινής συνάντησης του γαλλο-γερμανικού υπουργικού συμβουλίου στα μέσα Ιουλίου.

Οι αδύναμες οικονομικές επιδόσεις της Γαλλίας, η αποτυχία της να παρουσιάσει μια πειθαρχημένη οικονομία και η επαναλαμβανόμενη παραβίαση των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων έχουν υποβαθμίσει τη "φωνή" της χώρας στην Ευρώπη και επιτάχυναν την άνοδο της Γερμανίας ως κυρίαρχη δύναμη της περιοχής. Αλλά μετά τις κοινοβουλευτικές εκλογές του περασμένου Σαββατοκύριακου στη Γαλλία, που το κίνημα του Μακρόν κέρδισε άνετα, η αναγνώριση αυξάνεται σε ένα σκεπτικιστικό Βερολίνο που θεωρεί ότι ο Μακρόν μπορεί να έχει τις έδρες - και την πολιτική επιρροή - για να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του. Ο Μακρόν λέει ότι θα κινηθεί γρήγορα για να εξουσιοδοτήσει την κυβέρνησή του να νομοθετήσει τις αλλαγές στην εργατική νομοθεσία έως τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Γερμανοί αξιωματούχοι θεωρούν επίσης τον διορισμό του Μπρουνό Λε Μερ, ειδικού στη Γερμανία και οικονομικά συντηρητικού, ως Υπουργού Οικονομίας της Γαλλίας, ως ένδειξη ότι το Παρίσι βλέπει σοβαρά την εποικοδομητική συμμετοχή του στη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης. Δεδομένου ότι η Γαλλία και η Γερμανία έχουν παραμείνει επί μακρόν σε διαφορετικές πλευρές του φάσματος ιδεών για τον καθορισμό της ευρωζώνης, μια γαλλογερμανική συμφωνία θα μπορούσε να προχωρήσει πολύ αργά προς την κατεύθυνση της χάραξης μεταρρυθμίσεων αποδεκτών από άλλους.

Οι Γερμανοί αξιωματούχοι λένε ότι ένα ζήτημα που θα πρέπει να επιλυθεί θα είναι το πεδίο μιας πιθανής συμφωνίας, η οποία θα μπορούσε να κυμαίνεται από μινιμαλιστικές αλλαγές στην υπάρχουσα δομή έως τη δημιουργία ενός πλήρους γραφείου υπουργού Οικονομικών ή και ακόμη ενός ξεχωριστού κοινοβουλίου της ευρωζώνης. Η μινιμαλιστική επιλογή θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη μετατροπή του ταμείου διάσωσης της περιοχής σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο με ισχυρότερα δικαιώματα εποπτείας του προϋπολογισμού και πρόσβαση σε ένα ταμείο διάσωσης για την υποστήριξη μελών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Ή θα μπορούσε να συνίσταται στην ενίσχυση της αποστολής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε οικονομικά θέματα.

Η πιο φιλόδοξη εκδοχή θα απαιτούσε τροποποίηση των συνθηκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συνεπώς ομόφωνη συμφωνία μεταξύ των 28 μελών της ΕΕ. Σε συνέντευξη στη γαλλική εφημερίδα Le Figaro τον Μάιο, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δήλωσε ότι οποιαδήποτε μεταρρύθμιση της ευρωζώνης απαιτεί μεταβολές της Συνθήκης "δεν είναι ρεαλιστική". "Αυτό που είναι σαφές είναι ότι ένα πολιτικό παράθυρο για τη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης θα ανοίξει μετά τις γερμανικές εκλογές", δήλωσε ο γερμανός αξιωματούχος. "Όταν συμβεί αυτό, προχωράμε προς την πιο ρεαλιστική, συγκρατημένη προσέγγιση, ή προς το μεγάλο όραμα;"

wsj.com

Διαβάστε περισσότερα