«Επενδυτές» οι καταθέτες άνω των 100.000

Σε συμφωνία που αναγκάζει τους επενδυτές και πλούσιους αποταμιευτές να μοιραστούν το κόστος των μελλοντικών αποτυχιών μιας τράπεζας κατέληξε η Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλάζοντας κατεύθυνση για πρώτη φορά και απαλλάσσοντας τους φορολογούμενους από ενδεχόμενες διασώσεις που έχουν προκαλέσει τη δημόσια κατακραυγή. Έπειτα από μία επτάωρη συνεδρίαση αργά χθες το βράδυ, οι υπουργοί Οικονομικών από τις 27 χώρες-μέλη κατέληξαν σε ένα σχέδιο διάσωσης

των προβληματικών τραπεζών. Το σχέδιο προβλέπει ότι οι μέτοχοι, οι ομολογιούχοι και οι καταθέτες με περισσότερα από 100.000 ευρώ θα πρέπει να μοιραστούν το βάρος της διάσωσης μιας τράπεζας. Η συμφωνία είναι μια ώθηση για τους ηγέτες της ΕΕ, οι οποίοι ξανασυναντιούνται σήμερα Πέμπτη στις Βρυξέλλες, έχοντας μια ευκαιρία να αποδείξουν ότι τελικά αντιμετωπίζουν την οικονομική κρίση που ξεκίνησε στα μέσα του 2007. «Για πρώτη φορά, συμφωνήσαμε σε μια σημαντική εγγύηση για να προστατεύσουμε τους φορολογούμενους», σχολίασε ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών Γερούν Ντάισελμπλουμ σχετικά με τη διαδικασία, στην οποία οι μέτοχοι και οι ομολογιούχοι θα επωμιστούν πρώτοι το κόστος της αναδιάρθρωσης.

Οι κανόνες έσπασαν ένα ταμπού στην Ευρώπη, ότι οι αποταμιευτές δεν πρέπει ποτέ να χάνουν τις καταθέσεις τους, αν και οι χώρες θα έχουν κάποια ευελιξία να αποφασίζουν πότε και πώς θα επιβάλουν απώλειες στους πιστωτές μιας προβληματικής τράπεζας. «Μπορούν να επηρεάσουν τους γερμανούς αποταμιευτές εξίσου με οποιονδήποτε άλλο επενδυτή στον κόσμο», δήλωσε ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε μετά τη συνάντηση.

Οι φορολογούμενοι σε πολλά μέρη της Ευρώπης έπρεπε να πληρώσουν για μια σειρά από βαθιά αντιλαϊκές διασώσεις τραπεζών, από τότε που η οικονομική κρίση εξαπλώθηκε σε όλη την ένωση, απειλώντας το μέλλον του ευρώ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δαπάνησε το ισοδύναμο του ενός τρίτου της οικονομικής παραγωγής της για να σώσει τις τράπεζές της μεταξύ 2008 και 2011, χρησιμοποιώντας τα χρήματα των φορολογούμενων. Το σχέδιο διάσωσης της Κύπρου το Μάρτιο που ανάγκασε σε απώλειες τους καταθέτες σηματοδότησε μια σκληρότερη στάση που μπορεί πλέον, μετά την τωρινή συμφωνία, να αναπαραχθεί και αλλού.

Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Πιέρ Μοσκοβισί επεσήμανε ότι οι υπουργοί συμφώνησαν επίσης στα γαλλικά αιτήματα ότι το ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει τις τράπεζες που έχουν πρόβλημα στην ευρωζώνη. «Κάνει το όλο θέμα συνεκτικό» δήλωσε ο Μοσκοβισί. «Δημιουργεί μια σταθερότητα για το σύστημα και ένα σύστημα αλληλεγγύης» είπε στους δημοσιογράφους.

Σύμφωνα με τους κανόνες, οι οποίοι θα τεθούν σε ισχύ από το 2018, οι χώρες θα είναι υποχρεωμένες να διανέμουν ζημίες μέχρι το ισοδύναμο του 8 τοις εκατό των υποχρεώσεων μιας τράπεζας, με κάποια περιθώρια στη συνέχεια. Η Ευρώπη μπορεί τώρα να επικεντρωθεί στην οικοδόμηση του επόμενου πυλώνα ενός σχεδίου για την ενοποίηση της εποπτείας και την υποστήριξη των τραπεζών στην ευρωζώνη, που είναι γνωστή ως «τραπεζική ένωση».

«Δήμιος»

Αλλά υπάρχουν ακανθώδη ζητήματα, όπως το αν οι χώρες ή μια κεντρική ευρωπαϊκή αρχή θα πρέπει να έχει τον τελικό λόγο για το κλείσιμο ή την αναδιάρθρωση μιας προβληματικής τράπεζας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, αναμένεται να παρουσιάσει την πρότασή της για μια νέα υπηρεσία που θα εκτελεί καθήκοντα «δήμιου», στις αρχές της επόμενης εβδομάδας, σύμφωνα με αξιωματούχους.

«Η πιο σημαντική συζήτηση δεν έχει ακόμη ξεκινήσει και αυτή αφορά το πώς θα ληφθούν οι αποφάσεις για την αναδιάρθρωση», δήλωσε ο Nicolas Veron, εμπειρογνώμονας χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών στο think tank Bruegel των Βρυξελλών. «Είναι πρόωρο να πούμε ότι η Ευρώπη είναι αποκτά συνοχή». Πολλοί Ευρωπαίοι παραμένουν οργισμένοι με τους τραπεζίτες και την εύκολη πίστωση που βοήθησε στη δημιουργία της φούσκας ακινήτων σε χώρες όπως η Ιρλανδία και η Ισπανία, η οποία στη συνέχεια έσκασε και βύθισε την Ευρώπη σε ύφεση.

Στις αρχές της εβδομάδας, ο αναπληρωτής υπουργός της Ιρλανδίας επιτέθηκε στα «αλαζονικά» στελέχη μιας αποτυχημένης τράπεζας, που χλεύασαν τις προσπάθειες της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της τραπεζικής κρίσης της χώρας. Στις συνομιλίες που δημοσίευσε μια ιρλανδική εφημερίδα, ο τότε επικεφαλής των κεφαλαιαγορών στην Anglo Irish Bank που κατέρρευσε ρωτήθηκε πώς είχε καταλήξει με ένα ποσό ύψους 7 δις ευρώ για την διάσωση των τραπεζών και απάντησε ότι το έβγαλε «από τον κώλο» του. Σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, που κινήθηκαν γρήγορα για να αντιμετωπίσουν τις προβληματικές τράπεζές τους, η Ευρώπη έχει διστάσει να κλείσει αυτές των οποίων η πίστωση είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομία και με τις οποίες οι κυβερνήσεις έχουν στενούς πολιτικούς δεσμούς. Αυτό θα πρέπει να αλλάξει το συντομότερο, μόλις η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναλάβει την εποπτεία των τραπεζών της ευρωζώνης από τα τέλη του επόμενου έτους, ολοκληρώνοντας τον πρώτο πυλώνα της τραπεζικής ένωσης.

Η ΕΚΤ θα κάνει ελέγχους στις τράπεζες υπό την εποπτεία της. Αυτή η νέα νομοθεσία της ΕΕ σχετικά με τις απώλειες θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως πρότυπο για το κλείσιμο ή την ανάσυρση αυτών των τραπεζών που διαπιστώνεται ότι είναι αδύναμες. Το δεύτερο σκέλος της τραπεζικής ένωσης θα είναι η αρχή επίλυσης που θα κλείνει ή θα αναδιαρθρώνει τις τράπεζες. Αλλά ο ρυθμός της προόδου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη Γερμανία, η οποία είναι απρόθυμη να συμφωνήσει σε μια τέτοια κίνηση εν όψει των εκλογών του Σεπτεμβρίου. «Πριν από τις γερμανικές εκλογές, η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ δεν θα συμφωνήσει σε μια εκτεταμένη τραπεζική ένωση» δήλωσε ο καγκελάριος της Αυστρίας Βέρνερ Φάιμαν.

reuters